Ιωάννης ο Ελεήμων

Ιωάννης ο Ελεήμων
Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, π. 1549, Τιτσιάνο
Από	610
Έως	619
Προκάτοχος	Θεόδωρος Α΄
Διάδοχος	Γεώργιος Α΄
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	Αμαθούντα, Κύπρος[1]
Θάνατος	619[1] Κύπρος
Αγιοποίηση
Εορτασμός	12 Νοεμβρίου[1]
Πολιούχος	Λεμεσός

Ο Ιωάννης Ε΄ ο Ελεήμων (θαν. 619) ήταν Πατριάρχης Αλεξανδρείας το διάστημα 610–619.

Η ζωή του

Γεννήθηκε στην Αμαθούντα της Κύπρου. Η μητέρα του ονομαζόταν Ευκοσμία ή Κοσμία και ο πατέρας του Επιφάνιος, και ήταν έπαρχος Κύπρου. Ο Ιωάννης νυμφεύτηκε και απέκτησε και παιδιά, όμως η σύζυγός του και τα παιδιά του πέθαναν σύντομα, και έμεινε μόνος. Τότε αφιερώθηκε στον Θεό. Χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος και έγινε ευρύτατα γνωστός για τις φιλάνθρωπες πράξεις του.

Μετά τον θάνατο του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεοδώρου Α΄, ο λαός και ο πατρίκιος Νικήτας, έπαρχος της Αιγύπτου και εξάδελφος του αυτοκράτορα Ηράκλειου, ζήτησαν από τον Αυτοκράτορα να τοποθετηθεί ο Ιωάννης στη θέση αυτή, πράγμα που έγινε το 610.

Ως επίσκοπος (Πατριάρχης) Αλεξαδρείας έκανε πλουσιότατο έργο. Αύξησε τους ναούς της πόλης από 7 σε 70, επιδίωξε την προσέγγιση με τους Μονοφυσίτες, έχτισε νοσοκομεία, ξενοδοχεία, πτωχοτροφεία, οργάνωνε συσσίτια και γενικά ελεούσε αυτούς που είχαν ανάγκη σε τέτοιο βαθμό, ώστε να του δοθεί το προσωνύμιο «Ελεήμων». Όταν οι Πέρσες κατέκτησαν την Αλεξάνδρεια, αναγκάστηκε να καταφύγει στην πατρίδα του, την Κύπρο, όπου και πέθανε το 619.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του ως αγίου στις 12 Νοεμβρίου. Θεωρείται, επίσης, άγιος από την Κοπτική Ορθόδοξη εκκλησία.

Το σκήνωμά του

Μετά τον θάνατό του, το σκήνωμά του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Το 1249 μεταφέρθηκε στη Βενετία, ενώ ένα μέρος του εστάλη το 1489 από τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄ στον Βασιλιά Ματθία Κορβίνο της Ουγγαρίας και τοποθετήθηκε στο βασιλικό παρεκκλήσι του Κάστρου της Βούδας.

Σήμερα, μέρος του σκηνώματός του βρίσκεται σε παρεκκλήσι του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Μαρτίνου στη Μπρατισλάβα και άλλο στον Ναό San Giovanni in Bragora της Βενετίας.

Πολιούχος

Ο άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων είναι πολιούχος άγιος της Λεμεσού και της κωμόπολης Casarano της Νότιας Ιταλίας. Ιερός Ναός για τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα αφιερωμένος σε αυτόν, χρονολογούμενος από τον 12ο αιώνα, ο ναός αυτός είναι στην κεντρική πλατεία στο Λυγουριό Αργολίδας^[2], ενώ άλλος ναός αφιερωμένος σε αυτόν κατεδαφίστηκε πρόσφατα στη Βέροια^[3]. Τέλος, αξιόλογος είναι ο ναός του αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος στη Βενετία (San Giovanni Elemosinario), που χρονολογείται στο 1071. Επίσης, ιερός ναός του Αγίου Ιωάννη Ελεήμονος υπάρχει στο Ηράκλειο Κρήτης (περιοχή Κορώνη Μαγαρά).

Ναΐσκος αφιερωμενος στον αγιο, 13ου αι., βρισκεται στη Σαλαμίνα, στην περιοχη Κανακια, ακριβως κατω απο τη νεότερη μονη του αγιου Νικολαου "στα λεμονια" ( παραφθορα του Ελεημων).

Παραπομπές

1. Μαραντζίδης, Γεώργιος (1965). «Ιωάννης. Ο Ε΄. Ο Ελεήμων.». Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια. 6. Αθήνα. σελ. 1213–1214. 
2. «Υπουργείο Πολιτισμού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2009. 
3. «Εφημερίδα «Λαός» της Ημαθίας, 12/09/2005». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2009. 

Πηγές

• Σίμωνος μοναχού, Ο «Φάρος» της Αλεξάνδρειας και της Οικουμένης (Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων), Εκδόσεις «ο άγιος Στέφανος», Αθήνα 2002
• Δικτυακός τόπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Ιερά Μητρόπολη Λεμεσού
• pigizois.net