Leukoplastoaklandare-zeluletako zitoplasmako organulu bereziak dira. Pigmenturik ez duten plastidioak dira eta sustantzien biltegi funtzioa betetzen dute. Barnean pilatzen duten sustantziaren arabera izen desberdina hartzen dute; amiloplastoa, elaioplastoa eta proteinoplastoa[1]. Landare erreserba ehunetan aurkitzen dira, argiak ematen ez duen zatietan[2].
Etimologia
Pigmenturik ez dutenez mikroskopioz begiratuta gardenak dira. Leukoplasto izena grekerazko λευκός (leukós "zuria") eta πλαστός (plastós "sortua") hitzen elkarketatik sortzen da.
Egitura
Gainerako plastidioek bezala leukoplastoek ere bi mintz dituzte. Kloroplastoak baino txikiagoak dira eta ez itxura aldakorra izan dezakete, ameba itxura ere sarritan ikusi da, elkar konektaturiko estromula ugaritako sarea osatzuz[3]. Zelulan duten kokapena ere anitza da, batzuetan nukleoaren inguruan eta beste batzutan zelularen periferian aurkitzen baita.
Beren DNA propioa dute eta erdibiketaz ugaltzen dira. Gametoen barnean daudenez enbrioiak behar dituen plastidio guztiak baditu[2].
Motak
Amiloplastoak
Almidoia biltzen duten leukoplastoak dira. Kloroplastoek ere pilatzen dute almidoia, izan ere elkar erlazionaturik baitaude. Hainbat kasutan amiloplastoa argitan jarriz gero kloroplasto bilaka daiteke, adibidez patataren kasuan[4].
Amiloplastoak zitoplasma baino dentsoagoak izanik estatolito gisa ere jokatzen dute, hau da, landareari grabitatearen zentzumena ematen diote. Honek auxina hazkuntza hormonaren banaketa asimetrikoa eragiten du eta grabitatearen aurkako norantzan hazten da landarea[5]. Funtzio hau duten amiloplastoei etioplasto ere esaten zaie.
Elaioplastoak
Oleoplasto edo lipoplasto ere esaten zaie. Gantz-azidoak, terpenoak eta beste hainbat lipido gordetzen dituzte. Hazietan oso ugariak dira, bai eta kotiledoietan loreetako estaminetan eta zitrikoen fruituetan[6].
Proteinoplastoak
Proteina kristalizatuak gordetzen dituzte. Hazietan ugariak dira haren garapenerako beharrezkoak diren entzimak gordetzen baititu[7]. Peroxidasek, polifenol oxidasek eta hainbat lipoproteinak osatzen dute proteinoplastoen edukiaren gehiengoa[2].
Funtzioak
Leukoplastoen funtzio nagusia sustantziak pilatzea da eta horregatik landarearen erreserba ehunetan agertzen dira, sustrai, erraboil eta hazietan.