Θεόδωρος Α΄ του Μομφερράτου

Θεόδωρος Α΄
Μαρκήσιος του Μομφερράτου
Περίοδος	1306 - 1338
Προκάτοχος	Ιωάννης Α΄ του Μομφερράτου
Διάδοχος	Ιωάννης Β΄ του Μομφερράτου
Γέννηση	1290 Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	21 Απριλίου 1338 (48 ετών) Τρίνο, Ιταλία
Σύζυγος	Αρτζεντίνα Σπινόλα
Επίγονοι	Ιωάννης Β΄ του Μομφερράτου Γιολάντα Παλαιολογίνα
Οίκος	Δυναστεία των Παλαιολόγων του Μομφερράτου
Πατέρας	Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος
Μητέρα	Γιολάντα (Ειρήνη) του Μομφερράτου
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος (Theodore Komnenos Doukas Angelos Palaiologos, Κωνσταντινούπολη, 1290 - Τρίνο, 21 Απριλίου 1338) ήταν Βυζαντινός πρίγκιπας και 1ος Μαρκήσιος του Μομφερράτου (1306 - 1338) από την Δυναστεία των Παλαιολόγων του Μομφερράτου, νεώτερου κλάδου της Δυναστείας των Παλαιολόγων.^[1] Ο Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος ήταν δεύτερος γιος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου και της δεύτερης συζύγου του Γιολάντας του Μομφερράτου, της αδελφής του Ιωάννη Α΄ του Μομφερράτου, τελευταίου μαρκησίου από τον Οίκο των Αλεράμιτσι.

Πρώτος Παλαιολόγος Μαρκήσιος του Μομφερράτου

Ο θείος του Ιωάννης Α΄ πέθανε άτεκνος και ο Οίκος των Αλεράμιτσι ξεκληρίστηκε (1305), η Μαρκιωνία του Μομφερράτου πέρασε στα παιδιά της αδελφής του Γιολάντας. Η μητέρα του ήθελε να ορίσει διάδοχο τον μεγαλύτερο γιο της Ιωάννη Παλαιολόγο αλλά ο Πατριάρχης Αθανάσιος Α΄ το απαγόρευσε, η Γιολάντα έστειλε κατόπιν στην Ιταλία τον δεύτερο γιο της Θεόδωρο. Ο Θεόδωρος έφυγε για την Γένοβα (1306) και παντρεύτηκε την Αρτζεντίνα Σπινόλα, κόρη του Οπικίνο Σπινόλα ενός από τους άρχοντες στην Δημοκρατία της Γένοβας, με τα πλούτη του πεθερού του διεκδίκησε την μαρκιωνία.^[2] Η υποψηφιότητα του Θεόδωρου βρήκε αντίσταση από τον Μανφρέδο Δ΄ του Σαλούτσο μέλος του Οίκου της Σαβοΐας που είχαν παντρευτεί πολλά μέλη του μαρκησίες του Μομφερράτου.^[3] Ο Κάρολος Β΄ της Νεαπόλεως διεκδικούσε και εκείνος τμήματα της μαρκιωνίας αλλά ο Θεόδωρος Α΄ ξεπέρασε τα εμπόδια και την απέκτησε ολόκληρη, δέχτηκε και αυτοκρατορική αναγνώριση από τον Ερρίκο Ζ΄ του Λουξεμβούργου.

Μετά το 1319 ο Θεόδωρος ενδιαφέρθηκε για το ζήτημα του Σχίσματος μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας, κατόπιν αιτήματος του πάπα Ιωάννη ΚΒ΄. Ο Θεόδωρος θα χρησιμοποιούσε τις επαφές που διατηρούσε με την αυλή του Βυζαντίου για να πετύχει συνάντηση μεταξύ του Πάπα και του πατέρα του, ωστόσο δεν πέτυχε λόγω της σκληρής στάσης που διατηρούσε ο Μαρκήσιος ενάντια στους Ανδεγαυούς.

Έργα

Ο Θεόδωρος έμεινε γνωστός σαν συγγραφέας του περίφημου στρατιωτικού εγχειριδίου με τίτλο "Τα Μαθήματα". Συντάχθηκε αρχικά στα Ελληνικά όταν ο Θεόδωρος βρισκόταν ακόμα στην Κωνσταντινούπολη (1326 - 1327), σήμερα υπάρχει μονάχα στην αυθεντική Γαλλική έκδοση του μεταφραστή Ζαν ντε Βιγκνώ. Τα Μαθήματα βασίστηκαν στον έργο του Ρωμαίου ιστορικού Πάμπλου Φλάβιου Βεγκέτιου Ρενάτου "Ντε ρε Μιλιταίρι (5ος μ.χ. αιώνας) και αποτελούν το κορυφαίο στρατιωτικό εγχειρίδιο στα τελευταία χρόνια του Μεσαίωνα και του Βυζαντίου.^[4] Ο Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος πέθανε στο Τρίνο (1338) και τον διαδέχθηκε ο γιος του Ιωάννης Β΄.

Οικογένεια

Με τον γάμο του με την Αρτζεντίνα Σπινόλα, κόρη του Οπιτσίνο καπιτάνο ντελ πόπολο της Γένουας, απέκτησε:

• Ιωάννης Β΄ 1321-1372, μαρκήσιος τού Μομφερράτου.
• Γιολάντα 1318-1342, παντρεύτηκε τον Αίμονα κόμη της Σαβοΐας.

Πρόγονοι

Το γενεαλογικό δένδρο για τη Δυναστεία των Παλαιολόγων του Μομφερράτου δίνεται παρακάτω.

Γενεαλογία Παλαιολόγων, μαρκησίων του Μομφερράτου

Ανδρόνικος Β΄ Αυτοκράτορας των Ρωμαίων ∞ 1.Άννα της Ουγγαρίας 2.Γιολάντα του Μομφερράτου

(1) Μιχαήλ Θ΄ συναυτοκράτορας των Ρωμαίων

(2) Θεόδωρος Α΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1306-1338 ΚΛΑΔΟΣ ΜΟΜΦΕΡΡΑΤΟΥ ∞ Αρτζεντίνα Σπινόλα

Ιωάννης Β΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1338-1372 ∞ Ισαβέλλα της Μαγιόρκας

Όθων Γ΄/Σεκοντόττος μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1372-1378 ∞ Γιολάνδη Βισκόντι

Ιωάννης Γ΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1378-1381

Θεόδωρος Β΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1381-1418 ∞ 1.Αρτζεντίνα Μαλασπίνα 2.Ιωάννα του Μπαρ 3.Μαργαρίτα του Πεδεμοντίου

Ιωάννης-Ιάκωβος μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1418-1445 ∞ Ιωάννα της Σαβοΐας

Ιωάννης Δ΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1445-1464 ∞ Μαργαρίτα της Σαβοΐας

Γουλιέλμος Η΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1464-1483 ∞ 1.Μαρία της Φουά 2.Ελισάβετ Σφόρτσα 3.Μπερνάντ τνε Μπρος

Βονιφάτιος Γ΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1483-1494 ∞ 1.Ορβιετάνα ντι Κάμποφρεγκόζο 2.Ελένα του Μπρος 3.Μαρία Μπράνκοβιτς

Θεόδωρος καρδινάλιος, επίσκοπος του Καζάλε

Γουλιέλμος Θ΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1494-1518 ∞ Άννα του Αλανσόν

Ιωάννης-Γεώργιος μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1530-1533 ∞ Ιουλία της Νάπολης

Μαργαρίτα μαρκησία τού Μομφερράτου 1533-1566 ∞ Φρειδερίκος Β΄ Γκοντζάγκα δούκας της Μάντουα

Βονιφάτιος Δ΄ μαρκήσιος τού Μομφερράτου 1518-1530

(νόθος) Φλαμίνιο Παλαιολόγος ∞ Λουσίντα ντελλα Τόρε

Παραπομπές

1. Donald M. Nicol, The Byzantine Lady: Ten Portraits, 1250-1500, (Cambridge University Press, 1994), 49.
2. C. W. Previté-Orton, The Shorter Cambridge Medieval History, Vol. 2, (Cambridge University Press, 1978), 733.
3. F. Gabotto, Gli Ultimi principi d'Acaia e la politica subalpina 1883
4. John R.E. Bliese, 'Rhetoric Goes to War: The Doctrine of Ancient and Medieval Military Manuals', Rhetoric Society Quarterly, Vol 24, No. 3/4, 1994, p. 116-117.

Πηγές

• Charles Diehl, Figure bizantine, εισαγωγή της Σίλβια Ρονκέι, 2007 (Α΄ Έκδοση: 1927), Einaudi.
• Roberto Maestri, Teodoro Paleologo, un dinasta bizantino in Monferrato, στο L'arrivo in Monferrato dei Paleologi di Bisanzio (1306-2006)
• Aldo A. Settia, Esperienza militare e di governo negli "Insegnamenti" di Teodoro I di Monferrato, Alessandria 2007
• Donald M. Nicol, The Byzantine Lady: Ten Portraits, 1250-1500, (Cambridge University Press, 1994)
• C. W. Previté-Orton, The Shorter Cambridge Medieval History, Vol. 2, (Cambridge University Press, 1978)
• F. Gabotto, Gli Ultimi principi d'Acaia e la politica subalpina 1883
• John R.E. Bliese, 'Rhetoric Goes to War: The Doctrine of Ancient and Medieval Military Manuals', Rhetoric Society Quarterly, Vol 24, No. 3/4, 1994

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Θεόδωρος Α΄

Θεόδωρος Α΄ του Μομφερράτου Δυναστεία των Παλαιολόγων του Μομφερράτου Νεότερος κλάδος του Οίκου των Παλαιολόγων Γέννηση: 1290 Θάνατος: 21 Απριλίου 1338
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Ιωάννης Α΄	Μαρκήσιος του Μομφερράτου 1306 - 1338	Διάδοχος Ιωάννης Β' Παλαιολόγος