Μετά τις ενέργειες που είχε κάνει πολλά χρόνια νωρίτερα ο Γιώργος Καλαφάτης ο Παναθηναϊκός διέθετε το υλικό και τις γνώσεις να καλλιεργήσει το γυναικείο μπάσκετ. Το 1950 η ομάδα κατέκτησε το Πρωτάθλημα Αθηνών Γυναικών. Μέχρι και τη δημιουργία του εθνικού πρωταθλήματος το 1967 η γυναικεία ομάδα μπάσκετ του Παναθηναϊκού στελεχωνόταν κυρίως από αθλήτριες που ανήκαν στις οικογένειες των αθλητών ή των παραγόντων και μελών του Παναθηναϊκού. Η ομάδα αυτή του Παναθηναϊκού αδράνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Το 1959 κατασκευάστηκε στο Γήπεδο Απόστολος Νικολαΐδης το κλειστό γυμναστήριο μπάσκετ γνωστό και ως Τάφος του Ινδού και από τότε είναι η έδρα της γυναικείας ομάδας μπάσκετ.
Νεότερη ιστορία
Η νεότερη ιστορία του τμήματος ξεκινά το 1977. Τότε επανιδρύθηκε και συμμετείχε στο πρωτάθλημα Β' κατηγορίας κέντρου 1977–78, ολοκληρώνοντας τη σεζόν ισόβαθμος στην πρώτη θέση με την ομάδα του Τυφώνα, έχοντας είκοσι νίκες και δύο ήττες. Πέτυχε έτσι άμεσα την άνοδο στην Α' κατηγορία, ενώ ηττήθηκε με 34–37 σε αγώνα μπαράζ για την ανάδειξη της πρωταθλήτριας ομάδας.
Στην Α' κατηγορία κέντρου παρέμεινε για τις επόμενες έξι αγωνιστικές περιόδους. Στη διοργάνωση της περιόδου 1983–84 κατέκτησε τη δεύτερη και προνομιούχο θέση η οποία του έδωσε το δικαίωμα συμμετοχής στο εναρκτήριο πρωτάθλημα Α' Εθνικής κατά την περίοδο 1984–85.
Την περίοδο 2004–05 ο Παναθηναϊκός αναδεικνύεται πρωταθλητής Ελλάδας για τρίτη φορά στην ιστορία του με πρωτεργάτες αυτής της επιτυχίας τους προπονητές της ομάδας που ήταν ο Νίκος Μαρίνος ως επικεφαλής προπονητής και ο άμεσος συνεργάτης του, ο προπονητής Χρήστος Κουτσούμπας.[8] Κατά την ίδια σεζόν συμμετείχε στο φάιναλ φορ του Κυπέλλου Ελλάδας καταλαμβάνοντας την 3η θέση και το χάλκινο μετάλλιο, όπως και την επόμενη χρονιά το 2006 τερματίζοντας στην 4η θέση.[7]
Έκτοτε ο Παναθηναϊκός εξακολουθεί να αγωνίζεται στην Α1 Εθνική Κατηγορία, κατακτώντας για τρεις συνεχόμενες χρονιές (2005–2008) την 6η θέση, μέχρι την επιστροφή του στην καλύτερη τριάδα του πρωταθλήματος την άνοιξη του 2009.[8] Την ίδια χρονιά, στη διοργάνωση του Κυπέλλου, ο Παναθηναϊκός κατετάγη τρίτος επικρατώντας στο μικρό τελικό με 80–43 του Άρη Χολαργού.[9]
Κατά την αγωνιστική περίοδο 2009–10 η κορυφή του βαθμολογικού πίνακα της Α1 Εθνικής υπήρξε όμοια με εκείνη της προηγούμενης χρονιάς με το σύλλογο να καταλαμβάνει και πάλι την 3η θέση, εξασφαλίζοντας την άνετη παραμονή στην κατηγορία και για την επόμενη χρονιά.[8] Στα πλαίσια του θεσμού του Κυπέλλου Γυναικών ο Παναθηναϊκός αποκλείστηκε στην 4η φάση γνωρίζοντας την ήττα από τη Φ.Ε.Α. με σκορ 69–72.[10]
Κατακτώντας την τρίτη θέση του Πρωταθλήματος Α1 Εθνικής κατά τις περιόδους 2008–09 και 2009–10, ο Παναθηναϊκός είχε επίσης δικαίωμα συμμετοχής στο EuroCup Γυναικών, εντούτοις η διοίκηση της ομάδας παραιτήθηκε του δικαιώματος αυτού.[11] Το 2010 αποχώρησε από τον Παναθηναϊκό η αθλήτρια Νένα Νικολαΐδου, η οποία πανηγύρισε και τους τέσσερις τίτλους που μέχρι σήμερα έχει συγκεντρώσει ο σύλλογος. Υπήρξε κορυφαίο μέλος της ομάδας και από τα 18 της χρόνια αγωνίστηκε για 13 συνεχόμενα χρόνια στην ομάδα του Παναθηναϊκού.[12][13]
2011–13
Το Σεπτέμβριο του 2011 η ομάδα καινοτόμησε προχωρώντας σε ανοικτή ψηφοφορία για την εμφάνιση που θα φορούσε κατά τη διάρκεια της περιόδου,[14] επιχειρώντας να προσεγγίσει το φίλαθλο κόσμο.[15]
Με προπονήτρια τη Σαμαντούρα η ομάδα κατέκτησε το Πρωτάθλημα Ελλάδας το 2013, ενώ την ίδια χρονιά προκρίθηκε στο φάιναλ–φορ του κυπέλλου Ελλάδας τερματίζοντας τέταρτος.
2013–14
Κατά την αγωνιστική περίοδο 2013–14 ο Παναθηναϊκός Α.Ο. διαγωνίστηκε στο Πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας.[16] Μετά τη λήξη της κανονικής περιόδου, κι έχοντας συγκρεντρώσει 13 νίκες, 4 ήττες κι ένα μηδενισμό, τερμάτισε στην 3η θέση του βαθμολογικού πίνακα, εξασφαλίζοντας την απευθείας συμμετοχή του στα Play-Offs.[16][17] Η αθλήτρια του συλλόγου, Νταϊάνα Ντέλβα, βρέθηκε στην καλύτερη πεντάδα των περισσότερων στατιστικών πινάκων ατομικών επιτευγμάτων της κανονικής περιόδου, όντας και η τρίτη καλύτερη σκόρερ (329 πόντοι).[18][19]
Η ομάδα της Αθήνας κλήθηκε στην επόμενη φάση να αντιμετωπίσει την Αναγέννηση Νέου Ρυσίου.[16] Βάσει της προκήρυξης του Πρωταθλήματος, νικήτρια θα αναδεικνυόταν η ομάδα που πρώτη θα συγκέντρωνε τρεις νίκες εναντίον της αντιπάλου της, λαμβάνοντας υπόψη και τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου.[17] Οι δύο ομάδες είχαν από μία νίκη και μία ήττα, το δε αποτέλεσμα υπέρ της Αναγέννησης οφειλόταν σε μηδενισμό του Παναθηναϊκού, εφόσον αυτός απέτυχε να προσκομίσει τα δελτία των αθλητριών του στον αγώνα.[16][20] Στα Play-Offs ο Παναθηναϊκός πέτυχε πρώτος δύο νίκες, περνώντας στη σειρά των ημιτελικών.[16][21] Υπό τους ίδιους όρους, ο Παναθηναϊκός βρέθηκε αντίπαλος με τον Πρωτέα Βούλας, απέναντι στον οποίο είχε συλλέξει μία ήττα και μια νίκη στην κανονική περίοδο.[16] Χρειάστηκαν τρία ακόμη παιχνίδια για να περάσει στους τελικούς ο Πρωτέας με διαφορά δύο πόντων στο τελευταίο ματς.[16][22]
Στην τέταρτη και τελευταία φάση του Πρωταθλήματος, οι ομάδες που πέρασαν επιτυχώς στην καλύτερη τετράδα αγωνίστηκαν στη σειρά των μικρών και μεγάλων τελικών.[17] Νικήτρια της κάθε σειράς θεωρήθηκε η ομάδα που πρώτη συγκέντρωσε τέσσερις νίκες επί της αντιπάλου της μεταφέροντας τις νίκες και ήττες της κανονικής περιόδου.[17] Στη σειρά των μικρών τελικών βρέθηκαν αντιμέτωποι ο Παναθηναϊκός και ο Αθηναϊκός.[16] Ο Παναθηναϊκός είχε πετύχει δύο νίκες ήδη από την κανονική περίοδο και πέτυχε μία τρίτη στον τρίτο μεταξύ τους αγώνα.[16] Ωστόσο ο Αθηναϊκός δεν έπεσε αμαχητί πετυχαίνοντας μία νίκη στο Κλειστό της Εργάνης,[23] προτού ο Παναθηναϊκός κερδίσει οριστικά την τρίτη θέση εντός έδρας στο πέμπτο μεταξύ τους αγώνα, αφήνοντας τον Αθηναϊκό τέταρτο.[16][24][25]
Σε ό,τι αφορά τη διοργάνωση του Κυπέλλου Ελλάδος, ο Παναθηναϊκός έφτασε επιτυχώς μέχρι τον τελικό κερδίζοντας τρία διαδοχικά παιχνίδια. Το τελευταίο από αυτά ήταν στα πλαίσια του Final-4 που διεξήχθη στις 15 και 16 Απριλίου 2014 στην Κω, όπου και επικράτησε του «οικοδεσπότη» Ιπποκράτη με σκορ 55-56.[26][27] Στον τελικό ήρθε αντιμέτωπος με την Α.Ε. Σουρμένων-Ελληνικού, η οποία και εν τέλει κατέκτησε το τρόπαιο με σκορ 57-55 (η Ένωση ήταν δε νταμπλούχος τη χρονιά αυτή).[26][28][29]
Στη διάρκεια της χρονιάς καμία ελληνική ομάδα, συμπεριλαμβανομένου του Αθηναϊκού, δεν συμμετείχε για οικονομικούς λόγους σε κάποια ευρωπαϊκή διοργάνωση παρόλο που τουλάχιστον πέντε είχαν το δικαίωμα εφόσον το επιθυμούσαν και πληρούσαν κάποια ελάχιστα κριτήρια σε ό,τι αφορά την έδρα τους.[30]
2014-2015
Κατά τη συγκεκριμένη αγωνιστική περίοδο, 2014-15, ο Παναθηναϊκός Α.Ο. έλαβε μέρος στο Πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών που διοργανώνει η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης.[16] Καθήκοντα πρώτου προπονητή ανέλαβε το Μάιο του 2014 ο Πέτρος Πρέκας, ο οποίος είχε εργαστεί παλαιότερα ως βοηθός προπονητή του συλλόγου.[31] Συνεργάτης του από τον Αύγουστο του 2014 διετέλεσε η Μαργαρίτα Μάλαμα.[32][33] Η ομάδα κατέλαβε τελικά τη δεύτερη θέση στο Πρωτάθλημα.
Κατόπιν παραίτησης του Πρέκα,[36] τον αντικατέστησε στις 2 Φεβρουαρίου 2016 ο Κώστας Παπαδόπουλος.[37]
Υποβιβασμός και επιστροφή στην Α1
Με την ολοκλήρωση του πρωταθλήματος της περιόδου 2017–18, η ομάδα (η οποία αποτελούταν αποκλειστικά από καλαθοσφαιρίστριες των ακαδημιών του συλλόγου, λόγω οικονομικών προβλημάτων) τερμάτισε στην τελευταία θέση της βαθμολογίας (0–22 νίκες) και υποβιβάστηκε στην δεύτερη κατηγορία[38]. Τη σεζόν 2018–19 κατέκτησε το Πρωτάθλημα της Α2 και ανέβηκε στην Α1. Τη σεζόν 2019–20 η ομάδα τερμάτισε δεύτερη στο Πρωτάθλημα της Α1 κατηγορίας. Τη σεζόν 2020–21 η ομάδα κατέκτησε το Πρωτάθλημα Ελλάδας επικρατώντας στον τελικό με 3–2 νίκες του Ολυμπιακού. Τη σεζόν 2021-22 φτάνει μέχρι τον τελικό του Πρωταθλήματος, αλλά χάνει τον τίτλο από τον Ολυμπιακό. Την ίδια σεζόν επιστρέφει στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις αγωνιζόμενος στους ομίλους του Eurocup. Τη σεζόν 2022-23 η ομάδα κατακτά το κύπελλο Ελλάδας για 2η φορά στην ιστορία της, επιτυχία που επαναλαμβάνει και τη σεζόν 2023-24.
Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί ως έδρα για ευρωπαϊκά παιχνίδια και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις όπως στο ΟΑΚΑ[39] ή στο κλειστό γυμναστήριο "Αντώνης Τρίτσης" στον Χολαργό.[40]
Σύνθεση ομάδας
Η σύνθεση της ομάδας την αγωνιστική περίοδο 2024–25:
Η πρώτη παρουσία του Παναθηναϊκού στο πρωτάθλημα Ελλάδας ήταν το 1984 στην τελευταία διοργάνωση του Πανελληνίου Πρωταθλήματος. Αργότερα την ίδια χρονιά αποτέλεσε μία από τις δέκα ομάδες που μετείχαν στο παρθενικό πρωτάθλημα της Α' Εθνικής και είναι η ομάδα με τις περισσότερες συμμετοχές στη νεότερη ιστορία του θεσμού (από την θέσπιση της Α - Α1 Εθνικής) με 38/39 συμμετοχές.
Ο Παναθηναϊκός διατηρεί επίσης τμήματα καλαθοσφαίρισης νεανίδων, κορασίδων και παγκορασίδων, τα οποία και συμμετέχουν παραδοσιακά στα πρωταθλήματα της Ε.Σ.Κ.Α. Υπεύθυνος των ακαδημιών είναι ο Μάκης Κουτσονικόλας.
Το τμήμα Νεανίδων κατέκτησε το 2014 για πρώτη φορά στην ιστορία του το Πρωτάθλημα Νεανίδων Ε.Σ.Κ.Α.[115] Ακολούθως συμμετείχε στο Πρωτάθλημα Ελλάδος Νεανίδων, όπου η αθλήτρια του Παναθηναϊκού, Ελεάννα Χριστινάκη, αναδείχθηκε πρώτη σκόρερ.[116]