Bilboko Aste Nagusiko Txupinera ohorezko titulu bat da. Bilboko Aste Nagusian urtero izendatzen dute, beti konpartsa bateko kidea izaten da eta orain arte emakumezkoa izan da beti. Pregoilaria, aldiz, hirian ezaguna den edo hiriarekin lotura handia duen pertsona izaten da.
Festetako hasieran Mari Jaia pertsonaia pregoilari eta txupinerarekin batera ateratzen da, pregoia irakurri eta txupina botatzen duten bitartean. Hiru pertsonaiak Aste Nagusiko une eta toki garrantzitsu gehienetan azaltzen dira.[1]
Pertsonaiaren jatorria
Txupineraren eginkizuna Bilboko udal lanbide batean ditu sustraiak, zeregin honetan emakumeak bakarrik ibiltzen ziren eta, dirudienez, kargu hau, amengandik eta alabengana pasatzen zen. Txupineren eginkizuna hirian gertakari aipagarriren bat izanez gero hiritarrak jakinaren gainean jartzea zen txupinen bitartez.[2]
1978an, lehenengo Jai Batzordearen sorrerarekin, Aste Nagusiko proiektuan pertsonaia hau berreskuratzea proposatu zen. Aste Nagusiaren hasieran ardura berezia hartuko zuen, bera baita txupina piztuko zuena, eta egitarauko ekitaldi gehienetan parte hartuko zuten aste osoan zehar, Mari Jaia eta pregoilariarekin.[2]
Udal langilea izatearen aspaldiko kondizioa galduta, txupinera konpartsakidea izango zen beti. Txupineraren kargua zein konpartsari dagokion argitzeko, oraindik eduki ez duten konpartsen artean zozketa bat egiten da. Aukeraketa horren ondoren, txupinera izango den pertsonaren aukeraketa konpartsak berak egiten du bere baitan.[2]
Txupinerak
Festetako txupineroa beti emakumezkoa eta konpartsaren bateko kidea izaten da, hortik "txupinera" hitza erabiltzearena. Hurrenez hurren, hauek izan dira orain artekoak: