Συριακοί πόλεμοι

Συριακοί Πόλεμοι
Η περιοχή της Κοίλης Συρίας.
Χρονολογία	274 π.Χ.-168 π.Χ.
Τόπος	Συρία, Μικρά Ασία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος , Μεσοποταμία
Έκβαση	Νίκη των Σελευκιδών
Αντιμαχόμενοι
Βασίλειο των Σελευκιδών Βασίλειο των Πτολεμαίων
Ηγετικά πρόσωπα
Αντίοχος Α΄ Σωτήρ Αντίοχος Β΄ Θεός Πτολεμαίος γιος του Λυσίμαχου Τίμαρχος ο Αιτωλός Αγαθόστρατος ο Ρόδιος Σέλευκος Β΄ Καλλίνικος Αντίοχος Γ΄ ο Μέγας Αντίοχος Δ΄ Επιφανής Πτολεμαίος Β΄ Φιλάδελφος Χρεμωνίδης Πτολεμαίος Γ΄ Ευεργέτης Πτολεμαίος Δ΄ Φιλοπάτωρ Θεόδοτος ο Αιτωλός Παναίτωλος ο Αιτωλός Νικόλαος ο Αιτωλός Πτολεμαίος Ε΄ Επιφανής Αριστομένης ο Ακαρνάν Σκόπας ο Αιτωλός Πτολεμαίος Στ΄ Φιλομήτωρ Κλεοπάτρα Β΄ Πτολεμαίος Η΄ Φύσκων
Δυνάμεις
68.000 πεζούς και ιππείς, περίπου 110 Ασιατικούς ελέφαντες, περίπου 100 κατάφρακτα και 80 άφρακτα πολεμικά πλοία[1]. 75.000 πεζούς και ιππείς, περίπου 75 Αφρικανικούς ελέφαντες, περίπου 200 πολεμικά πλοία[2].

Οι Συριακοί πόλεμοι ήταν μια σειρά μεγάλων συγκρούσεων μεταξύ του Βασιλείου των Πτολεμαίων της Αιγύπτου και της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών.

Αυτή η αλληλουχία πολέμων στη διάρκεια 100 περίπου ετών (274-168 π.Χ.) εξάντλησε και την Αίγυπτο, αλλά και τους Σελευκίδες, έτσι ώστε τελικά καταστράφηκαν και κατακτήθηκαν από την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και την Παρθία.

Η περιοχή της Κοίλης Συρίας

Κοίλη Συρία ονομαζόταν η περιοχή που εκτεινόταν μεταξύ της δυτικής όχθης του Ευφράτη και της νότιας λεκάνης του Ορόντη στον βορρά, και των περιοχών της Ιερουσαλήμ και της Ασκαλώνος στον νότο. Για την κατοχή της περιοχής αυτής έγιναν μεταξύ των δυο μεγάλων βασιλείων έξι πόλεμοι^[3].

Οι πόλεμοι

Οι πόλεμοι αυτοί κράτησαν από το 274 π.Χ. μέχρι το 168 π.Χ. και είναι οι εξής:

Α΄ Συριακός Πόλεμος (274-271 π.Χ.)

Αφορμή αποτέλεσε η εξέγερση του ηγεμόνα της Κυρηναϊκής, και ετεροθαλούς αδελφού του Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου, Μάγα. Ξεκίνησε με την εισβολή του Πτολεμαίου Φιλάδελφου στα εδάφη των Σελευκιδών. Ο Αντίοχος Α΄ Σωτήρ κατάφερε τελικά να ανακαταλάβει τα εδάφη που είχε χάσει, η νίκη όμως ανήκε στους Πτολεμαίους^[4].

Β΄ Συριακός Πόλεμος (260-253 π.Χ.)

Ο Πτολεμαίος Β΄ Φιλάδελφος κατέλαβε πόλεις και νησιά στα παράλια του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας που ανήκαν στους Σελευκίδες, την εποχή που ο Αντίοχος Β΄ Θεός προσπαθούσε να καταστείλει την αποστασία του ηγεμόνα της Περγάμου Ευμένη. Ο Αντίοχος Θεός αντεπιτέθηκε, και κατάφερε να του αποσπάσει εδαφικά ερείσματα στην Ιωνία, την Παμφυλία και την Κιλικία. Οι δυο μονάρχες σύναψαν συνθήκη ειρήνης, και ο Αντίοχος Θεός παντρεύτηκε την κόρη του Πτολεμαίου Φιλάδελφου Βερενίκη, αφού εγκατέλειψε την ως τότε σύζυγο του Λαοδίκη Α΄^[5].

Γ΄ Συριακός Πόλεμος (246-241 π.Χ.)

Η αποπομπή της Λαοδίκης, ο θάνατος του Αντίοχου Θεού, η άνοδος στον θρόνο τού γιου τής Λαοδίκης Σέλευκου Β΄ Καλλίνικου, οι ηγεμονικές φιλοδοξίες της πρώην συζύγου τού Σελευκίδη βασιλιά και ο φόνος της Βερενίκης οδήγησαν σε νέο πόλεμο. Ο αδελφός τής Βερενίκης Πτολεμαίος Γ΄ Ευεργέτης κατάφερε να αποσπάσει πολλά σελευκιδικά εδάφη στη Μικρά Ασία, τη Συρία και τη Μεσοποταμία. Ο Σέλευκος Καλλίνικος, που εκτός από τον αντίπαλό του είχε να αντιμετωπίσει και την φιλόδοξη μητέρα του, κατάφερε να ανακαταλάβει μέρος μόνο των χαμένων εδαφών^[6].

Δ΄ Συριακός Πόλεμος (219-217 π.Χ.)

Ο Αντίοχος Γ΄ προσπάθησε να αποκαταστήσει το αποδιοργανωμένο κράτος του και να επεκταθεί προς τα εδάφη των Πτολεμαίων. Η πρώτη του προσπάθεια προς την κατάληψη της Συρίας ανακόπηκε, αφού ηττήθηκε από τον Πτολεμαίο Δ΄ Φιλοπάτορα^[7].

Ε΄ Συριακός Πόλεμος (202-195 π.Χ.)

Ο Αντίοχος Γ΄, αφού αποκατέστησε το κράτος του, επιτέθηκε ξανά στο βασίλειο των Πτολεμαίων. Το πτολεμαϊκό βασίλειο, το οποίο βρίσκονταν σε κρίση και ήταν εξασθενημένο, δεν μπόρεσε να αντισταθεί. Οι Πτολεμαίοι έχασαν όλα τα εδάφη τους στη Συρία και την Παλαιστίνη^[8].

ΣΤ΄ Συριακός Πόλεμος (170-168 π.Χ.)

Οι Πτολεμαίοι ηγεμόνες Πτολεμαίος Στ΄ Φιλομήτωρ, Κλεοπάτρα Β΄ και Πτολεμαίος Η΄ Φύσκων προσπάθησαν να ανακαταλάβουν την Κοίλη Συρία. Ο Αντίοχος Δ΄ Επιφανής τους νίκησε και ματαίωσε τα σχέδιά τους^[9].

Συνέχεια της σύγκρουσης για την Κοίλη Συρία

Η διένεξη μεταξύ των δύο βασιλείων συνεχίστηκε και μετά την λήξη των πολέμων. Ήδη όμως από την εποχή της συνθήκης της Απάμειας (188 π.Χ.) και έπειτα, κανείς από τους δύο αντιπάλους δεν μπορούσε να αγνοήσει την νέα δύναμη, τη Ρώμη, πού κυριαρχούσε στην Μεσόγειο και ρύθμιζε τις τύχες των υπολοίπων κρατών, ενώ ταυτόχρονα και τα δύο βασίλεια, παρά την παρουσία κατά καιρούς ικανών ηγεμόνων, βρίσκονταν σε πορεία παρακμής^[10].

Οι Πτολεμαίοι κατάφεραν τελικά, την εποχή της βασιλείας του Πτολεμαίου ΣΤ΄ Φιλομήτορα, να επικρατήσουν έναντι των αντιπάλων τους. Ο Λαγίδης μονάρχης κατέλαβε την Αντιόχεια, εκδιώκοντας τον Σελευκίδη βασιλιά και πρώην γαμπρό του Αλέξανδρο Βάλα (145 π.Χ.). Οι Αντιοχείς του παραχώρησαν το σελευκιδικό στέμμα, εκείνος όμως, αντιλαμβανόμενος τις διαθέσεις των Ρωμαίων, δεν το δέχθηκε. Τελικά ο Πτολεμαίος Φιλομήτωρ πέθανε λίγο αργότερα σε μάχη που δόθηκε κοντά στην Αντιόχεια εναντίον του Αλέξανδρου Βάλα^[11].

Αρκετές δεκαετίες αργότερα, το 102 π.Χ., η Κλεοπάτρα Γ΄ επιχείρησε να καταλάβει την Κοίλη Συρία, αλλά ενώ βρισκόταν στην Πτολεμαΐδα (στην δυτική Γαλιλαία) μεταπείστηκε από τους Ιουδαίους στρατηγούς της Χελκία και Ανανία, και επέστρεψε στην Αίγυπτο. Εκεί κατά την διάρκεια μιας διένεξης, δολοφονήθηκε από τον γιο της Πτολεμαίο Ι΄ Αλέξανδρο (101 π.Χ.)^[12].

Δείτε επίσης

• Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου
• Μάχη της Ιψού
• Χρεμωνίδειος πόλεμος
• Μάχη της Μαγνησίας
• Συνθήκη της Απάμειας

Παραπομπές

1. Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Ε' Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΟΥ 3ου ΑΙ. π.Χ.σελ.13
2. Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΟΥ 3ου ΑΙ. π.Χ.σελ.13-14
3. Στρατιωτική Ιστορία ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗΣ . Η κατάκτηση της Κοίλης Συρίας από τον Αντίοχο Γ΄ (202-198 π.Χ.).ΟΙ ΣΥΡΙΑΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ.σελ 56-57
4. Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α΄ Συριακός Πόλεμος 274-271π.Χ.σελ.414
5. Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α΄ Συριακός Πόλεμος 274-271π.Χ.σελ.414-415
6. Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α΄ Συριακός Πόλεμος 274-271π.Χ.σελ.415-416
7. Στρατιωτική Ιστορία ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗΣ. Η κατάκτηση της Κοίλης Συρίας από τον Αντίοχο Γ΄ (202-198 π.Χ.).ΟΙ ΣΥΡΙΑΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ.σελ 58-59
8. Στρατιωτική Ιστορία ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗΣ . Η κατάκτηση της Κοίλης Συρίας από τον Αντίοχο Γ΄ (202-198 π.Χ.).ΟΙ ΣΥΡΙΑΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ.σελ 60-62
9. Στρατιωτική Ιστορία ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗΣ . Η κατάκτηση της Κοίλης Συρίας από τον Αντίοχο Γ΄ (202-198 π.Χ.).ΟΙ ΣΥΡΙΑΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ.σελ 63
10. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΠΑΜΕΙΑΣ.σελ.91
11. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ανατροπή του Αλέξανδρου Α΄ Βάλα από τον Δημήτριο Β΄. Πτολεμαϊκή παρέμβαση (145 π.Χ.).σελ.157
12. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Δυναστικές κρίσεις στο βασίλειο των Πτολεμαίων και επεμβάσεις τους στο βασίλειο των Σελευκιδών. Απώλεια της Κυρηναϊκής. (115-88 π.Χ.).σελ.189

Πηγές

• Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
• Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Ε΄.Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
• Στρατιωτική Ιστορία ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗΣ . Η κατάκτηση της Κοίλης Συρίας από τον Αντίοχο Γ (202-198 π.Χ.) Εκδότης Σ. ΠΑΝΕΛΗΣ. Τεύχος 77 . 2003