Todd Haynes (heɪnz ahoskatua; Los Angeles, 1961eko urtarrilaren 2a) zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizle estatubatuarra da. Zinema genero eta estilo ugari jorratu ditu. Bere filmetan jorratu dituen gaien artean nortasuna, sexualitatea, musika eta gizartea daude. Bere lehenengo film luzea, Poison(1991), New Queer Zinemaren lan aitzindaria kontsideratzen da.[1]
Bizitza
Todd Haynes 1961eko ekainaren 2an jaio zen Los Angeles hirian, eta handik gertu dagoen Encino herrian hazi zen. Bere aita, Allen E. Haynes, kosmetikoen inportatzailea zen. Bere ama, Sherry Lynne, aktorea zen. Azkenik, bere arreba, Gwynneth Haynes, Shope Lux musika bandaren sortzailea eta parte hartzailea da.[2]
Gazte zenetik zinegintzagatik interesa erakutsi zuen. 17 urterekin “The suicide(1978)” film laburra ekoitzi zuen. Haynessek Brown unibertsitatean artea eta semiotika ikasi zuen. Bertan bere lehen film laburra zuzendu zuen” Assassins: A Film Concerning Rimbaud (1985)”, Arthur Rimbaud poeta frantsesean inspiratuta dagoena. Zuzendariak Brownen bertan Cristine Vachon (hortik aurrera bere filmen ekoizlea izango zena) ezagutu zuen. Brownen graduatu ondoren, New Yorkera bizitzera joan zen. Bertan zine independentearen giroan murgildu zen. Garai horietan, film independenteak sustatzeko, Apparatus Produktions, irabazi asmorik gabeko Elkartea, sortu zuen.[2]
Gaiak, estiloa eta eboluzioa
Haynesen lehenengo lanak 90eko hamarkadako zine indiaren barruan kokatzen dira eta bere filmografia osoan jorratuko dituen hiru gai nagusiez dihardute: Homosexualitatea “Poison”en, emakumeen zapalkuntza “Safe”n eta Musika “Velvet Golmine”en. Mende berriaren hasieran girotze ikusgarria duen eta melodramaren barne kokatu daitekeen garaiko zinema sortzen hasi zen. Film horietan lehen aipatutako gai nagusiak garatzen ditu. Garai honen adibideak dira “Far from Heaven”, “Mildred Pierce”, “Carol” eta “Wonderstruck”. Zailagoa da sailkatzea bere film esperimentalena, “Im not there”.[3]
Cate Blanchettekin bi aldiz eta Julianne Moorekin lau aldiz lan egin du.[3]
Bere zineman estetika eta emozio narratiboa eskutik helduta doaz eta banaezinak dira. Bietan Haynesek ez die uko egiten tradizioei, istorioei eta zine klasikotik gertu dagoen kontatzeko moduei, baina beti modernizatuz. Bere zinema ez da apurtzailea, baina garaiko kontakizun bakoitza moldatzen eta berrasmatzen du, irudi eta plano bakoitza, osotasuna funtziona dezan, errepikatu gabe.[3]
Lanak
“Poison” bere lehenengo film luzea izan zen. Txuri beltzez grabatu zuen eta 50ko hamarkadan egiten ziren serie B ko zientzia fikziozko filmen parodia moduko bat da. Interelazionaturiko homosexualitatearen inguruko hiru istorioaz osatuta dago. Canneseko epaimahaiaren sari nagusia irabazi zuen.[4]
“Safe”n(1995), Haynesen bigarren filman, Julianne Moore gaixotasun arraro bat pairatzen duen etxekoandre baten papera egiten du. Aktorearen interpretazioa goraipatu zen.[4]
2002 urtean zuzendariak “Far from Heaven” filma ondu zuen. Film honek orokorrean oso kritika onak jaso zituen. Lana Douglas Sirken melodrama klasikoen kutsua dauka.
Julianne Moore eta Dennis Quaid dira protagonistak. 50ko hamarkadan kokatzen da eta antzaz eredugarria den senar-emazte Estatu Batuar baten istorioa kontatzen du. Zoriontsuak izateko protagonistek homofobiari eta arrazakeriari egin behar diote aurre. Filmak gizartearen hipokresia salatzen du.[5]
Bere hurrengo filma “Im Not there” izan zen, Bob Dylanen omenez egindakoa. Zazpi istorioz osatuta dago eta istorio bakoitzak protagonista ezberdin bat du. Zazpi pertsonaia haiek abeslariaren izaeraren alde ezberdinak erakusten dute. Cate Blanchett istorio baten protagonista da eta bere antzezpenagatik Urrezko globoa eta Volpi kopa irabazi zituen.[3]
Horren ostean. Todd Haynesek HBOrentzat serie labur bat zuzendu zuen, Mildred Pierce. James M. Cainen izen bereko eleberrian oinarrituta dago.[4]
Kate Winsletek bere alaba apetatsuari nahi duen guztia emateko bere bizitza sakrifikatzen duen ama baten papera egiten du. Historikoki gertatu den bezala, filman emakumeak bere zoriontasunari eta indibidualtasunari uko egiten dio familia-erakundearen mesederako. Horren inguruko hausnarketa sakona da Mildred Pierce.[5] Bere antzezpenagatik urrezko gobloa eta aktoreen sindikatuen saria irabazi zituen.[3]
Zortzi urte eta gero zinegileak “Carol”(2015) filma ondu zuen. 50 hamarkadako melodrama klasikoen estiloa imitatzen du(Douglas Sirken zinema gogoratzen du) eta bi emakumeen arteko maitasun harremana irudikatzen du. Cate Blanchettek emakume indartsu, dotore eta sofistikatu baten papera egiten du eta Kate Mara beragatik liluratuta geratzen den emakume gaztea da.
Bi emakumeek XX. mendearen erdialdeko gizarteen aurreiritziei aurre egin behar diete. Biek guztien eta bere buruen kontra borrokatu behar dute beraien maitasuna babesteko, eta baita ere bere lana eta familia babesteko.[3]
2019an Todd Haynesek “Dark Waters” filma zuzendu zuen. Bertan abokatu batek Estatu Batuetako hiri baten lurra, ura eta biztanleak tefloiaren hondakinekin kutsatzeagatik Dupont multinazional kimikoaren kontra aurrera eramaten duen borroka kontatzen du.
2021an "The Velvet Undergraund" dokumentala zuzendu zuen. Bertan Itzal handiko The Velvet Undergraund rock taldearen ibilbidea eta musika aztertzen ditu.
Sariak
Haynes Oscar bat, bi urrezko globo eta hiru Emmy irabazteko hautagaia izan da, baina ez ditu sari hauek inoiz irabazi.[3]
Irabazi dituen sarien artean hauek daude[5]:
-Cannes festibaleko Queer palma “Carol” filmagatik.
-Veneziako epaimahaiaren sari berezia “Im not there” filmagatik.
-Sundanceko film dramatiko onenaren epaimahaiaren sari nagusia “Poison” filmagatik.
-Berlinaleko film onenaren Teddy saria “Poison” filmagatik.
Zinema
Telebista
| Urtea
|
Lana
|
Zuzendaria
|
Gidoigilea
|
Ekoizle
exekutiboa
|
Oharra(k)
|
| 1993
|
Dottie Gets Spanked
|
Bai
|
Bai
|
Ez
|
Laburra
|
| 2011
|
Mildred Pierce
|
Bai
|
Bai
|
Bai
|
Telesail laburra[6]
|
| 2013
|
Enlightened
|
Bai
|
Ez
|
Ez
|
"All I Ever Wanted" atala
|
| Six by Sondheim
|
Bai
|
Ez
|
Ez
|
"I'm Still Here" atala
|
Erreferentziak
Kanpo estekak
