Pontiac Firebird

Pontiac Firebird / Firebird Trans Am
Pontiac Trans Am του 1969 (1ης γενιάς) Pontiac Trans Am Bandit του 1978 (2ης γενιάς) Pontiac Trans Am του 1993 - 1997 (4ης γενιάς)
Σύνοψη
Κατασκευαστής	Pontiac
Μητρική εταιρεία	General Motors
Παραγωγή	Firebird : Φεβρουάριος 1967 — Αύγουστος 2002 Firebird Trans Am : Μάρτιος 1969 — Αύγουστος 2002
Αμάξωμα και σασί
Κατηγορία	Pony car, Muscle car
Αμάξωμα	2-πορτο coupé 3-πορτο coupé 2-πορτο convertible
Διαμόρφωση	Κινητήρας μπροστά, πίσω κίνηση
Πλατφόρμα	F-body
Σχετική εξέλιξη	Chevrolet Camaro

Η Pontiac Firebird (Πόντιακ Φάιαρμπερντ) ήταν σπορ αυτοκίνητο που παρήχθη από την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Pontiac, από τις 23 Φεβρουαρίου 1967 έως τις 30 Αυγούστου 2002.^[1] Θεωρείται τυπικός εκπρόσωπος της κατηγορίας των λεγόμενων «muscle cars». Συνολικά παρήχθησαν τέσσερις διαδοχικές γενιές του μοντέλου, με κάποιες επιπλέον αισθητικές και μηχανικές αναβαθμίσεις κατά τη διάρκεια της κάθε γενιάς.

Μάλιστα η ονομασία «Firebird» είχε χρησιμοποιηθεί προηγουμένως από τον μητρικό όμιλο της General Motors για τα πρωτότυπα αυτοκίνητα (concept cars) General Motors Firebird στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960.^[2] Επίσης, η κορυφαία έκδοση της Pontiac Firebird ονομαζόταν σε όλες τις γενιές διαχρονικά Firebird Trans Am ή απλώς Trans Am (Τρανζ-Αμ, στα αγγλικά προφέρεται σχεδόν σαν μία λέξη και τονίζεται και στα δύο α) και εισήχθη για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1969. Η έκδοση αυτή πήρε το όνομά της από τη σειρά αγώνων αυτοκινήτου Trans-Am, πλήρες όνομα Trans-American Championship («Υπεραμερικανικό Πρωτάθλημα»).

Βασικά στοιχεία

Pontiac Trans Am WS6 Ram Air του 1998 - 2002.

Η Firebird εισήχθη την ίδια σεζόν (model year) του 1967 με τη δίδυμη Chevrolet Camaro, με την οποία μοιραζόταν την ίδια πλατφόρμα, γνωστή ως F-body, και συνήθως μοιραζόταν και τους ίδιους κινητήρες, εκτός από την πρώτη γενιά, η οποία έφερε αποκλειστικά κινητήρες της Pontiac. Η παραγωγή της Firebird ξεκίνησε μόλις 5 μήνες μετά την εισαγωγή της Camaro,^[3] που είχε γίνει στις 29 Σεπτεμβρίου 1966,^[4] ενώ ο κύκλος ζωής κάθε γενιάς συνέπιπτε πάντα χρονολογικά με την εκάστοτε αντίστοιχη γενιά της Camaro, με ταυτόχρονη τελική διακοπή της παραγωγής και των δύο μοντέλων στα τέλη Αυγούστου του 2002 (στις 27 Αυγούστου η Camaro και στις 30 Αυγούστου η Firebird^[5]). Σε σύγκριση με την Camaro, ωστόσο, η Firebird είχε πάντα πληρέστερο εξοπλισμό και λίγο υψηλότερη τιμή πώλησης, αν και καμία έκδοσή της δεν υπήρξε ποτέ επίσημα αυτοκίνητο πολυτελείας. Ακόμα και η κορυφαία έκδοση της Pontiac Firebird, η Trans Am, που εισήχθη για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1969, αν και διαχρονικά είχε πάντα την κορυφαία ισχύ και τον πληρέστερο εξοπλισμό, δεν υπήρξε σε καμία γενιά αυτοκίνητο πολυτελείας.

Pontiac Trans Am Convertible του 1998 - 2002 στον Καναδά το 2010.

Και τα δύο μοντέλα σχεδιάστηκαν από τον μητρικό όμιλο της General Motors με σκοπό να ανταγωνιστούν τη Ford Mustang, που είχε πρωτοκυκλοφορήσει τον Απρίλιο του 1964 και σήμερα βρίσκεται στην έβδομη γενιά της. Αμφότερα γνώρισαν μεγάλη εμπορική επιτυχία στο μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας τους.

Δύο Pontiac Firebird Trans AM του 1979, το μπροστινό εκδοχής Hard Top και το πίσω εκδοχής T-Top, αμφότερα σε aftermarket δεξιοτίμονη μετατροπή. Σημειωτέον ότι κανένα Pontiac Firebird / Firebird Trans Am δεν κατασκευάστηκε ποτέ σε επίσημη, απευθείας από το εργοστάσιο, δεξιοτίμονη έκδοση.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 όμως, σημειώθηκε μια τεράστια πτώση της ζήτησης του κοινού για τις Firebird και Camaro, λόγω της ολοένα και εντονότερης στροφής των καταναλωτών προς τα SUV και τα pick-up, σε βαθμό που η ετήσια παραγωγή της Firebird έπεσε στα μόλις 35.000 αντίτυπα κατά μέσον όρο. Ως αποτέλεσμα, η General Motors αποφάσισε το 2001 και ανακοίνωσε επίσημα τον Σεπτέμβριο του 2001 ότι σε 1 έτος θα αποσύρει από την παραγωγή τα δύο μοντέλα της πλατφόρμας F-Body, όπως και έγινε τον Αύγουστο του 2002. Ένας άλλος λόγος ήταν η εξαιρετικά μεγάλη ηλικία της πλατφόρμας F-Body εκείνη την εποχή, καθώς είχε παραμείνει αμετάβλητη από το 1966 και δεν θα μπορούσε πλέον να ανταποκριθεί στις επερχόμενες προδιαγραφές παθητικής ασφάλειας. Ιδίως μάλιστα η επαρκής προστασία από τυχόν πρόσκρουση στο πίσω μέρος (καθώς μάλιστα το ντεπόζιτο καυσίμων στην πλατφόρμα αυτή ήταν στο πίσω άκρο του αμαξώματος, έχοντας έτσι εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο έκρηξης και εκδήλωσης πυρκαγιάς μετά από οπίσθια πρόσκρουση) και στα πλάγια θα απαιτούσε τεράστιο κόστος ανακατασκευής και αναβάθμισης, ενώ και οι πωλήσεις των δύο μοντέλων είχαν πέσει πλέον τόσο χαμηλά που δεν θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν το κόστος εξέλιξης μιας νέας πλατφόρμας.

Pontiac Trans Am Convertible της ειδικής έκδοσης 20th Anniversary Turbo Trans Am (TTA), που κατασκευάστηκε το 1989 σε λίγα αντίτυπα. Η έκδοση αυτή υπήρξε τότε το ταχύτερο σε επιδόσεις Αμερικανικό αυτοκίνητο^[6][7] και μάλιστα 3 από τα αντίτυπα επελέγησαν (με τυχαία επιλογή από τη γραμμή παραγωγής) και χρησιμοποιήθηκαν στο Ράλι Ιντιανάπολις 500 της ίδιας χρονιάς ως το επίσημο Pace Car (το τελευταίο ιστορικά μοντέλο της Pontiac που έλαβε αυτή την τιμή).

Η μεταγενέστερη αναβίωση της Chevrolet Camaro, που έγινε με την παρουσίαση της πέμπτης γενιάς τον Απρίλιο του 2009, ως μοντέλο της σεζόν του 2010, και με βάση μια εντελώς νέα πλατφόρμα, πυροδότησε αρχικά έντονες φήμες για αναβίωση και της Pontiac Firebird, αλλά η οριστική διακοπή της εταιρείας Pontiac τον Δεκέμβριο του 2009 προς Ιανουάριο του 2010^[8][9] ματαίωσε οριστικά κάθε πιθανότητα επιστροφής του μοντέλου. Τελικώς όμως, και η παραγωγή της Chevrolet Camaro 6ης γενιάς διακόπηκε χωρίς διάδοχο στις 14 Δεκεμβρίου 2023,^[10] λόγω της διαρκώς πτωτικής πορείας των πωλήσεων της έκτης γενιάς, ως αποτέλεσμα της ολοένα και εντονότερης στροφής των καταναλωτών προς τα SUV και τα pick-up. Σε αντίθεση με την οριστική κατάργηση της Pontiac Firebird, ωστόσο, η Chevrolet έχει ήδη ανακοινώσει από τον Μάρτιο του 2023 ότι «αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας της Camaro»,^[11] πυροδοτώντας έτσι μια έντονη φημολογία ότι η ονομασία Camaro θα επανέλθει μελλοντικώς, πιθανώς σε κάποια εκδοχή SUV.

Έτη παραγωγής των γενεών

Pontiac Trans Am Firehawk του 2001.

• Πρώτη γενιά: Φεβρουάριος 1967 — Ιανουάριος 1970, ενώ η κορυφαία έκδοση Trans Am εισήχθη τον Μάρτιο του 1969.
• Δεύτερη γενιά: 1970 — Ιούλιος 1981, με πολλές διαδοχικές αισθητικές ανανεώσεις. Σε αντίθεση με τις άλλες γενιές, η δεύτερη γενιά προσφέρθηκε μόνο ως κλειστό κουπέ και ποτέ ως καμπριολέ.
• Τρίτη γενιά: Νοέμβριος 1981 — 1992, με διαδοχικές βελτιώσεις στο σαλόνι, προσθήκη αερόσακου οδηγού στον βασικό εξοπλισμό το καλοκαίρι του 1989 και αισθητική ανανέωση στο μπροστινό ρύγχος την άνοιξη του 1990.
• Τέταρτη γενιά: Νοέμβριος 1992 — 30 Αυγούστου 2002. Κυκλοφόρησε για τη σεζόν του 1993 και, μολονότι το σασί είχε μεταφερθεί αμετάβλητο από τις προηγούμενες γενιές, το 90% των εξαρτημάτων της ήταν καινούρια,^[12] ενώ σε όλη τη διάρκεια παραγωγής της έφερε στάνταρ 2 μπροστινούς αερόσακους και Σύστημα Αντιμπλοκαρίσματος Τροχών (ABS) στους 4 τροχούς. Επίσης, δέχτηκε μια έντονη ανανέωση στην εξωτερική αισθητική και στα επίπεδα εξοπλισμού από το καλοκαίρι του 1997, για τη σεζόν του 1998.

Διάσημες εμφανίσεις

Pontiac Trans Am δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς.

Η δεύτερη γενιά της Trans Am (παραγωγή: 1970 - 1981) πραγματοποίησε εντυπωσιακές κινηματογραφικές εμφανίσεις στην ταινία Smokey and the Bandit (Ο Ατσίδας και το Λαγωνικό) του 1977 (όπου εμφανίστηκε ένα Trans Am Special Edition του 1977), στην ταινία Hooper του 1978 και στην ταινία Smokey and the Bandit II (Ο ατσίδας, το λαγωνικό και η κουκλίτσα) του 1980 (στην οποία εμφανίστηκε ένα Trans Am Turbo του 1980). Επίσης και η τρίτη γενιά της Trans Am (παραγωγή : 1982 - 1992) είχε ανάλογες πρωταγωνιστικές εμφανίσεις στην ταινία Smokey and the Bandit III του 1983, όπου έπαιξε καθοριστικό ρόλο μια νέα τότε, και με διχρωμία βαφής, μαύρη και χρυσή Pontiac Trans Am του 1983, και στη δραματική ταινία Alphabet City του 1984, στην οποία ο ηθοποιός Vincent Spano οδηγεί μια λευκή Pontiac Trans Am 25th Anniversary Daytona 500 Edition του 1983, έκδοση που κατασκευάστηκε σε μόλις 2.500 αντίτυπα. Αξιοσημείωτη ιστορικά ήταν και μια μαύρη Pontiac Trans Am δεύτερης γενιάς του 1979 που χρησιμοποιήθηκε από τον Στηβ ΜακΚουήν ως ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο στην ταινία του 1979 The Hunter (Ο διώκτης), που ήταν και η τελευταία ταινία του, μόλις λίγους μήνες πριν τον πρόωρο θάνατό του σε ηλικία 50 ετών από καρκίνο του πνεύμονα.

Pontiac Trans Am τρίτης γενιάς που χρησιμοποιήθηκε ως KITT στην τηλεοπτική σειρά Ο Ιππότης της Ασφάλτου, στα Universal Studios, σε φωτογραφία του 1993.

Ωστόσο, η πιο γνωστή και εντυπωσιακή εμφάνιση του μοντέλου, ήταν στην εξαιρετικά δημοφιλή αμερικανική τηλεοπτική σειρά δράσης και επιστημονικής φαντασίας Knight Rider (ελληνικός τίτλος: Ο Ιππότης της Ασφάλτου) του 1982 - 1986. Ο πρωταγωνιστής της σειράς, KITT (Knight Industries Two Thousand), το υπερ-εξελιγμένο φουτουριστικό αυτοκίνητο με τεχνητή νοημοσύνη, ήταν μια σειρά αυτοκινήτων Pontiac Trans Am τρίτης γενιάς, με κινητήρα 5.0 λίτρων V8 (συνολικά 23 αυτοκίνητα σε όλη τη διάρκεια της σειράς, αν και τα περισσότερα ήταν μοντέλα του 1982), με λίγο διαφορετικό και μακρύτερο μπροστινό προφυλακτήρα, κόκκινο σκάνερ στο μπροστινό ρύγχος (το «βλέμμα» του KITT), φιμέ κάλυμμα στα πίσω φώτα, aftermarket ταμπλό με έναν εντυπωσιακό ψηφιακό πίνακα οργάνων, και ένα τιμόνι που θύμιζε πηδάλιο αεροσκάφους.

Δείτε επίσης

Το φουτουριστικό ταμπλό του KITT σε μια aftermarket μετατροπή μιας Pontiac Trans Am 3ης γενιάς σε KITT.

• Chevrolet Camaro
• Pontiac GTO

Αναφορές

1. «The Pontiac Firebird Is An American Automobile 1968 Editorial Photography - Image of buick, built: 176333977». www.dreamstime.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
2. Florea, Ciprian (5 Φεβρουαρίου 2022). «The Story of the GM Firebird IV, the 1960s Autonomous Car With a Fridge and TV». autoevolution (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
3. Sessler, Peter C. (1992). Firebird Red Book – Pontiac Firebird from 1967. Osceola, Wisconsin: Motorbooks International. ISBN 0879385685.
4. Antonick, p. 21.
5. Staff of Old Cars (2010). Camaro & Firebird – GM's Power Twins. Krause Publications. ISBN 978-1440217524. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2017. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
6. Csere, Csaba "20th Anniversary Pontiac Trans Am; Gentlemen, light your tires" Car and Driver June 1989 Print
7. Motor Trend, June 1989-Volume 41 Number 6 pp. 42–47, 50, 54
8. Silke, Sharon (28 Απριλίου 2009). «GM killing its Pontiac brand, sources say». USA Today. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2010. 
9. «Pontiac hits end of the road after 82 years». Nbcnews.com. 3 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2014. 
10. Hunt, Rhian (16 Δεκεμβρίου 2023). «The Last Chevy Camaro Has Been Built». GM Authority. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2023. 
11. «Chevrolet to end production of Camaro sports car in 2024». Automotive News. 22 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. Production of the Chevrolet Camaro sports car will end after the 2024 model year. 
12. Road & Track Special Series: Guide to the All-New 1993 Pontiac Firebird. Hachette Magazines. 1992. σελίδες 2–3. 

Βιβλιογραφία

• Gunnel, John (2002). Standard Catalog of Firebird 1967–2002. Krause Publications. ISBN 978-0-87349-494-6.
• Tad Burness: American Car Spotter’s Guide 1966–1980. Motorbooks International, ISBN 0-87938-102-7.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Pontiac Firebird

• «Edmund's Pontiac Firebird History»
• Pontiac Firebird and Pontiac Trans Am at The Crittenden Automotive Library
• Trans-Am-country.com site
• Δοκιμή της Pontiac Firebird / Firebird Trans Am (4Τροχοί - Οκτώβριος 1993)