Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον (ιταλικά: Il vangelo secondo Matteo) είναι επική βιβλική δραματική ταινία του 1964, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Είναι μια κινηματογραφική απόδοση της ιστορίας του Ιησού σύμφωνα με το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, από τη Γέννηση μέχρι την Ανάσταση. Πρωταγωνιστούν οι Ενρίκε Ιραζόκι, Μαργκερίτα Καρούζο, Σουζάνα Παζολίνι, Μαρτσέλο Μοράντε, Μάριο Σωκράτι και Σετίμιο Ντι Πόρτο.
Στη νεορεαλιστική παράδοση, η ταινία χρησιμοποιεί ένα καστ από ερασιτέχνες ηθοποιούς και γυρίζεται εξ ολοκλήρου επιτόπου σε όλη τη Νότια Ιταλία. Ο διάλογος προέρχεται απευθείας από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, καθώς ο Παζολίνι ένιωθε ότι οι εικόνες δεν θα μπορούσαν ποτέ να φτάσουν στα ποιητικά ύψη του κειμένου. [6] Λέγεται ότι διάλεξε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου από τα άλλα επειδή είχε αποφασίσει ότι ο Ιωάννης ήταν πολύ μυστικιστής, ο Μάρκος πολύ χυδαίος και ο Λουκάς πολύ συναισθηματικός.[7]
Η ταινία θεωρείται κλασική του παγκόσμιου κινηματογράφου και του νεορεαλιστικού είδους. Μετά την αρχική κυκλοφορία, κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και τρία βραβεία Νάστρο ντ' Αρτζέντο, συμπεριλαμβανομένης της Καλύτερης Σκηνοθεσίας. Ήταν επίσης υποψήφια για τρία Όσκαρ: Καλύτερης Καλλιτεχνικής Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ενδυματολογίας και Καλύτερης Μουσικής. Το 2015, η εφημερίδα L'Osservatore Romano της πόλης του Βατικανού την αποκάλεσε την καλύτερη ταινία για τον Χριστό που έγινε ποτέ. [8]
Στη Γαλιλαία κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ ταξιδεύει σε όλη τη χώρα με τους μαθητές του, θεραπεύοντας τυφλούς, αναστώντας τους νεκρούς, εξορκίζοντας δαίμονες και κηρύσσοντας την άφιξη του Βασιλείου του Θεού και τη σωτηρία του Ισραήλ. Ισχυρίζεται ότι είναι ο Υιός του Θεού και άρα, ο προφητευμένος Μεσσίας του Ισραήλ, γεγονός που τον φέρνει σε άμεση αντιπαράθεση με τους εβραίους ηγέτες του ναού. Συλλαμβάνεται, παραδίδεται στους Ρωμαίους και κατηγορείται για εξέγερση κατά του ρωμαϊκού κράτους, για το οποίο κηρύσσεται αθώος από τον Ρωμαίο κυβερνήτη της Ιουδαίας, αλλά, παρόλα αυτά, σταυρώνεται. Ανασταίνεται από τους νεκρούς μετά από τρεις ημέρες.
Η ταινία έλαβε κυρίως θετικές κριτικές από κριτικούς. Ο Φίλιπ Φρεντς την χαρακτήρισε μια ευγενή ταινία και ο Αλεξάντερ Γουόλκερ σχολιάσε ότι καταλαμβάνει την ιστορική και ψυχολογική φαντασία όσο καμία άλλη θρησκευτική ταινία που έχω δει. Και παρ' όλη την φαινομενική απλότητά της, είναι οπτικά πλούσια και περιέχει περίεργες, ανησυχητικές υποδείξεις και υπονοεί τον Χριστό και την αποστολή του.[9]
Ορισμένοι μαρξιστές κριτικοί κινηματογράφου, ωστόσο, έγραψαν δυσμενείς κριτικές. Ο Όσβαλντ Στακ επέκρινε τις άθλιες παραχωρήσεις στην αντιδραστική ιδεολογία της ταινίας. Απαντώντας στην κριτική από την αριστερά, ο Παζολίνι παραδέχτηκε ότι, κατά τη γνώμη του, υπάρχουν μερικές φρικτές στιγμές για τις οποίες ντρέπομαι... Το θαύμα των ψωμιών και των ψαριών και ο Χριστός που περπατά στο νερό είναι αποκρουστικός ευσεβής. Δήλωσε επίσης ότι η ταινία ήταν μια αντίδραση ενάντια στη συμμόρφωση του μαρξισμού. Το μυστήριο της ζωής και του θανάτου και του πόνου - και ιδιαίτερα της θρησκείας ...είναι κάτι που οι μαρξιστές δεν θέλουν να λάβουν υπόψη. Αλλά αυτά ήταν και ήταν πάντα ερωτήματα μεγάλης σημασίας για τον άνθρωπο.[9]
Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κατατάχθηκε στο Νο#10 (το 2010) και στο Νο#7 (το 2011) στις 100 κορυφαίες ταινίες του ιστότοπου Arts and Faith.[10] Επίσης βρίσκεται στον κατάλογο των 45 σπουδαίων ταινιών του Βατικανού και στον κατάλογο με τις μεγάλες ταινίες του Αμερικανού κριτικού Ρότζερ Ίμπερτ.[11][12]
Στον ιστότοπο συγκέντρωσης κριτικών Rotten Tomatoes η ταινία έχει ποσοστό αποδοχής 92% βασισμένες σε 36 κριτικές, με μέσο όρο 8.6 στα 10. Η κριτική συναίνεση του ιστοτόπου αναφέρει: "Το Ευαγγέλιο Σύμφωνα με τον Άγιο Ματθαίο παραιτείται από τη μεγαλοπρέπεια των βιβλικών επών υπέρ του μια νατουραλιστική αφήγηση της ιστορίας του Χριστού, επιτυγχάνοντας μια σεβαστή, αν όχι ευλαβική ερμηνεία με πολιτικό θάρρος.[13]"