Πατριάρχης Καλλίνικος Ε΄

Πατριάρχης Καλλίνικος Ε΄
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	1812 (περίπου) Μπεσίκτας
Θρησκεία	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ορθόδοξος ιερέας
Περίοδος ακμής	1801 - 1809
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Καλλίνικος Ε΄^[α] (κατά κόσμον Μποντανιώτης^[2]) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης για μικρό χρονικό διάστημα, στην αρχή από το 1801 έως το 1806 και κατόπιν από το 1808 μέχρι το 1809.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στα Μουδανιά της Μικράς Ασίας. Αρχικά ήταν διάκονος της Μητρόπολης Νικομηδείας και το 1779 διορίστηκε αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου^[3]. Τον Οκτώβριο του 1780 εξελέγη Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως και τον Σεπτέμβριο του 1792 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Νικαίας. Εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης στις 18 Ιουνίου του 1801, μία ημέρα μετά την αποπομπή του προκατόχου του, Νεοφύτου Ζ΄^[2].

Έγγραφο μολυβδόβουλο του Καλλίνικου του Ε'.

Περιγράφεται ως ιδιαίτερα ελεήμων, αλλά και κάπως ράθυμος^[β], αφελής και περιορισμένης μόρφωσης^[3], παρά ταύτα υπήρξε θερμός προστάτης της ελληνικής παιδείας. Ανήγειρε κτήριο στην Ξηροκρήνη (Κουρούτσεσμε), στο οποίο στεγάστηκε η Πατριαρχική Σχολή Ξηροκρήνης (μετέπειτα Μεγάλη του Γένους Σχολή), πράγμα το οποίο φαίνεται ότι κατόρθωσε χάρη στην εύνοια του Σουλτάνου Σελίμ Γ΄^[1]. Συνέβαλε στην εύρυθμη λειτουργία της μοναστικής πολιτείας του Άθω εκδίδοντας πατριαρχικά σιγίλια σχετικά με την κοινοβιοποίηση ιδιόρρυθμων μονών: Σίμωνος Πέτρας, Εσφιγμένου (Δεκέμβριος 1801), Ξενοφώντος (Σεπτέμβριος 1802), Αγίου Παντελεήμονος (Αύγουστος 1803), Διονυσίου (1805), την οριακή διαφορά των μονών Αγίου Παντελεήμονος-Μεγίστης Λαύρας (Σεπτέμβριος 1802), την επικύρωση των ορίων της μονής Κωνσταμονίτου (Ιανουάριος 1803), κοκ^[4].

Σφραγίδα του Καλλίνικου Ε΄ (1801)

Παραιτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1806^[5] κατόπιν πιέσεων που δέχθηκε από τους νέους τότε Ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας Αλέξανδρο Σούτσο και Σκαρλάτο Καλλιμάχη υπέρ της επανεκλογής του Γρηγορίου Ε΄ και αποσύρθηκε στο Διπλοκιόνιο του Βοσπόρου^[3]. Επανεξελέγη πατριάρχης στις 10 Σεπτεμβρίου 1808, μετά την παραίτηση του Γρηγορίου Ε΄. Αναφέρεται ότι για να επανεκλεγεί δωροδόκησε με μεγάλο ποσό τον μέγα βεζίρη Mustafa Bayraktar^[1]. Κατά τη σύντομη δεύτερη πατριαρχία του επιμελήθηκε την ανοικοδόμηση του Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, καθώς και την ίδρυση νοσοκομείου στην Προύσα^[6]. Η Σύνοδος του Πατριαρχείου τον απομάκρυνε στις 23 Απριλίου 1809 με το δικαιολογητικό του γήρατος και ασθένειας, οπότε κατόπιν αποσύρθηκε οριστικά στο Διπλοκιόνιο. Εκεί πέθανε και ετάφη, άγνωστο πότε^[1].

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Υποσημειώσεις

1. Αναφέρεται ως Καλλίνικος Δ΄ από αυτούς που δεν συναριθμούν στους Πατριάρχες τον Καλλίνικο Γ΄, ο οποίος πέθανε στο άκουσμα της εκλογής του και δεν πρόλαβε να ενθρονιστεί^[1].
2. Ο Μάθας ισχυρίζεται ότι ο Καλλίνικος ήταν «άνθρωπος τρυφηλός μεν και φιλαναπαυτικός και περί τα εκκλησιαστικά ράθυμος και νωθρός, αλλ’ όμως λόγιος, και άλλως αφιλάργυρος και ελεημονητικός»^[1]

Παραπομπές

1. Καλλίνικος Ε΄ Κωνσταντινουπόλεως, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
2. Ιωσηφίδης 1917, σελ. 753.
3. Μανουήλ Γεδεών, σελ. 679.
4. Μπονόβας, Νίκος Μ. (2015). «Γράμμα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Καλλινίκου Ε΄ (Δεκέμβριος 1805)». ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 4. https://www.academia.edu/30585356/%CE%93%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7_%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%89%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85_%CE%95_pdf. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2020. 
5. Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΗ): 279. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA279#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022. 
6. Μανουήλ Γεδεών, σελ. 680.

Πηγές

• Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil. 
• Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία», 1984, τόμος 30, σελίδα 173
• Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
• Ιωσηφίδης, Γρηγόριος (1917). «Μακάριος Βαλασάκης, Μητροπολίτης Εφέσου». Γρηγόριος ο Παλαμάς Α: 753. http://digital.lib.auth.gr/record/139963/files/5073_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2022. 

τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος Νικηφόρος Α΄	Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως 1780-1792	Διάδοχος Γαβριήλ
Προκάτοχος Γαβριήλ	Μητροπολίτης Νικαίας 1792-1801	Διάδοχος Δανιήλ
Προκάτοχος Νεόφυτος Ζ΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1801-1806 (1^η θητεία)	Διάδοχος Γρηγόριος Ε΄
Προκάτοχος Γρηγόριος Ε΄	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 1808-1809 (2^η θητεία)	Διάδοχος Ιερεμίας Δ΄