Ιταλικές γενικές εκλογές 2022

Ιταλικές γενικές εκλογές 2022

2018 ← 25 Σεπτεμβρίου 2022 → 2027

Για τις 400 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τις 200 έδρες στη Γερουσία της Δημοκρατίας Συμμετοχή 63,8% 9,1 π.μ. (B) 63,7% 9,3 π.μ. (Γ)   Κόμμα πλειοψηφίας Κόμμα μειοψηφίας Τρίτο κόμμα   Επικεφαλής Τζόρτζα Μελόνι Ενρίκο Λέτα Τζουζέπε Κόντε Κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας Δημοκρατικό Κόμμα Κίνημα Πέντε Αστέρων Συμμαχία Κεντροδεξιά Κεντροαριστερά - Έδρες 238 (B) 115 (Γ) 84 (B) 44 (Γ) 52 (B) 28 (Γ) Ποσοστό 26,0% 19,1% 15,4%   Τέταρτο κόμμα   Επικεφαλής Ματέο Σαλβίνι Κόμμα Λέγκα Συμμαχία Κεντροδεξιά Έδρες 66 (B) 30 (Γ) Ποσοστό 8,8%

[[file: |300px|]]

Απερχόμενος Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι Ανεξάρτητος Επόμενος Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι Αδέλφια της Ιταλίας

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2022, διεξήχθησαν πρόωρες γενικές εκλογές, στην Ιταλία. Από τις εκλογές εκλέχτηκαν τα μέλη της άνω και κάτω βουλής, δηλαδή της Γερουσίας της Δημοκρατίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, αντίστοιχα.

Νικητής αναδείχθηκε η δεξιά συμμαχία, που κατέκτησε την αυτοδυναμία και στα δύο σώματα του κοινοβουλίου. Συγκεκριμένα το ακροδεξιό και με φασιστικές ρίζες κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας», βγήκε πρώτο συγκεντρώνοντας το 25% των ψήφων. Η ηγέτιδα του κόμματος, Τζόρτζια Μελόνι αναμένεται να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Οι εκλογές προκηρύχθηκαν μετά την διάλυση του Ιταλικού κοινοβουλίου από τον Ιταλό πρόεδρο, Σέρτζιο Ματαρέλα, στις 21 Ιουλίου 2022, οκτώ μήνες πριν την φυσιολογική λήξη της θητείας, ως συνέπεια της κυβερνητικής κρίσης στην χώρα και της παραίτησης του πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι.^[1]

Η προεκλογική εκστρατεία ήταν έντονη. Διάφορα πολιτικά κόμματα σχημάτισαν συμμαχίες. Οι δύο σημαντικότερες ήταν η δεξιά συμμαχία και η κεντροαριστερή συμμαχία. Η πρώτη αποτελείτο από 3 μεγάλα κόμματα (Λέγκα, Φόρτσα Ιτάλια, και Αδέλφια της Ιταλίας) και είχε ντε φάκτο ηγέτη της την ακροδεξιά Τζόρτζα Μελόνι. Στην κεντροαριστερή συμμαχία κυριαρχούσε το Δημοκρατικό Κόμμα με ηγέτη τον Ενρίκο Λέτα. Ανεξάρτητα κατέβηκαν επίσης το Κίνημα Πέντε Αστέρων με ηγέτη τον Τζουζέπε Κόντε, και ο αυτοαποκαλούμενος «τρίτος πόλος», δηλαδή η συμμαχία των κομμάτων Δράση και Ιτάλια Βίβα υπό τον Ματέο Ρέντσι και τον Κάρλο Καλέντα.^[2]

Υπόβαθρο

Στις ιταλικές εκλογές του 2018, κανένα πολιτικό κόμμα δεν κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να πρέπει να σχηματιστεί μία κυβέρνηση συνασπισμού.^[3][4] Πρώτο κόμμα είχε αναδειχθεί τότε το Κίνημα των Πέντε Αστέρων (Κ5Α) με ποσοστό 31%, ωστόσο ο κεντροδεξιός συνασπισμός συνολικά κέρδισε περισσότερες ψήφους από το Κ5Α (περίπου 36%). Μεγαλύτερο κόμμα της κεντροδεξιάς συμμαχίας είχε έρθει η εθνικο-συντηρητική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να γίνεται ο ντε φάκτο ηγέτης της συμμαχίας. Τέλος, η κεντροαριστερή συμμαχία, την οποία ηγείτο ο Ματέο Ρέντσι του Δημοκρατικού Κόμματος, κατέγραψε απογοητευτικά ποσοστά, περίπου 23%.^[5] Λόγω αυτού, ο Ρέντσι παραιτήθηκε από την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, θέση που αργότερα αναπλήρωσε ο πρώην πρωθυπουργός, Ενρίκο Λέτα.^[6][7] Μετά από 11 εβδομάδες πολιτικής αβεβαιότητας, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα συμφώνησαν να σχηματίσουν κυβέρνηση, επιλέγοντας ως πρωθυπουργό τον Τζουζέπε Κόντε (1η κυβέρνηση Κόντε).^[8]

Τον Μάιο του 2019, διεξήχθησαν οι Ευρωεκλογές, που ανέτρεψαν τις ισορροπίες στον κυβερνητικό συνασπισμό. Αυτό συνέβη διότι στις Ιταλικές Ευρωεκλογές, η Λέγκα του Βορρά ήρθε πρώτη με 34%, ενώ το Κίνημα Πέντε Αστέρων βγήκε τρίτο, με 17%.^[9][10] Βλέποντας τα ποσοστά του κόμματός του σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, τον Αύγουστο του 2019 ο Ματέο Σαλβίνι απέσυρε την υποστήριξή του από την κυβέρνηση Κόντε, ώστε να γίνουν πρόωρες εκλογές και να κεφαλαιοποιήσει την δημοφιλία της Λέγκα.^[11] Η προσπάθεια αυτή του Σαλβίνι όμως απέτυχε, καθώς έπειτα από λίγο καιρό, το Κίνημα Πέντε Αστέρων συμφώνησε με το Δημοκρατικό Κόμμα στην δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας, διατηρώντας τον Κόντε ως πρωθυπουργό (2η Κυβέρνηση Κόντε).^[12]

Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Ρέντσι και κάποιοι άλλοι βουλευτές αποσχίστηκαν από το Δημοκρατικό Κόμμα ιδρύοντας ένα νέο κόμμα, το Ιτάλια Βίβα. Το κόμμα αυτό, ωστόσο, συνέχισε να στηρίζει την νέα κυβέρνηση του Κόντε.^[13]

Υπό τον Τζουζέπε Κόντε, η χώρα αντιμετώπισε τα πρώτα κύματα της Πανδημίας του Κωρονοϊου. Η κυβέρνηση όμως δεν κράτησε για πολύ, καθώς τον Ιανουάριο του 2021, η Ιταλία βυθίστηκε σε μία νέα πολιτική κρίση: το μικρό κόμμα Ιτάλια Βίβα, απέσυρε την υποστήριξή του προς τον Κόντε, αναγκάζοντας τον τελευταίο να παραιτηθεί. Η κρίση αυτή τερματίστηκε, αφού ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, κάλεσε τον Μάριο Ντράγκι να ηγηθεί μίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, που θα συμμετείχαν όλα τα κόμματα του Κοινοβουλίου. Ο Μάριο Ντράγκι ήταν αμοιβαία σεβαστός από όλες τις πολιτικές παρατάξεις. Έτσι, απέσπασε την ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή και την Γερουσία και ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 13 Φεβρουαρίου 2021. Το μόνο κόμμα που δεν υποστήριξε τον Ντράγκι για την πρωθυπουργία ήταν το Αδέλφια της Ιταλίας.^[14] Η Κυβέρνηση Ντράγκι προώθησε πολλές μεταρρυθμίσεις που στόχευαν στην ανάπτυξη της Ιταλίας στην μετά-COVID εποχή,^[15] και ο ίδιος ο Ντράγκι έχαιρε πολύ υψηλής αποδοχής στην Ιταλική κοινωνία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.^[16] Ωστόσο, μία νέα κυβερνητική κρίση που ξέσπασε στην Ιταλία τον Ιούλιο του 2022, ανάγκασε τον Ντράγκι να παραιτηθεί. Η κρίση αυτή προκλήθηκε όταν το Κίνημα Πέντε Αστέρων, με ηγέτη πλέον τον ίδιο τον Τζουζέπε Κόντε, απέσυρε την υποστήριξή του.^[17] Χωρίς να υπάρχει άλλη εναλλακτική για τον σχηματισμό κυβέρνησης έως το 2023 (οπότε και προγραμματίζονταν οι εκλογές), ο Σέρτζιο Ματαρέλα διέλυσε το Κοινοβούλιο και κήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 25 Σεπτέμβρη του 2022.^[18]

Εκλογικό σύστημα

Η Ιταλία χρησιμοποιεί ένα μικτό εκλογικό σύστημα για να αναδείξει τους βουλευτές του κοινοβουλίου. Συγκεκριμένα, ένα μέρος των εδρών της Γερουσίας της Δημοκρατίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων εκλέγονται με απλό πλειοψηφικό σύστημα από μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, ενώ οι υπόλοιπες εκλέγονται με αναλογικό σύστημα, από πολυεδρικές περιφέρειες. Σύμφωνα με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, σε κάθε σώμα του Κοινοβουλίου, το 37% των εδρών θα αναδεικνύονται με απλό πλειοψηφικό, ενώ τα 61% των εδρών με απλή αναλογική. Το υπόλοιπο 2% είναι ειδικές έδρες για τους Ιταλούς του εξωτερικού.^[19][20]

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι ως αποτέλεσμα του Ιταλικού συνταγματικού δημοψηφίσματος του 2020, ο αριθμός των βουλευτών του κοινοβουλίου μειώθηκε σημαντικά. Συγκεκριμένα, πλέον η Βουλή των αντιπροσώπων θα αποτελείται από 400 βουλευτές (αντί για 630), ενώ η Γερουσία από 200 βουλευτές μέλη (αντί για 315).^[21]

Με δεδομένα τα παραπάνω ισχύει ότι:

Σώμα	Γερουσία		Βουλή
Έδρες με απλή αναλογική από πολυεδρικές περιφέρειες	122		244
Έδρες με πλειοψηφικό από μονοεδρικές περιφέρειες	74		148
Έδρες για την Ιταλική διασπορά	4		8
Σύνολο	200		400

Συνήθως στις εκλογές, τα κόμματα λαμβάνουν χαμηλά ποσοστά και, άρα, η απλή αναλογική δεν τους εγγυάται την αυτοδυναμία. Για αυτόν τον λόγο, αυξάνεται η σημασία των μονοεδρικών περιφερειών που εκλέγονται με απλό πλειοψηφικό, διότι εκεί μπορεί και ένα κόμμα με χαμηλά ποσοστά να κερδίσει την έδρα, αρκεί να έχει περισσότερες ψήφους σε σχέση με τα άλλα κόμματα στην περιφέρεια αυτή (σχετική πλειοψηφία).^[22]

Τέλος, να σημειωθεί ότι ένα κόμμα, για να λάβει έδρες από την αναλογική εκπροσώπηση, πρέπει να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 3%. Το εκλογικό όριο αυξάνεται σε 10% για μία συμμαχία κομμάτων.^[23]

Δημοσκοπήσεις

Από τις προηγούμενες εκλογές, του 2018, μέχρι τώρα, έχουν γίνει πολυάριθμες δημοσκοπήσεις για τις προθέσεις των ψηφοφόρων.^[24]

  Δημοκρατικό κόμμα

  Κίνημα Πέντε Αστέρων

  Λέγκα

  Φόρτσα Ιτάλια

  Αδέλφια της Ιταλίας

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν μία ξεκάθαρη νίκη του δεξιού συνασπισμού Αδέλφια της Ιταλίας - Φόρτσα Ιτάλια - Λέγκα. Παρόλο που συγκέντρωσε το 43% των ψήφων, μπόρεσε να αποκτήσει μία απόλυτη πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Ιταλικού Κοινοβουλίου (238 στις 400 έδρες της Βουλής και 115 στις 200 έδρες της Γερουσίας). Αυτό κατέστη δυνατό λόγω της ευρείας επικράτησης της δεξιάς συμμαχίας στις μονοεδρικές περιφέρειες, οπού ίσχυε το πλειοψηφικό σύστημα. Επίσης, η επικράτηση του -ακροδεξιού και με φασιστικές ρίζες- κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας» μέσα στην δεξιά συμμαχία είναι πλέον αδιαμφισβήτητη: το κόμμα αυτό συγκέντρωσε το 26% των ψήφων, την ώρα που τα άλλα δύο κόμματα του συνασπισμού συγκέντρωσαν λίγο πάνω από το 8%. Ως εκ τούτου, η ηγέτιδα των Αδελφών της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, αναμένεται να γίνει πρωθυπουργός και να σχηματίσει μία σταθερή κυβέρνηση.^[25][26]

Από την άλλη μεριά, τα αποτελέσματα για την Κεντροαριστερή συμμαχία ήταν απογοητευτικά. Το μεγαλύτερο κόμμα της παράταξης, το Δημοκρατικό Κόμμα συγκέντρωσε μόλις το 19% των ψήφων, οριακά μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό του 2018. Ένα άλλο μικρό κόμμα της παράταξης, η Συμμαχία Πρασίνων και Αριστεράς συγκέντρωσε περίπου το 3,5% των ψήφων και μπόρεσε να μπει στην βουλή.

Το Κίνημα Πέντε Αστέρων, τα πήγε καλύτερα από ότι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις. Παρόλα αυτά το κόμμα είχε μεγάλες απώλειες: το ποσοστό που κατέγραψε ήταν λιγότερο από το μισό σε σχέση με αυτό του 2018. Τέλος, ο κεντρώος «Τρίτος πόλος» συγκέντρωσε το 7,8% των ψήφων και κατάφερε να εκλέξει βουλευτές.

Βουλή των Αντιπροσώπων

Αριστερά, χάρτης που απεικονίζει την νικήτρια συμμαχία στις μονοεδρικές περιφέρειες (για την Βουλή των Αντιπροσώπων). Δεξιά, χάρτης που απεικονίζει τον διαμοιρασμό των εδρών στα κόμματα, στις πολυεδρικές περιφέρειες (για την Βουλή των Αντιπροσώπων).

Αποτελέσματα για την Βουλή των Αντιπροσώπων

Η σύνθεση της Βουλής ανά κόμμα				Η σύνθεση της Βουλής ανά συνασπισμό
Συνασπισμός		Κόμμα		Αναλογική εκπροσώπηση			Πλειοψηφικό	Διασπορά	Σύνολο
				Ψήφοι	%	Έδρες	Έδρες	Έδρες
	Κεντροδεξιός συνασπισμός		Αδέλφια της Ιταλίας	7.300.628	25,99	69	49	1	119
			Λέγκα	2.464.176	8,77	23	42	1	66
			Φόρτσα Ιτάλια	2.279.130	8,11	22	23	0	45
			Εμείς οι Μετριοπαθείς	255.714	0,91	0	0	0	-
		Σύνολο		12.299.648	43,79	114	121	2	238
	Κεντροαριστερός συνασπισμός		Δημοκρατικό Κόμμα	5.355.086	19,07	57	8	4	69
			Συμμαχία Πρασίνων και Αριστεράς	1.019.208	3,63	11	1	0	12
			Περισσότερη Ευρώπη	793.925	2,83	0	2	0	2
			Πολιτική Δέσμευση	169.405	0,60	0	1	0	1
		Σύνολο		7.337.624	26,13	68	12	4	84
	Κίνημα Πέντε Αστέρων			4.333.748	15,43	41	10	1	52
	Δράση - Ιτάλια Βίβα			2.186.658	7,79	21	0	0	21
	Italexit			534.574	1,90	0	0	0	-
	Λαϊκή Ένωση			402.977	1,43	0	0	0	-
	Κυρίαρχη και Λαϊκή Ιταλία			348.074	1,24	0	0	0	-
	Ο Νότος καλεί τον Βορρά			212.685	0,76	0	1	0	1
	Ζωή			201.537	0,72	0	0	0	-
	Λαϊκό Κόμμα Νότιου Τιρόλου			117.010	0,42	0	1	0	1
	Εμείς του Κέντρου - Ευρωπαϊστές			46.079	0,16	0	0	0	-
	Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα			24.555	0,09	0	0	0	-
	Φιλόζωοι			21.442	0,08	0	0	0	-
	Εναλλακτική για την Ιταλία			16.882	0,06	0	0	0	-
	Κόμμα Δημιουργικής Τρέλας			1.417	0,01	0	0	0	-
	Ελεύθεροι			828	0,00	0	0	0	-
	Δύναμη του Λαού			815	0,00	0	0	0	-
	Ενωτικό Κίνημα Ιταλών του Εξωτερικού			–	–	–	–	1	1
Άκυρα / κενά ψηφοδέλτια
Σύνολο				28.086.553	100	245	147	8	400
Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι / προσέλευση				46.021.956	63,09
Πηγή: elezioni.interno.gov.it Αρχειοθετήθηκε 2022-12-31 στο Wayback Machine.

Γερουσία

Αριστερά, χάρτης που απεικονίζει την νικήτρια συμμαχία στις μονοεδρικές περιφέρειες (για την Γερουσία). Δεξιά, χάρτης που απεικονίζει τον διαμοιρασμό των εδρών στα κόμματα, στις πολυεδρικές περιφέρειες (για την Γερουσία).

Αποτελέσματα για την Γερουσία

Η σύνθεση της Γερουσίας ανά κόμμα				Η σύνθεση της Γερουσίας ανά συνασπισμό
Συμμαχία		Κόμμα		Αναλογική εκπροσώπηση			Πλειοψηφικό	Διασπορά	Σύνολο
				Ψήφοι	%	Έδρες	Έδρες
	Κεντροδεξιός συνασπισμός		Αδέλφια της Ιταλίας	7.165.795	26,01	34	31	0	65
			Λέγκα	2.439.409	8,85	13	17	0	30
			Φόρτσα Ιτάλια	2.279.980	8,27	9	9	0	18
			Εμείς οι Μετριοπαθείς	244.363	0,89	0	2	0	2
		Σύνολο		12.129.547	44,02	56	59	0	115
	Κεντροαριστερός συνασπισμός		Δημοκρατικό Κόμμα	5.225.456	18,96	31	6	3	40
			Συμμαχία Πρασίνων και Αριστεράς	972.445	3,53	3	1	0	4
			Περισσότερη Ευρώπη	809.412	2,94	0	0	0	-
			Πολιτική Δέσμευση	154.375	0,56	0	0	0	-
		Σύνολο		7.161.688	25,99	34	7	3	44
	Κίνημα Πέντε Αστέρων			4.285.894	15,55	23	5	0	28
	Δράση - Ιτάλια Βίβα			2.131.310	7,73	9	0	0	9
	Italexit			515.294	1,87	0	0	0	-
	Λαϊκή Ένωση			374.051	1,36	0	0	0	-
	Κυρίαρχη και Λαϊκή Ιταλία			309.403	1,12	0	0	0	-
	Ο Νότος καλεί τον Βορρά			271.549	0,99	0	1	0	1
	Ζωή			196.656	0,71	0	0	0	-
	Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα			70.961	0,26	0	0	0	-
	Εμείς του Κέντρου - Ευρωπαϊστές			42.860	0,16	0	0	0	-
	Εναλλακτική για την Ιταλία			40.371	0,15	0	0	0	-
	Φιλόζωοι			16.957	0,06	0	0	0	-
	Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών			4.484	0,02	0	0	0	-
	Ενωμένη Δεξιά			2.412	0,01	0	0	0	-
	Δύναμη του Λαού			873	0,00	0	0	0	-
	Ενωτικό Κίνημα Ιταλών του Εξωτερικού			–	–	–	–	1	1
Άκυρα / κενά ψηφοδέλτια
Σύνολο				27.554.310	100	122	74	4	200
Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι / προσέλευση				45.210.950	63,09
Πηγή: elezioni.interno.gov.it Αρχειοθετήθηκε 2022-12-31 στο Wayback Machine.

Παραπομπές

1. «Italy's Mattarella dissolves parliament, election set for 25 September». euronews (στα Αγγλικά). 21 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
2. «Ιταλία: Στις κάλπες οι ψηφοφόροι για την πιο κρίσιμη αναμέτρηση των τελευταίων ετών». euronews. 25 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2022. 
3. Sala, Alessandro (3 Απριλίου 2018). «Elezioni 2018: M5S primo partito, nel centrodestra la Lega supera FI». Corriere della Sera (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
4. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Italy election to result in hung parliament | DW | 05.03.2018». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
5. «Elezioni politiche: vincono M5s e Lega. Crollo del Partito democratico. Centrodestra prima coalizione. Il Carroccio sorpassa Forza Italia». la Repubblica (στα Ιταλικά). 4 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
6. «Matteo Renzi, exit stage left». POLITICO (στα Αγγλικά). 12 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
7. Milan, Agencies in Rome and (12 Μαρτίου 2018). «Matteo Renzi resigns as leader of Democratic party after poll defeat». the Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
8. «Italy president names novice Giuseppe Conte as populist PM» (στα αγγλικά). BBC News. 2018-05-23. https://www.bbc.com/news/world-europe-44223034. Ανακτήθηκε στις 2022-10-06. 
9. «National results Italy | 2019 Election results | 2019 European election results | European Parliament». https://europarl.europa.eu/election-results-2019/en/ (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |website= (βοήθεια)
10. Amaro, Silvia. «Italy's anti-immigration Lega party enjoys EU election triumph». CNBC (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
11. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Ρευστή η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία | DW | 11.08.2019». DW.COM. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
12. «Italy's new pro-EU govt wins vote, now faces 2020 budget». AP NEWS (στα Αγγλικά). 10 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
13. «Former Italy PM Renzi leads breakaway from PD, still backs government» (στα αγγλικά). Reuters. 2019-09-17. https://www.reuters.com/article/us-italy-politics-renzi-idUSKBN1W20GN. Ανακτήθηκε στις 2022-10-06. 
14. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Italy: Ex-EU bank chief Mario Draghi sworn in as PM | DW | 13.02.2021». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
15. «Ιταλία: Ένας χρόνος Μάριο Ντράγκι». euronews. 13 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
16. Capital.gr. «Η Ιταλία ημιπροεδρική Δημοκρατία με πρόεδρο τον Ντράγκι;». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
17. «Ιταλία: Κυβερνητική κρίση - Δεν στηρίζει την κυβέρνηση Ντράγκι ο Κόντε». euronews. 13 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. 
18. «Italy president calls snap elections after Draghi quits as PM». Financial Times. 2022-07-21. https://www.ft.com/content/800d1dc1-7d26-41d2-b5ca-3a4850e95b98. Ανακτήθηκε στις 2022-10-06. 
19. Chughtai, Alia. «Understanding Italian elections 2018». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
20. Iliadi, Theodora (24 Σεπτεμβρίου 2022). «Ιταλία: Τα μυστικά του εκλογικού συστήματος». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
21. «Simulazione YouTrend: se si votasse oggi con i nuovi collegi del Rosatellum?». YouTrend (στα Ιταλικά). 11 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2022. 
22. Iliadi, Theodora (24 Σεπτεμβρίου 2022). «Ιταλία: Τα μυστικά του εκλογικού συστήματος». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. Με βάση τα παραπάνω και καθώς δεν θα απέχουν πολύ τα πανεθνικά ποσοστά – άρα και οι αναλογικές έδρες που θα λάβουν – των δύο βασικών αντιπάλων, που είναι το κόμμα της Μελόνι και οι Δημοκρατικοί του Ενρίκο Λέτα, η προσοχή στρέφεται φυσιολογικά στη μεγάλη «δεξαμενή» των μονοεδρικών περιφερειών, όπου για τη νίκη αρκεί η απλή πλειοψηφία, έστω και με μία ψήφο. 
23. Valerio, Camilla (21 Σεπτεμβρίου 2022). «The Italian Electoral Law Explained». Italics Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2022. The Rosatellum also has thresholds, meaning that in order to make it into Parliament, parties must take at least 3% of the vote or, if in a coalition of parties, at least 10 percent. 
24. «POLITICO Poll of Polls — Italian polls, trends and election news for Italy». POLITICO (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2021. 
25. «Νίκη της ακροδεξιάς στην Ιταλία - Τζ. Μελόνι: «Θα κυβερνήσουμε για όλους τους Ιταλούς»». euronews. 26 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2022. 
26. Newsroom. «Ιταλία – Εκλογές: Καθαρή νίκη της δεξιάς δείχνουν τα exit polls». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2022.