Geroa Bai, Euskal Herria Bildu, Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerra alderdiek gehiengo osoa lortu dute parlamentu berrian, eta Parlamentuko Mahaiaren banaketa adostu zuten Gorteak eratu aurreko egunean. Bileran, Izquierda-Ezkerrak Parlamentuko Mahaian egoteari uko egin zion, uste baitzuten bi parlamentarirekin ez zegokiola organo horretan egotea. Hala, alderdi horrek gainerako alderdiak babestuko ditu bozketetan, baina ez du hautagairik aurkeztuko. Ordu eta erdiko bileraren ostean, oraindik ez zuten erabaki nork zuzenduko zuen parlamentua, baina egia da Uxue Barkosek esan zuela ez zitzaiola axolako bere alderdia ez izatea.[1]
2015ekoekainaren 17an, 11: 00etan, hasi zen ofizialki Nafarroako Parlamentuko IX. legegintzaldia. Inaugurazio ekitaldia egiteko, adinez nagusiena den diputatua aukeratu zuten, kasu honetan Geroa BaikoKoldo Martinez, "Adin Mahaia" delakoaren presidente izateko, hau da, osatu arte Parlamenturako mahaia ordezkatuko duen mahaiaren presidente izateko. Berarekin batera, Jokin Castiella (Geroa Bai) eta Javier Garcia (Nafarroako Alderdi Popularra) diputatuek hartu zuten idazkaritza, gazteenek, eta horrela osatu zuten Adineko mahaia. Parlamentariak hemizikloan sartu ondoren, Koldo Martinez presidenteak bilkura irekia izan zela adierazi zuen, eta, ondoren, Aurelio Sagasetak zuzendutako Katedraleko Musika kaperakNafarroako Gorteen ereserkia interpretatu zuen. Ondoren, legelari nagusiak deialdiari buruzko Foru Dekretua, hautatutako foru parlamentarien zerrenda eta ebazteke dauden hauteskunde auzietako errekurtsoak irakurri zituen, horien ebazpenak uki zitzakeen parlamentariak aipatuz. Adineko mahaiko presidenteak, idazkarien eta, ondoren, hautatutako gainerako parlamentarien ondoren, Nafarroako foru-erregimena uneoro errespetatzeko, legeei men egiteko eta karguari dagozkion betebeharrak zintzoki betetzeko zin edo promesa egin eta eskatu zuen, eta horretarako deialdia alfabeto-hurrenkeran egingo da. Onartutako zin-egite edo hitzemate formulak honako hauek ziren: "bai, zin dagit" edo "bai, hitz ematen dut", euskaraz eta "sí, juro" edo "sí, prometo", gaztelaniaz. Ondoren, Parlamentuko Mahaia osatzen duten kideak aukeratu ziren. Mahaia presidente batek, bi presidenteordek eta bi idazkarik osatzen dute.[2]
Parlamentuko mahaia aukeratzea
Ekitaldien ondoren, Parlamentuko saioan, legegintzaldiko lehen bozketa egin zen: mahaia hautatzea. Lehenik eta behin, presidentea hautatu zuten. Hautaketa horren aurretik, bilkura eten egin zen, eta foru parlamentariek hautagaiak aurkeztu zituzten, Adineko Mahaiari zuzendutako idazki baten bidez. Bilkurari berrekin ondoren, Adineko Mahaiko lehendakariak hautagaiak aldarrikatu zituen, eta horiek aurkeztu zituzten foru parlamentariak adierazi zituen. Lehendakaria boto-txartelen bidezko bozketa sekretuaren bidez aukeratu behar da. Parlamentukide bakoitzak eskubidea du aldarrikatutako hautagai bakar baten izena idazteko boto-paperean, eta boto zuriak ere baliozkoak izango dira. Gainerako botoak deusezak dira. Parlamentukideei, boto-papera bete ondoren, alfabeto-ordenaren arabera deitzen zaie mahaira, eta boto-txartela lehendakariari ematen diote, hautestontzian sar dezan. Azkenik, Adineko Mahaiko kideek eman dute botoa, eta, azkenik, mahaiko presidenteak eman du, eta bozketa amaitutzat eman da. Ondoren, zenbaketa egingo da. Horretarako, presidenteak boto-paperak aterako ditu hautestontzitik, eta idazkarietako batek ozenki irakurriko ditu. Zenbaketa amaitutakoan, presidenteak parlamentukideei emango die bozketaren emaitzaren berri.
Ganberaren araudiaren arabera, hautatutakoparlamentukideen gehiengo osoaren aldeko botoa lortzen duen hautagaia izango da presidente. Gehiengo hori lortzen ez bada, bigarren bozketa bat egingo da, eta lehen bozketan bi boto kopuru handienak lortu dituztenak bakarrik izango dira hautagai. Bigarren bozketan, boto gehien lortzen dituen hautagaia izango da presidente. Bigarren bozketan berdinketa gertatzen bada, berdindutako hautagaien artean hirugarren bat egingo da, eta boto gehien lortzen dituena aukeratuko da. Hirugarren bozketan berdinketak jarraitzen badu, adinez nagusiena den hautagaiaren alde ebatziko da, eta hura izendatuko da presidente.
Uxue Barkosen gobernua karguan hasi zenetik, hezkuntzako Lan Eskaintza Publikoa bati buruz hitz egin zen, eta gobernuak euskararen ezagutzaren betekizuna deituko zuen, urte asko zeramatzalako baldintza hori administrazio publikoan baztertuz.[5]
Zerrenda bakar batean euskararen balorazioa oso kritikatua izan da, bere ustez, zerrenda berean baloratzean, euskara dakiten pertsona guztiek abantaila nabarmena izango dutelako lanposturako gainerako hautagaien aldean. Zerrenda bakarraren aurkako elkarteen artean, Nafarroan zeuden sindikatuetako batzuk egon ziren.[6]
Hasiera batean 2017rako pentsatuta zegoen LEPa 2018ra arte atzeratu zen, eta guztira 566 lanpostu deituko ziren: 221 Osasungintzan, 191 Hezkuntzan eta 154 Administrazioan. Hezkuntza Departamentuan azkenean zerrenda bakarra egongo zen ala ez argitu gabe egin zen iragarpena.[7]
Nafarroako zenbait alderdi politikok, Nafar Herriaren Batasunak, Nafarroako Alderdi Sozialistak eta Nafarroako Alderdi Popularrak, esaterako, gogor kritikatu zuten erabakia; izan ere, EBk errefuxiatuen eskubideak hobeto errespetatuko zituen akordio batera iristeko nahia partekatzen zutela esan zuten, baina ez zuten intsignia kentzeko erabakiarekin bat egiten. Javier EsparzaNafar Herriaren Batasunako presidenteak adierazpen batzuetan iradoki zuenez, laukoak banderen erabilera anbiguoa nahi zuen, egunen batean ikurrina fatxadan jartzeko, laukoak iragarritako sinboloen legearen indargabetzearen polemikari erreferentzia eginez.[9]
Azkenik, 2016koirailaren 20an, Parlamentuak adierazpen instituzional bat onartu zuen, Europako herrien anaitasunagatik Europar Batasunak sortu zenetik egindako lanak eskertzeko eta bandera berriro jartzea bideragarria zela ziurtatzeko, Mahaiari edo Bozeramaileen Batzordeari eskatu ondoren. 2017komaiatzaren 9ra arte ez zen bandera berriz jarri, Bozeramaileen Batzordeak zatitutako gobernuaren botoekin onartu ondoren.[10]
Gobernuak iragarri du erreforma fiskala zerbitzu publikoak berreskuratzeko eta aberastasuna banatzeko helburua dela, eta, orain arte, laukoan bildutako ezkerreko alderdiek babestu dute, eta oposizioko indarrek eztabaidatu dute, bai eskuineko alderdiek, Nafar Herriaren Batasunak eta Nafarroako Alderdi Popularrak, bai ezkerreko gainerako indarrek, Nafarroako Alderdi Sozialistak. Hain zuzen ere, pentsio planei, PFEZari eta etxebizitzari buruzko puntuak izan ziren 2017koazaroan iragarritako neurri polemikoenak.[12]
Parlamentuak zenbait zuzenketa onartu zituen, eta hura osatzen duten alderdiek erreformarako aurkeztu zituzten. Horiek 2017koabenduaren 21ean eztabaidatu ziren osoko bilkuran.[13]
Horrela kalkulatu zen, Ogasun Ministerioaren datuetan oinarrituta, Espainiako Gobernuak onartu zuen Nafarroak ekarpen handiagoa egin zuela 2016ko ekitaldian, Estatuari 626 milioi euro eman baitzizkion, a posteriori gastua 479,1 milioi €-tan ezarri zenean; 147 milioi €-ko diferentzia, 2015eko ekitaldian gehiago ematearekin batera, Estatuak Nafarroari 215 milioi euro itzuliko zizkiola ezarri zen, emandakoagatik gehiago bietan.[15]
Parlamentua
Eserlekuen banaketa
Legeak 50 ordezkari baino ez ditu onartzen, eta jasotako boto kopuruaren arabera banatzen dira. Herritarren botoaren ondorioz, alderdi politikoek eserleku kopuru jakin bat jasotzen dute lortutako boto kopuruaren arabera. Ondoren, eserleku horiek kanpainaren hasieran aurkeztutako zerrendaren ordenaren arabera esleitzen dira. Hauek dira Nafarroako Parlamentuko X. legegintzaldiko 50 parlamentariak:[16]
Nafarroako Parlamentuko IX. legealdiaren diputatuak
Bozeramaileen batzordean talde parlamentario guztiek lortzen dute ordezkaritza, osoko bilkuran duten bozeramailearen bidez. Beraz, 6 parlamentu-talde daudenez, 6 kide daude batzorde honetan.[18]
Parlamentuko Mahaia isilpeko bozketa bidez aukeratzen da Gorteen inaugurazio saioan. Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak egin eta hilabetera izango da.[19]
Botoen zenbaketaren ostean, Geroa Bai bigarren postuan kokatu da, bototik% 15kin eta 9 eserleku lortuta. Nafar Herriaren Batasunako zerrendaren atzean kokatu arren, 6 eserleku gutxiagorekin, Nafarroako Foru Erkidegoko lehendakari izateko aukera du, beste alderdi batzuen babesa lortzen badu.
2017koapirilaren 6an, aurreko apirilaren 4ko 24/2003 Foru Legea indargabetzen zuen 3/2017 Foru Legea onartu zen, Ikurren Legea bezala ezagutua. Gobernuko kideek neurri hori defendatu zuten arau baztertzaile eta debekatzaile bati amaiera emateko.[23][24]
Legea asko kritikatu zuten oposizioko alderdiek, uste zutelako lege horrek euskal nazionalismoaren identitate-sentimendu bat defendatu nahi zuela, legeak ez baitu sinboloen legearen testu alternatibo bat jasotzen, aurreko legearen zati batzuk indargabetzen baititu.[25]
↑ abcdef50 boto posibleen aldeko 26 boto baino gehiago behar dira, abstentzioak aurkako boto gisa zenbatuta
↑Lege-proposamena, "eremu mistoan gaur egungo eremu ez-euskalduneko 44 herri sartzeko", "Herritarren borondatearen ikur eta ordezkari diren udal osoko bilkuretako akordioen bidez adierazitako gizarte-eskariari erantzunez, araua errealitate soziolinguistikoaren bilakaerara egokitzeko"
↑
Toki-erakundeek euskararen erabilera arautzeko edo sustatzeko ordenantzak onartzeko duten eskumena aitortzeko proposamena, beren jardun-eremuan eta "dagokien hizkuntza-eremua edozein dela ere"
↑Zizur Zendea eremu mistotik eremu ez-euskaldunera igarotzeko proposamena
↑"Euskeraz" esamoldearen ordez "euskara" adierazteko proposamena; beraz, arauaren izena Euskararen abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legea izango da
.jpg)
