Eleanor Louise "Ellie" Greenwich (1940ko urriaren 23a – 2009ko abuztuaren 26a)[1] estatubatuar pop abeslari, konpositore eta disko-ekoizlea izan zen. "Be My Baby", "Christmas (Baby Please Come Home)", "Da Doo Ron Ron", "Leader of the Pack", "Do Wah Diddy Diddy" eta "River Deep – Mountain High" arrakastatsuen egilekidea, besteak beste.
Biografia
Eleanor Louise Greenwich Brooklynen, New York, jaio zen. Errusiar jatorriko ingeniari elektroniko baten eta biltegiko arduradun baten alaba da,[2][3][4] Eleonor izena jarri ziotena Eleanor Roosevelten ohorez. Musikarekiko interesa oso goiz iritsi zitzaion gurasoei etxean jotzen entzutean eta Teresa Brewer, The Four Lads eta Johnnie Ray bezalako artisten musika jartzean.[5] Oso gazte zela akordeoia jotzen ikasi zuen.[6] Hamar urte zituela, gurasoekin eta Laura ahizparekin Levittown, New York, herrira joan zen bizitzera.[7]
Nerabezaroan, Greenwich abestiak konposatzen hasi zen, 1973ko elkarrizketa batean esan zuenez; «hamalau urte nituenean, Archie Bleyer ezagutu nuen, nire kantuak atsegin izan zitzaizkiona, baina musikagileen oihanean bidea irekitzen saiatu baino lehen nire ikasketekin jarraitzeko aholkatu zidan».[8] Eskolan, Greenwichek bere lehen taldea osatu zuen bi lagunekin batera, The Jivettes, eta haiekin zenbait funtzio lokaletan aritu zen.[9] Graduatu ondoren, Greenwich Manhattan School of Music-en sartzen saiatu zen, baina baztertua izan zen soinujoleak onartzen ez zituelako, eta azkenean Queens Collegen matrikulatu zen.
Hamazazpi urterekin, Queens Collegera joaten ari zela, Greenwichek bere lehen singlea grabatu zuen RCA Recordsentzat, "Silly Isn't It" izenburuarekin konposatutako kantua, B aldean "Cha-Cha Charming" zuela. Singlea "Ellie Gaye" izen artistikoarekin argitaratu zen (Barbie Gaye, "My Boy Lollipop" abesti ezagunaren jatorrizko bertsioaren abeslaria). Greenwich-i buruzko biografia baten arabera, izen aldaketa RCA Records-en ideia izan zen "Greenwich" -en ahoskera txarrak prebenitzeko. "Cha-Cha Charming" 1958an argitaratu zen, eta zeharkako eragina izan zuen unibertsitatez aldatzeko erabakian, Queens Collegeko irakasle batek gutxietsi egin baitzuen pop musika abesteagatik. Greenwichek Hofstra Unibertsitatean jarraitu zituen ikasketak.
Jeff Barryrekin harremana
1959an, artean unibertsitatean zela, Greenwichek bere senar eta bikotekide profesional bihurtuko zen gizona ezagutu zuen. Hala ere, baliteke umetatik elkar ezagutzea, senide bat partekatzen baitzuten. Greenwich eta Jeff Barry formalki aurkeztu zituzten lehen aldia, helduak zirela, Ellieren osaba batek antolatutako eskerroneko afari batean izan zen, Barryren lehengusina batekin ezkondua. Greenwichek bere akordeoia eraman zuen, eta berak eta Barryk partekatzen zuten musikarekiko maitasunaz ohartu ziren. Erromantzea ez zen berehalakoan gertatu, Barry oraindik bere lehen emaztearekin ezkonduta baitzegoen, baita ere afarian zegoena. Urte pare bat geroago, ordea, Barry-Greenwich senar-emazteak Brill eraikineko konpositoreen talderik emankorrena bihurtu ziren.
Greenwich eta Barry irteten hasi ziren ezkontza bertan behera utzi ondoren, baina musikalki banandurik jarraitu zuten. Unibertsitatean, 1962an, Greenwichek bere lehen arrakasta profesionala lortu zuen Brill eraikinera joan zenean John Gluck, Jr., "It's My Party" Lesley Goreren arrakastaren konpositoreetako bat ezagutzera. Gluckek bulego batean itxoinarazi zuen Greenwich, beste bisita bat egiten zuen bitartean. Bulegoa Jerry Leiber eta Mike Stoller konpositoreena izan zen. Bere gelatik piano-musika entzutean, Leiberrek burua atera zuen, Carole King ikusteko esperantzan, eta Greenwich ikustean izutu egin zen. Greenwich agertu eta han egoteko arrazoiak azaldu zituen. Konpositore gisa zuen ahalmena aitortuta, Leiber eta Stollerrek kontratu bat eskaini zioten Trio Music argitaletxearekin.
Barryrekin ezkondu aurretik, Greenwichek abestiak idatzi zituen bikote ezberdinekin, tartean Ben Raleigh (Barryk konposatzaile bezala izan zuen lehen arrakastaren egileetako bat, "Tell Laura I Love Her, 1960an) eta Mark Barkan. Saio-kantari gisa ere aritu zen, maketa ugari grabatuz; izan ere, "New Yorkeko Maketen Erregina" izenez ere ezagutu zuten. Garai hartan lortu zituen arrakastarik handienak Tony Powersekin batera. Greenwich-Powers taldeak arrakasta handia lortu zuen: "He's Got The Power" (The Exciters), "(Today I Met) The Boy I' m Gonna Marry" (Darlene Love) eta "Why Do Lovers Break Each Others 'Hearts?" (Bob B. Soxx & the Blue Jeans). Azken bi hauek Phil Spectorrek idatzi eta ekoiztu zituen.
1962ko urriaren 28an, Barry eta Greenwich ezkondu egin ziren, eta berehala erabaki zuten elkarrekin bakarrik abestiak idaztea. Tony Powersek eta Artie Resnickek, Barryren kolaboratzaile nagusiak, gaitzetsi egin zuten hori. Ondoren, Barryk kontratu bat sinatu zuen Trinity Musicekin, eta bera eta Greenwich bere bulegora joan ziren. 1963 amaitu baino lehen, Barry-Greenwichek arrakasta komertziala lortu zuen "Be My Baby" eta "Baby, I Love You" (The Ronettes), "Then He Kissed Me" eta "Da Doo Ron Ron" (The Crystals), "Not Too Young To Get Married" (Bob B. Soxx & the Blue Jeans) eta "Christmas (Baby Please Come Home)" bezalako singleekin Darlene Loverentzat, guztiak Phil Spectorrek koidatziak eta ekoiztuak. Greenwichek eta Barryk ere beren singleak grabatu zituzten, baita The Raindrops izeneko album bat ere, Greenwichek emakumeen ahots guztiak interpretatzen zituela, overdubbing teknikaren bidez nahasten zirenak, eta Barryk ahots grabeak abesten zituela. Bikoteak Jubilee Recordsentzat grabatutako "What A Guy" eta "The Kind of Boy You Can 't Forget" singleekin lortu zuen arrakasta. Urte amaieran "That Boy John" singlea argitaratu zuten, arrakasta-zerrendetan harrera diskretua izan zuena. 1966an, Tommy James & The Shondellsek argitaratutako "That Boy John" abestiaren B aldea agertzen zen "Hanky Panky" abestiaren bertsio batek "Billboard Hot 100" zerrendako 1. postua lortu zuen. 1964an, "Do Wah Diddy Diddy" abestiaren bertsio bat, Manfred Mann bandaren eskutik, Erresuma Batuko eta Estatu Batuetako zerrendetako lehena izan zen. Barryk eta Greenwichek Connie Francisentzat ere idatzi zuten, eta 1964an bi arrakasta lortu zituzten Lesley Gorerentzat, "Maybe I Know" eta "Look of Love. "
Leiber eta Stoller 1964an Red Bird Records sortu zutenean, Barry eta Greenwich konpositore eta ekoizle gisa kontratatu zituzten. Zigiluaren lehen singlea "Chapel of Love" izan zen The Dixie Cupsentzat (Phil Spectorrekin batera idatzia eta jatorriz The Ronettesek grabatua), eta Ipar Amerikako arrakasta-zerrendetako 1. postura iritsi zen. Barryk eta Greenwichek Red Bird-entzat arrakastak idazten eta/edo ekoizten jarraitu zuten, baita The Dixie Cups-entzat ("People Say"), The Ad-Libs-entzat ("He Ain't No Angel" eta "Remember"), The Jelly Beans-entzat ("I Wanna Love Him So Bad") eta The Shangri-Las-entzat ("Leader of the Pack") ere, George "Shadow" Morton-ekin koidatzia.[10][11][12] Mortonek, Barryk eta Greenwichek "You Don 't Know" singlea konposatu zuten Greenwichek Red Birdentzat 1965ean bere izenpean grabatuz.[13]
Hala ere, arlo pertsonalean, ezkontzak porrot egin zuen eta bikotea 1965eko amaieran dibortziatu zen. Arlo profesionalean, bikoteak elkarrekin jarraitu zuen lanean. 1966an, Neil Diamond gazte baten potentziala aurkitu zuten. Diamondek Bang Recordsekin sinatu zuen, Bert Bernsen diskoetxearekin, eta bertan zenbait single arrakastatsu argitaratu zituen, hala nola "Cherry Cherry" eta "Kentucky Woman", guztiak ere Barryk eta Greenwichek ekoitziak, grabazio askotan koruak interpretatu zituztenak. Gainera, Barryk eta Greenwichek, Phil Spectorrekin batera, "I Can Hear Music" idatzi zuten, The Ronettesek 1966an grabatua, euren azken singlea, ondoren The Beach Boysek 1969an grabatua eta "River Deep - Mountain High", Ike and Tina Turnerrentzat. "River Deep" Erresuma Batuan arrakastatsua izan zen arren, nekez izan zuen eragina Estatu Batuetan. Urte batzuk geroago, The Supremes eta The Four Tops taldeek Amerikako arrakasta-zerrenden 14. postura iritsi zen bertsio bat egin zuten.[14]
Ondorengo ibilbidea
1967an, Greenwichek Pineywood Music sortu zuen Mike Rashkowrekin, eta hurrengo urteetan Greenwich-Rashkow taldeak grabazio batzuk idatzi eta/edo ekoitzi zituen Greenwichentzat berarentzat, baita Dusty Springfield, the Definitive Rock Chorale, the Other Voices, The Fuzzy Bunnies eta the Hardy Boys-entzat ere. 1967an baita ere, Greenwichek bere bakarkako lehen diskoa grabatu zuen, Ellie Greenwich Composes, Produces and Sings, 1968an argitaratua, eta bi single atera ziren, "Niki Hoeky" eta "I Want You to Be My Baby". Era berean, Greenwichek koruak eta ahots-moldaketak interpretatzen jarraitu zuen Dusty Springfield, Bobby Darin, Lou Christie, Frank Sinatra, Electric Light Orchestra, Blondie, Cyndi Lauper eta Gary U.S. Bonds artistentzat.
Grabaketa saio batean, Greenwichek Steve Tudanger ezagutu zuen, eta berarekin eta Steve Feldmanek Jingle Habitat konpainia sortu zuten, irrati eta telebistarako jingleak ekoizteko. Tudangerrek eta Feldmanek Greenwichen bigarren diskoa ere ekoitzi zuten, Let It Be Written, Let It Be Sung, 1973an. Bere "Sunshine After The Rain" abestia arrakastatsua izan zen Erresuma Batuan Elkie Brooksen eskutik. Singlea Leiber eta Stollerrek ekoitzi zuten eta Elkie Brooksen Two Days Away albumean sartu zen. Rashkowrekin zuen harremana 1971n amaitu zenean, Greenwichek Ellen Foley eta Jeff Kent idazleekin kolaboratu zuen; Greenwich-Kent-Foley taldeak "Keep It Confidential" sortu zuen, 1983an Nona Hendryxentzat arrakasta handia izan zuena. Urte berean, "Right Track Wrong Train", Cyndi Lauperren "Girls Just Wanna Have Fun" singlearen B aldea izan zen.
Legatua
1991n, Greenwich eta Barry Konpositoreen Ospearen Aretoan sartu zituzten. 2004an, Rolling Stone aldizkariak argitaratu zituen garai guztietako 500 abesti onenen zerrendan Greenwich-Barryren sei konposizio sartu ziren.[15] 1964an, bikoteak 17 single sortu zituen, eta Billboard Hot 100 zerrenda sartu zen.
2009ko abenduaren 15ean, Rock and Rollaren Ospearen Aretoak iragarri zuen Greenwich, jada hilda zegoena, eta Barryk Ahmet Ertegun sari ospetsua jasoko zuela, musikari egindako ekarpenagatik, Brillan eraikinaren soinua definitzen laguntzeko.[16] Ekitaldian, Waldorf-Astorian, Carole Kingek Greenwich eta Barry aurkeztu zituen, 50eko eta 60ko hamarkadetako beste konpositore batzuekin batera, besteak beste, Barry Mann & Cynthia Weil, Otis Blackwell, Mort Shuman eta Jesse Stone. Ellieren saria bere ahizpa Laurak jaso zuen, eta Barryren onarpena Steve van Zandtek irakurri zuen.
2013ko maiatzaren 7an, Greenwich-en estatua bat duen "Ellieren lorategia" eraiki zen, Hofstra Unibertsitatetik gertu. Eskultura Peter Homesteaden lana da.[17]
Heriotza
2009ko abuztuaren 26an, Greenwich miokardioko bihotzekoak jota hil zen St. Luke's Roosevelt New Yorkeko ospitalean, non egun batzuk lehenago pneumonia bat tratatzeko ospitaleratu zuten.
Erreferentziak
- ↑ (Ingelesez) Songwriter Ellie Greenwich Dies at 69 - TheaterMania.com. 2009-08-26 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) Williams, Richard. (2009-08-27). «Ellie Greenwich» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) «Archive blogs» Los Angeles Times (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Ellie Greenwich» web.archive.org 2009-08-30 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Sarasota Herald-Tribune - Google News Archive Search» news.google.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Cha Cha Charming Magazine» web.archive.org 2012-09-05 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «The Ellie Greenwich Interview» www.spectropop.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «The Telegraph - Google News Archive Search» news.google.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Entertainment | Ellie Greenwich, `Chapel of Love' co-writer, dies | Seattle Times Newspaper» web.archive.org 2014-01-16 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Leader of the Pack : Rolling Stone» web.archive.org 2009-12-08 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) Nast, Condé. (2009-08-26). «R.I.P. "Be My Baby" Writer Ellie Greenwich» Pitchfork (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) Bronson, Fred. (2003). The Billboard Book of Number One Hits. Billboard Books ISBN 978-0-8230-7677-2. (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) You Don't Know by Ellie Greenwich - Track Info | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ Sokol, Joel. (2019-06-13). «Joel Sokol» Authors group (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ (Ingelesez) «Ellie Greenwich» The Telegraph 2009-08-27 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Congratulations to the 2010 Rock and Roll Hall of Fame Inductees!» web.archive.org 2009-12-23 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ «Statue celebrates singer, songwriter Ellie Greenwich at Hofstra University | 7online.com» web.archive.org 2013-06-23 (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
