Πέμπτη δυναστεία Φαραώ

Δυναστείες της Αρχαίας Αιγύπτου
Αρχαϊκή περίοδος 1^η Δυναστεία (περ. 3050 – 2890 π.Χ.) 2^η Δυναστεία (2890–2686 π.Χ.) Αρχαίο βασίλειο 3^η Δυναστεία (2686–2613 π.Χ.) 4^η Δυναστεία (2613–2498 π.Χ.) 5^η Δυναστεία (2498–2345 π.Χ.) 6^η Δυναστεία (2345–2181 π.Χ.) 1^η μεταβατική 7^η Δυναστεία (2181–2160 π.Χ.) 8^η Δυναστεία (2181–2160 π.Χ.) 9^η Δυναστεία (2160–2130 π.Χ.) 10^η Δυναστεία (2130–2040 π.Χ.) 11^η (μόνο στις Θήβες) (2134–1991 π.Χ.) Μέσο βασίλειο 11^η (όλη η Αίγυπτος) (2134–1991 π.Χ.) 12^η Δυναστεία (1991–1803 π.Χ.) 13^η Δυναστεία (1803–1649 π.Χ.) 14^η Δυναστεία (1705–1690 π.Χ.) 2^η μεταβατική 15^η Δυναστεία (1674–1535 π.Χ.) 16^η Δυναστεία (1660–1600 π.Χ.) Δυναστεία της Αβύδου (1650–1600 π.Χ.) 17^η Δυναστεία (1650–1549 π.Χ.) Νέο βασίλειο 18^η Δυναστεία (1549–1292 π.Χ.) 19^η Δυναστεία (1292–1189 π.Χ.) 20^η Δυναστεία (1189–1077 π.Χ.) 3^η μεταβατική 21^η Δυναστεία (1069–945 π.Χ.) 22^η Δυναστεία (945–720 π.Χ.) 23^η Δυναστεία (837–728 π.Χ.) 24^η Δυναστεία (732–720 π.Χ.) 25^η Δυναστεία (732–653 π.Χ.) Ύστερη περίοδος 26^η Δυναστεία (672–525 π.Χ.) 27^η (1^η περίοδος Αχαιμενιδών) (525–404 π.Χ.) 28^η Δυναστεία (404–398 π.Χ.) 29^η Δυναστεία (398–380 π.Χ.) 30^η Δυναστεία (380–343 π.Χ.) 31^η (2^η περίοδος Αχαιμενιδών) (343–332 π.Χ.) Ελληνιστική περίοδος Δυναστεία των Αργεαδών (32^η) (332–305 π.Χ.) Δυναστεία των Πτολεμαίων (305–30 π.Χ.)
π • σ • ε

Η Πέμπτη Δυναστεία της αρχαίας Αιγύπτου συχνά ομαδοποιείται μαζί με τις Τρίτη, Τέταρτη, και Έκτη δυναστεία Φαραώ ως το Παλαιό Βασίλειο. Οι Φαραώ της Πέμπτης Δυναστείας βασίλευσαν περίπου για 50 χρόνια, από τις αρχές του 25ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 24ου αιώνα π.Χ.

Φαραώ

Οι γνωστοί φαραώ της Πέμπτης Δυναστείας παρουσιάζονται παρακάτω^[1]. Ο Μανέθων αντιστοιχεί σε 248 χρόνια βασιλείας στην Πέμπτη Δυναστεία, αλλά οι φαραώ αυτής μάλλον βασίλεψαν για περίπου 150 χρόνια^[2]. Τα ονόματα Ώρου^[3] και τα περισσότερα από τα ονόματα των βασιλισσών^[4] είναι από τους Ντόντσον και Χίλτον^[5]. Αυτή η εκτίμηση ποικίλει μεταξύ μελετητών και πηγών^[α]

Φαρώ της 5ης Δυναστείας

Όνομα	Όνομα Ώρου	Εκτιμώμενη διάρκεια βασιλείας	Πυραμίδα	Βασίλισσα (ες)
Ουζερκάφ	Ιριμαάτ	7 χρόνια	Πυραμίδα του Ουζερκάφ στη Σακάρα	Χεντκαούς Α΄ ; Νεφερχεταπές
Σαχουρέ	Νεμπκαού	13 χρόνια, 5 μήνες και 12 ημέρες	Πυραμίδα του Σαχουρέ στο Αμπουσίρ	Νεφερετνεμπτί
Νεφεριρκαρέ Κακάι	Νεφεριρκαρέ	20 χρόνια	Πυραμίδα του Νεφεριρκαρέ στο Αμπουσίρ	Χεντκαούς Β΄
Νεφερεφρέ	Νεφερκαού	2 με 3 χρόνια	Ηημιτελής Πυραμίδα του Νεφερεφρέ στο Αμπουσίρ	Χεντακαουές Γ΄ ;
Σεψεσκαρέ	Σεψεσκαρέ	Πιθανόν λίγους μήνες	Πιθανόν στο Αμπουσίρ
Νιουζερέ Ινί	Νιουζερέ	24 με 35 χρόνια	Πυραμίδα στο Αμπουσίρ	Ρεμπτινούμπ
Μενκαουχόρ	Μενκαουχόρ	8 ή 9 χρόνια	"Ακέφαλη Πυραμίδα" στη Σακάρα	Μερεσάνχ Δ΄ ;
Ζεντκαρέ Ιζεζί	Ζεντκαρέ	33 ως το πολύ 44 χρόνια	Πυραμίδα του Ζεντακαρέ στη Σακάρα
Ουνίς	Ουατζεταουί	15 με 30 χρόνια	Πυραμίδα του Ουνίς στη Σακάρα	Νεμπέτ Χενούτ

Ο Μανέθων γράφει ότι οι φαραώ της 5ης Δυναστείας βασίλεψαν από την Ελεφαντίνη, αλλά οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ευρήματα τα οποία δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα παλάτια τους βρίσκονται ακόμα στην Μέμφιδα.

Όπως και σε προηγούμενο χρόνο, είχαν σταλεί αποστολές στο Ουάντι Μαγκχαρέ και το Ουάντι Χαρίτ στην χερσόνησο του Σινά για την εξόρυξη τιρκουάζ και χαλκού, και σε ορυχεία βορειοδυτικά του Αμπού Σιμπέλ για γνεύσιο. Επίσης, αποστολές στάλθηκαν στα νότια, στο Πουντ για την απόκτηση μαλαχίτη, μύρου και ήλεκτρου, και αρχαιολογικά ευρήματα στη βύβλο μαρτυρούν διπλωματικές αποστολές που στάλθηκαν σε αυτήν τη Φοινικική πόλη. Ευρήματα που φέρουν τα ονόματα αρκετών φαραώ της 5ης Δυναστείας έχουν βρεθεί στον αρχαιολογικό χώρο του Ντοράκ κοντά στη Θάλασσα του Μαρμαρά μπορεί να αποτελούν αποδείξεις για εμπόριο, αλλά αυτό παραμένει ακόμα μυστήριο.

Ουζερκάφ

Το πώς ο φαραώ Ουζερκάφ ίδρυσε αυτή τη δυναστεία δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Ο Πάπυρος Γουέστκαρ, ο οποίος γράφτηκε κατά την περίοδο του Μέσου Βασιλείου, αφηγείται μια ιστορία για το πώς ο βασιλιάς Χέοπας της 4ης Δυναστείας είχε λάβει μια προφητεία ότι τρίδυμα που θα γεννιόνταν από τη γυναίκα του ιερέα του Ρα στη Σαχμπού θα ανέτρεπαν εκείνον και τους διαδόχους του, και πώς επιχείρησε να θανατώσει αυτά τα παιδιά – που ονομάζονταν Ουζερκάφ, Σαχουρέ, και Νεφερρικαρέ Κακάι. Τα τελευταία όμως χρόνια οι μελετητές έχουν δεχτεί ότι αυτή η ιστορία είναι στην καλύτερη περίπτωση μύθος, και παραδέχονται την άγνοιά τους για το πώς συνέβη η μετάβαση από τη μία δυναστεία στην άλλη.

Κατά τη διάρκεια αυτής της δυναστείας, συνέβησαν αρκετές αλλαγές στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία. Εμφανίστηκαν τα παλαιότερα γνωστά αντίγραφα ταφικών προσευχών σε επιγραφές στους βασιλικούς τάφους, γνωστά ως Κείμενα των Πυραμίδων. Η λατρεία του θεού Ρα κέρδισε επιπλέον βαρύτητα, και οι βασιλείς από τον Ουζερκάφ μέχρι τον Μενκαουχόρ έχτισαν ναούς αφιερωμένους στο Ρα στο ή κοντά στο Αμπουσίρ. Κατά το τέλος της δυναστείας η λατρεία του Όσιρι απέκτησε βαρύτητα, κυρίως στις επιγραφές που βρέθηκαν στον τάφο του Ουνίς.

Ζεντκαρέ Ιζεζί

Μεταξύ των μη βασιλικών Αιγυπτίων της εποχής ο βεζίρης του Ζεντκαρέ Πταχοτέπ κέρδισε φήμη λόγω της σοφίας του. Τα Διδάγματα του Πταχοτέπ αποδίδονται σε εκείνον από μετέπειτα αντιγραφείς. Οι μη βασιλικοί τάφοι επίσης ήταν διακοσμημένοι με επιγραφές, όπως και οι βασιλικοί, αλλά αντί για προσευχές και ξόρκια, στους τοίχους ήταν γραμμένες οι βιογραφίες των κατόχων του τάφου.

Σημειώσεις

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πέμπτη δυναστεία Φαραώ

1. Προτεινόμενες χρονολογίες για την Πέμπτη Δυναστεία: περ. 2513-2374^[6][7], περ. 2510-2370^[8], περ. 2510-2460^[9], περ. 2494-2345^[1][10], περ. 2465-2323^[11], περ. 2450-2325^[12], περ. 2392-2282^[3]

Παραπομπές

1. Shaw 2000, σελ. 482.
2. Altenmüller 2001, σελ. 597.
3. Dodson & Hilton 2004, σελ. 288.
4. Dodson & Hilton 2004, σελ. 65.
5. Dodson & Hilton 2004, σελίδες 65 & 288.
6. Verner 2001b, σελίδες 588-590.
7. Altenmüller 2001, σελίδες 597-600.
8. Verner 2001d, σελ. 473.
9. Grimal 1992, σελ. 390.
10. Bard 1999, Chronology of Ancient Egypt.
11. Lehner 2008, σελ. 8.
12. Arnold 2003, σελ. 267.

Πηγές

• Altenmüller, Hartwig (2001). «Old Kingdom: Fifth Dynasty». Στο: Redford, Donald B., επιμ. The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Volume 2. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-510234-5. 
• Arnold, Dieter (2003). The Encyclopaedia of Ancient Egyptian Architecture. I.B Tauris & Co Ltd. ISBN 1860644651. 
• Bard, Kathryn, επιμ. (1999). Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt. London; New York: Routledge. ISBN 978-0-203-98283-9. 
• Dodson, Aiden· Hilton, Dyan (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. London: The American University in Cairo Press. ISBN 0500051283. 
• Grimal, Nicolas (1992). A History of Ancient Egypt. Translated by Ian Shaw. Oxford: Blackwell publishing. ISBN 978-0-631-19396-8. 
• Lehner, Mark (2008). The Complete Pyramids. New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28547-3. 
• Shaw, Ian, επιμ. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. ISBN 0-19-815034-2. 
• Verner, Miroslav (2001b). «Old Kingdom». Στο: Redford, Donald B., επιμ. The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Volume 2. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-510234-5. 
• Verner, Miroslav (2001d). The Pyramids: The Mystery, Culture and Science of Egypt's Great Monuments. New York: Grove Press. ISBN 9780802117038.