Γεννήθηκε στα Θεραπειά της Κωνσταντινούπολης στις 8 Σεπτεμβρίου του 1914. Οι γονείς του ονομάζονταν Παναγιώτης και Ειρήνη[1]. Μετά την βασική εκπαίδευση στα Θεραπειά και την Ελληνογαλλική Σχολή του Γαλατά, σπούδασε στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης (1931 - 1937), από την οποία αποφοίτησε με την διπλωματική εργασία «Η Ανάστασις του Κυρίου και αι κατ' αυτής ενστάσεις[1]».
Χειροτονήθηκε διάκονος από τον Επίσκοπο Ναζιανζού Φιλόθεο[2] στις 25 Απριλίου 1937 και πρεσβύτερος στις 29 Μαρτίου 1942 από τον ίδιο Αρχιερέα. Από τον Οκτώβριο του 1937 μέχρι τον Αύγουστο του 1938 διετέλεσε Γραμματέας και Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης. Από τον Μάιο του 1939 μέχρι τον Μάρτιο του 1942 υπηρέτησε ως διάκονος και έπειτα ως ιερέας στο Φερίκιοϊ. Από το 1945 μέχρι το 1950 διετέλεσε Προϊστάμενος της Ορθόδοξης Κοινότητας της Τεχεράνης, την οποία και διοργάνωσε, ενώ κατόπιν τιμητικής έγκρισης από τον Σάχη της Περσίας δίδαξε την αρχαία Ελληνική Γλώσσα στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης[1].
Στις 23 Ιουλίου 1964 εξελέγη τιτουλάριος Επίσκοπος Ελαίας, Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, και διορίσθηκε Αρχιερατικός προϊστάμενος της επισκοπικής περιφέρειας Ταταούλων (Κουρτουλούς). Η χειροτονία του σε Επίσκοπο τελέσθηκε στις 9 Αυγούστου 1964 στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Ταταούλων. Τη χειροτονία τέλεσε ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως και Θείρων Μελίτων, συμπαραστατούμενος από τους Μητροπολίτες Ροδοπόλεως Ιερώνυμο και Μιλήτου Αιμιλιανό[3]. Στις 15 Φεβρουαρίου 1972 εξελέγη Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου.
Η Πατριαρχία του
Στις 16 Ιουλίου1972 εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης. Κατά τη διάρκεια της εκλογής, η Τουρκική Κυβέρνηση είχε διαγράψει τα ονόματα τεσσάρων συνυποψηφίων του από τον κατάλογο εκλογίμων, μεταξύ αυτών του Σταυρουπόλεως Μαξίμου και του θεωρούμενου ως βέβαιου νέου Πατριάρχη, του ΧαλκηδόναςΜελίτωνος[4], ενώ στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο δεν επετράπη καν να έλθει στην Κωνσταντινούπολη[5]. Ενθρονίστηκε στις 18 Ιουλίου1972.
Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του εργάστηκε για την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Δέχθηκε τις επισκέψεις των Προκαθημένων όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών και συγκάλεσε τρεις Προσυνοδικές Πανορθόδοξες Διασκέψεις για την προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Στις 30 Νοεμβρίου1979 δέχθηκε στο Φανάρι την επίσκεψη του ΠάπαΙωάννη Παύλου Β΄ και ανακοίνωσαν από κοινού την ίδρυση της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών[6]. Το 1981 πραγματοποιήθηκαν εορτασμοί για τα 1600 χρόνια από τη σύγκληση της Β΄ Οικουμενικής συνόδου του 381 στην Κωνσταντινούπολη και το 1987 για τα 1200 χρόνια από την Ζ΄ Οικουμενική σύνοδο του 787 στη Νίκαια.
Ο Πατριάρχης Δημήτριος επισκέφτηκε πολλές ορθόδοξες χώρες. Το 1987 επισκέφθηκε επίσημα την Εκκλησία της Ελλάδος και συλλειτούργησε με τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών Σεραφείμ. Ήταν ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης που επισκέφτηκε την Αμερική (Ιούνιος-Ιούλιος 1990)[7], ενώ προεξήρχε στους εορτασμούς για τα 900 χρόνια της Μονής Πάτμου το 1988 και για τα 600 χρόνια της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου το 1990. Το 1990 επισκέφτηκε και το Άγιο Όρος.
Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του, φρόντισε να οικοδομήσει καλό κλίμα στις σχέσεις του Πατριαρχείου με τις τουρκικές αρχές, πράγμα για το οποίο βοηθούσε και ο ήπιος και μετριοπαθής χαρακτήρας του. Έδειξε ιδιαίτερη σημασία για την προστασία του περιβάλλοντος και το 1989 καθόρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα περιβάλλοντος. Επί των ημερών του, 16 άγιοι προστέθηκαν στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας[1]. Παρασκεύασε Άγιο Μύρο δύο φορές, το 1973 και το 1983, ίδρυσε την Ιερά Μητρόπολη Ελβετίας (1982), ενώ το 1990 η Εκκλησία της Γεωργίας ανυψώθηκε σε Πατριαρχείο.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος έπασχε από διαβήτη, επιτελούσε όμως κανονικά τα καθήκοντά του. Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1991 εισήχθη εσπευσμένα στο αμερικανικό νοσοκομείο «Admiral Bristol» στην Κωνσταντινούπολη, ύστερα από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είχε προηγηθεί πολύμηνη γενική κατάπτωση, που όμως δεν είχε θεωρηθεί τόσο σοβαρή[1]. Τελικά εξέπνευσε στις 2 Οκτωβρίου του 1991. Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στις 8 Οκτωβρίου 1991 στον ναό του Αγίου Γεωργίου, προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Βαρθολομαίου. Ενταφιάστηκε στη Ζωοδόχο Πηγή τη Μπαλουκλιώτισσα.
Δεν επιθυμώ να με γράψει η ιστορία, όταν πεθάνω. Ούτε να με θυμούνται οι άνθρωποι. Το μόνο που θέλω είναι να ζει το Φανάρι, για να ζωντανεύει την ακοίμητη συνείδηση του Γένους[1]
.svg)
