Ernesto Cardenal

Ernesto Cardenal
Irudi gehiago
Nikaraguako kultura ministro 1979ko uztailaren 19a - 1987
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Ernesto Cardenal Martínez
Jaiotza	Granada (Nikaragua) eta Argentina, 1925eko urtarrilaren 20a
Herrialdea	Nikaragua
Heriotza	Managua, 2020ko martxoaren 1a (95 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: giltzurrun-gutxiegitasun kronikoa bihotz-biriketako geldialdia
Familia
Haurrideak	ikusi Fernando Cardenal
Familia	ikusi Pedro Joaquín Chamorro Cardenal (izter-lehengusu)
Hezkuntza
Heziketa	Colegio Centro América ^(en) Faculty of Philosophy and Letters, UNAM ^(en) (1942 - 1946) Columbia Unibertsitatea (1946 - 1947)
Hizkuntzak	gaztelania
Irakaslea(k)	Armando Rojas Guardia ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	poeta, apaiz katolikoa, eskultorea, margolaria, teologoa, itzultzailea, politikaria, apaiz katolikoa, idazlea, artista bisuala, kultura ministroa, iraultzailea eta kanta-idazlea
Jasotako sariak	ikusi Augusto César Sandinoren ordena Peace Prize of the German Publishers' and Booksellers' Association  (1980ko urriaren 12a) Pablo Neruda Ibero-American Poetry Award  (2009) Austrian Decoration for Science and Art  (2010) Reina Sofía Award  (2012) Theodor Wanner Prize  (2014) honorary doctor of the University of Wuppertal  (2017ko martxoaren 4a) José Martí ordena Orden de la Independencia Cultural Rubén Darío honorary doctor of the University of Valencia  (1987) honorary doctorate of the University of Granada  (1987) honorary doctor of Veracruzana University Honorary doctor of the University of Huelva  (2012) Premio Internacional Mario Benedetti  (2018)
Influentziak	Thomas Merton
Kidetza	Academia Mexicana de la Lengua Berlingo Arteen Akademia Casa de los tres mundos ^(en)
Genero artistikoa	lyricism ^(en) olerkigintza
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa
Erlijio-ordena	Zistertar
Alderdi politikoa	Nazio Askapenerako Fronte Sandinista Unión Democrática Renovadora ^(en)

Ernesto Cardenal Martínez (Granada, 1925eko urtarrilaren 20a - Managua, 2020ko martxoaren 1a) nikaraguar teologo, apaiz katoliko eta poeta izan zen.

Bizitza

Mexikon eta Estatu Batuetan Filosofia eta Letrak ikasi zituen, eta Kolonbian Teologia. Somoza diktadorearen aurkako matxinadan hartu zuen parte 1954. urtean. 1957an Gethsemaniko trapatar abadian (Kentucky, AEB) sartu zen, eta harreman handia izan zuen Thomas Merton lekaide eta poetarekin^[1]. 1965ean apaiz egin zen eta berak sortutako Solentinameko komunitatean kokatu zen. FSLNn sartu zen, Anastasio Somozaren diktaduraren aurka borrokatzeko. 1979. urtean Kultura ministroa izendatu zuten. Hala ere, 1994an alderdia utzi zuen, Daniel Ortegarekin zituen desadostasunak zirela eta. Askapenaren teologiaren bultzatzaile nagusietakoa izanda, Vatikanoko agintariekin arazoak eduki zituen, bereziki Joan Paulo II aita santuarekin. 1984. urtean Vatikanoak apaizgotik aldendu zuen.

Oso idazle emankorra izan zen, eta olerkiak landu zituen batik bat, saioak idazteaz gain. Gaztelaniaz nagusiki lan egin bazuen ere, liburu asko alemanez argitaratu zituen, bai eta ingeles, frantses, kataluniera eta italierazko itzulpenak ere. Bere lanik ezagunena El Evangelio en Solentiname da, hainbat hizkuntzatara itzulitakoa.

Bibliografia aukeratua

• "Epigramas" (1961).
• "Poemas" (1961).
• "Antología de la Poesía Norteamericana" (1963).
• "Siete Salmos" (1964).
• "Oración por Marilyn Monroe y otros poemas" (1965).
• " La voz de un monje en la era nuclear" (1965).
• "El Estrecho Dudoso" (1966).
• "Zerschneide den Stacheldranht" (1967).
• "Antología" (1967).
• "Protest Achter Prikkeldraad" (1968).
• "Homenaje a los Indios Americanos" (1969).
• "Die Ratselhafte Gefagnisgeschichte" (1970).
• "Vida en el Amor" (1970).
• "En Bok om Karleken" (1971).
• "Das Buch Von der Liebe Laeinamerikanische Psalmen" (1971).
• "La Hora Cero y otros poemas" (1971).
• "The Psalm of Struggle And Liberation" (1971).
• "Von der Heiligkeit der Revolution" (1972).
• "Kubanisches Tagebuch" (1972).
• "To live is to Love" (1972).
• "Amour, Secret du monde" (1972).
• "Canto Nacional al F.S.L.N." (1972).
• "Elet a Szeretetben" (1973).
• "Oráculo sobre Managua" (1973).
• "Dalla rovoluzione alla contemplazione política" (1974).
• "Poesía nueva de Nicaragua" (1974).
• "El Evangelio en Solentiname" (1975).
• "La Santidad de la Revolución" (1976).
• "Poesía Cubana de la Revolución" (1976).
• "La Vita E'Sovversiva" (1977).
• "Antología de poesía primitiva" (1979).
• "Musik, vie zum Himmel steigt" (1981).
• "Nostalgia del futuro" (1982).
• "With Walker in Nicaragua and Other Early Poems 1949-1954" (1984).
• "Quetzalcoatl" (1985).
• " Los hijos del bosque de las palabras almas" (1986).
• "Muyuki wa Mfumwetu Yezu Cristo ne Bamulondi Benda" (1986).
• "Los ovnis de oro (poemas indios)" (1988).
• "Cántico Cósmico" (1989).
• "Ernesto Cardenal para niños" (1990).
• "La noche iluminada de palabras" (1991).
• "Del Monasterio al Mundo: Correspondencia entre Ernesto Cardenal y Thomas Merton" (1998).
• "Vida Perdida" (1998).
• "Los Años de Granada" (2002).
• "Las ínsulas Extrañas" (2003).
• "La Revolución Perdida" (2003).

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2015/1/6 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

1. Jesús MAÑÚ IRAGUI (1990):Ernesto Cardenal, vida y poesía Universidad Simón Bolívar. Books.google.es

Kanpo estekak

• Euskarari ekarriak: Ernesto Cardenal Ekarriak.armiarma.eus
• (Gaztelaniaz) Cardenalari eskainitako Zurgai aldizkariaren monografikoa.^{[Betiko hautsitako esteka]}

• Datuak: Q276510
• Multimedia: Ernesto Cardenal / Q276510