Οι νόμοι που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έχουν εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και έχουν καταστήσει την Ελλάδα μία από τις πιο φιλελεύθερες χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Με το νομοσχέδιο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» να γίνεται δεκτό επί της αρχής από την ολομέλεια της Βουλής στις 15 Φεβρουαρίου 2024, η Ελλάδα έγινε η 37η χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την ισότητα στο γάμο, εισαγάγοντας τον κανόνα ότι ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου[1].
Η σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών όσο και η σεξουαλική επαφή μεταξύ γυναικών είναι νόμιμη στην Ελλάδα από το 1951. Νόμοι κατά των διακρίσεων στην εργασία υφίστανται από το 2005 και έκτοτε οι νόμοι κατά των διακρίσεων έχουν επεκταθεί και σε άλλα πεδία όπως η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου. Οι νομοθεσίες σχετικά με τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους είναι από τις πιο άκαμπτες και τις πιο περιεκτικές νομοθεσίες στην Ευρώπη.
Το 2015 το σύμφωνο συμβίωσης νομιμοποιείται και για ζευγάρια του ίδιου φύλου, δίνοντας έτσι σε νοικοκυριά ομοφυλόφιλων ζευγαριών τη δυνατότητα για νομική προστασία σχεδόν ισάξια με παντρεμένα ζευγάρια του αντίθετου φύλου.
Η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα είναι ζωντανή στην Αθήνα και συγκεκριμένα στη γκέι γειτονιά στο Γκάζι, στη Θεσσαλονίκη και σε ορισμένα από τα νησιά. Η Μύκονος είναι παγκοσμίως γνωστή για τη γκέι σκηνή της. Υπάρχουν 4 εκδηλώσεις ΛΟΑΤΚΙ+ υπερηφάνειας που διοργανώνονται κάθε χρόνο στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και το Ηράκλειο.
Σύμφωνα με την έκθεση του ILGA-Europe το 2016, το οποίο κάνει εκτιμήσεις για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ευρώπη, η Ελλάδα κατατάχθηκε το 2016 στην 15η θέση από τις 49 χώρες [2] παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη ετήσια ποσοστιαία μεταβολή (+19%) μεταξύ των κρατών της Ευρώπης ως προς τη βελτίωση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ σε σχέση με το προηγούμενο έτος.[3]
Τον Φεβρουάριο του 2024 ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ψηφίστηκε στην Βουλή με ονομαστική ψηφοφορία. Συνολικά ψήφισαν 254 βουλευτές, επί της αρχής ψήφισαν «ναι» 176, «όχι» 76 και παρών 2.
Νόμοι σχετικά με το σεξουαλικό προσανατολισμό
Ορισμός του γάμου
Με το νομοσχέδιο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» να γίνεται δεκτό επί της αρχής από την ολομέλεια της Βουλής στις 15 Φεβρουαρίου 2024, η Ελλάδα εισήγαγε τον κανόνα ότι ο γάμος μπορεί να συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου[4].
Νόμος 3304/2005
Η σεξουαλική διάκριση δεν αναφέρεται πουθενά στο Ελληνικό σύνταγμα, ωστόσο ένας νόμος που προστατεύει τα ομοφυλόφιλα άτομα ενάντια στην άνιση μεταχείριση με βάση τον γενετήσιο προσανατολισμό υιοθετήθηκε το 2005 (Ν.3304/05) σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση.[5]
Νόμος 3896/2010
Στις 8 Δεκεμβρίου του 2010 ψηφίστηκε ο νόμος 3896/2010, που εξισώνει οποιαδήποτε διάκριση εναντίον διεμφυλικών προσώπων με διάκριση με βάση το φύλο[5]. Οποιαδήποτε προστασία έναντι στη διάκριση με βάση το φύλο, ισχύει για τα διεμφυλικά πρόσωπα. Ο νόμος ήρθε να ενσωματώσει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/64/ΕΕ[6]. Επιπλέον, οι διεμφυλικοί άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν το φύλο και το όνομά τους στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς τους με μια αίτηση στο τοπικό Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο είναι υποχρεωμένο να τη δεχθεί αυτομάτως[7].
Νόμοι για την προστασία από διακρίσεις της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου
Νόμος 4443/2016
Νόμος για την προστασία από διακρίσεις της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου στο πεδίο της εργασίας και απασχόλησης: Σύμφωνα με τον ν.4443/2016 (ΦΕΚ 232 Α΄) απαγορεύονται οι διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης.[8]
Νόμος 4491/2017
Η κυβέρνηση Τσίπρα πέρασε την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (ΝΑΤΦ). Στο άρθρο 2 ο νόμος περιέχει τον ορισμό των χαρακτηριστικών φύλου (που αφορά τα άτομα που γεννήθηκαν με ίντερσεξ χαρακτηριστικά), αλλά χωρίς περαιτέρω αναφορές.[9]
Ιστορία της ομοφυλοφιλίας στη σύγχρονη Ελλάδα
Μέχρι το 1951, η “παρά φύσιν ασέλγεια” ποινικοποιούνταν με το Άρθρο 282 του Ποινικό κώδικα του 1835. Σύμφωνα με αυτό, “Ο ένοχος της παρά φύσιν ασελγείας, αν δεν επισύρη εις εαυτόν μεγαλυτέραν ποινήν κατά το άρθρ. 274, τιμωρείται με φυλάκισιν τουλάχιστον ενός έτους, και υποβάλλεται εις αστυνομικήν επιτήρησην”. Η ομοφυλοφιλία έγινε νόμιμη το 1951 από το νέο Ποινικό κώδικα, αλλά ορισμένες διακρίσεις σε νόμους σε βάρος των ομοφυλοφίλων ίσχυαν μέχρι το 2015.[10]
Η “παρά φύσιν ασέλγεια” (μεταξύ αρρένων) τιμωρούταν με βάση το άρθρο 347 του Π.Κ., που προέβλεπε προϋποθέσεις για το αξιόποινο. Το άρθρο αυτό ήρθη, με τροπολογία που ψηφίστηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2015 και τέθηκε σε ισχύ την επόμενη ημέρα με το σχετικό ΦΕΚ. Η κατάργηση του άρθρου 347 επέτρεψε ταυτόχρονα την εξίσωση των ηλικιακών ορίων συγκατάθεσης της σεξουαλικής επαφής μεταξύ ανδρών.
Αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών
Στην Ελλάδα, όποιο ζευγάρι ομοφύλων επιθυμεί την επισημοποίηση της σχέσης τους ενώπιον του νόμου έχει τη δυνατότητα να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Αυτό κατέστη δυνατό μετά την ψηφοφορία της 23ης Δεκεμβρίου 2015, όταν η Βουλή υπερψήφισε με 193 ψήφους (56 κατά και 51 απουσίες), το νόμο περί επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης μετά από εισήγηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα,[11] που ως τότε αφορούσε μόνο ετερόφυλα ζευγάρια, στους ομοφύλους (έκδοση σχετικού ΦΕΚ στις 24 Δεκεμβρίου 2015). Η νομοθεσία δεν περιλαμβάνει διάταξη για την τεκνοθεσία, παρόλο που αυτή αποτελεί πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤ κοινότητας.[12]
Το ζήτημα της αναγνώρισης των ομοφυλοφυλικών σχέσεων απασχολούσε όμως τη χώρα από αρκετά χρόνια πριν, με την πρώτη προσπάθεια θεσμοθέτησης κάποιου νόμου για τη θεσμική κάλυψή τους από το Γιώργο Παπανδρέου τον Απρίλιο του 2006, με πρότασή του στη Βουλή για την αναγνώριση των ανύπαντρων ομόφυλων είτε ετερόφυλων ζευγαριών. Ωστόσο, το εγχείρημα δεν έγινε αποδεκτό από τις ΛΟΑΤ οργανώσεις καθώς θεωρήθηκε πως δε θα είχε κανένα όφελος στα δικαιώματά τους, αφού απαγόρευε την υιοθεσία παιδιών.
Τον Ιούνιο του 2008, ο δήμαρχος Τήλου Α. Αλιφέρης προχώρησε στη σύναψη πολιτικού γάμου μεταξύ δύο ομόφυλων ζευγαριών, εκμεταλλευόμενος την απουσία διευκρίνισης στον Αστικό Κώδικα τού φύλου των μελλονύμφων σε έναν πολιτικό γάμο[13]. Η αντίδραση στην ενέργεια του δημάρχου ήταν άμεση, με τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης Σωτήρη Χατζηγάκη να χαρακτηρίζει τους γάμους ανυπόστατους και με τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου να προβαίνει, σε συνεργασία με τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στην ακύρωσή τους.[14][15][16] Έκτοτε, δεν έχουν επιχειρηθεί παρόμοιες προσπάθειες.[17][18][19][20]
Όσον αφορά το θεσμό του συμφώνου συμβίωσης, αυτός θεσπίστηκε επίσημα το 2008, αν και περιοριζόταν σε ζευγάρια διαφορετικού φύλου. Η λεπτομέρεια αυτή στη νομοθεσία είχε κατά καιρούς προκαλέσει την έντονη αντίδραση οργανώσεων αλλά και φυσικών προσώπων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την υπόθεση «Βαλλιανάτος και λοιποί κατά Ελλάδας».[21] Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξετάζοντας την εν λόγω υπόθεση, δικαίωσε τους ενάγοντες και έκρινε το Νοέμβριο του 2013 τον περιορισμό των συμφώνων συμβίωσης μόνο σε άτομα διαφορετικού φύλου ως μη πειστικό, καταδικάζοντας την Ελλάδα για αυτόν και αναγκάζοντάς τη να καταβάλει χρηματική αποζημίωση 5000 ευρώ σε κάθε έναν από τους ενάγοντες.[22]
Το Νοέμβριο του 2013 και κατά τη διάρκεια διαβουλεύσεων για το ζήτημα της συμπερίληψης και των ομόφυλων ζευγαριών στο νομοθετικό πλαίσιο των συμφώνων συμβίωσης, ο Μητροπολίτης Πειραιά Σεραφείμ απείλησε τους βουλευτές που θα υπερψήφιζαν ένα σχετικό νομοσχέδιο με αφορισμό. Ταυτόχρονα, ο ίδιος σχολίασε ότι η τροπολογία «θέτει πλέον κατά τρόπο φρικιαστικό στη χώρα μας τη θεσμοθέτηση της ανατροπής της ανθρώπινης οντολογίας και φυσιολογίας και την κατοχύρωση της ψυχοπαθολογικής εκτροπής της ομοφυλοφιλίας» ενώ ανέφερε επίσης ότι τέτοιου είδους κινήσεις αποτελούν προσβολή της δημόσιας αιδούς καθώς στέλνουν στους νέους μηνύματα «ανώμαλης σεξουαλικής συμπεριφοράς» που αποτελεί «τορπίλη στα θεμέλια της οικογένειας και της κοινωνίας».[23]
Τελικά, την άνοιξη του 2015, ο υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος, ανακοίνωσε τη σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για το σχέδιο νόμου που θα επέτρεπε το σύμφωνο συμβίωσης και για τα ομόφυλα ζευγάρια και που θα ήταν περισσότερο δεσμευτικό από το μέχρι τούδε υπάρχον.[24][25] Ενόψει της ψήφισης του ανανεωμένου και εμπλουτισμένου συμφώνου, όμως, σημειώθηκαν διάφορες αντιδράσεις, με διάφορους εκπροσώπους της Εκκλησίας της Ελλάδας να το καταδικάζουν. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου πως η ομοφυλοφιλία είναι εκτροπή από τη ζωή, του μητροπολίτη Άνθιμου πως «ούτε τα ζώα δεν έχουν τέτοιες διαθέσεις», του μητροπολίτη Σεραφείμ ο οποίος ανέφερε «Πιόνια του Διεθνούς Σιωνισμού! Κατασκευάζεται το Αρρενοθήλυ!» και η δήλωση του μητροπολίτη Αμβρόσιου «Φτύστε τους! Είναι ξεφτιλισμένοι! Είναι εκτρώματα της φύσεως!».[26] Το σχόλιο του μητροπολίτη Αμβρόσιου, μάλιστα, προκάλεσε τη μεγαλύτερη αντίδραση καθώς ο ίδιος πρόσθεσε πως οι καμπάνες των εκκλησιών της μητρόπολής του επρόκειτο να χτυπήσουν πένθιμα για «την προσπάθεια της Πολιτείας να νομιμοποιήσει εναλλακτικές μορφές συμβιώσεως που υποσκάπτουν και υπονομεύουν τον παραδοσιακό θεσμό της οικογενείας, είναι αντίθετες με το θέλημα του Θεού και αναμένεται να δημιουργήσουν τεράστια ηθικά, εθνικά και κοινωνικά προβλήματα με την εφαρμογή τους»"[27] Ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές οργάνωσαν δράση και φιλήθηκαν ντυμένοι με ράσα μπροστά στη μητρόπολη Αθηνών στις 21 Δεκεμβρίου 2015.[28][29]
Το σύμφωνο συμβίωσης εν τέλει πέρασε ως νομοθεσία, με την ταυτόχρονη κατάργηση του άρθρου 347 που ποινικοποιούσε την "ασέλγεια παρά φύσιν" μεταξύ ανδρών. Εντούτοις, δεν είναι δυνατή η από κοινού υιοθεσία παιδιών από ομοφύλους και δεν επιτρέπεται η σύναψη πολιτικού γάμου.
Στις 17 Ιουνίου 2022, την παραμονή της μεγάλης παρέλασης του Athens Pride, ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας, κατέθεσε πρόταση νόμου στην βουλή για την νομική καθιέρωση του ομόφυλου γάμου και την ταυτόχρονη παραχώρηση όλων των δικαιωμάτων τεκνοθεσίας και σε ομόφυλα ζευγάρια.[30][31]
Αντιρατσιστικό νομοσχέδιο
Το 2011 προτάθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η ψήφιση ενός αντιρατσιστικού νομοσχεδίου.[32] Το νομοσχέδιο περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, την προστασία των ομοφυλόφιλων από συγκεκριμένα είδη διακρίσεων. Προς απογοήτευση των υποστηρικτών των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων στην Ελλάδα, η ψήφισή του αναβλήθηκε και τέθηκε επί τάπητος ξανά τον Αύγουστο του 2014, οπότε στο νομοσχέδιο εντάχθηκαν και διατάξεις για την προστασία των ΛΟΑΤ ατόμων από ρητορική μίσους. Σύμφωνα με αυτή, τέτοιου είδους πράξεις θα επεφύλασσαν αυστηρότερες ποινές εάν ο παραβάτης ήταν δημόσιος υπάλληλος ή λειτουργός (συμπεριλαμβανομένου και του κλήρου) εν ώρα καθηκόντων [33]. Εν αναμονή της ψήφισης του νομοσχεδίου, έντονη υπήρξε η αντίδραση θρησκευτικών παραγόντων, με αρκετούς μητροπολίτες να τάσσονται κατά των διατάξεων που αφορούσαν την προστασία των ομοφυλοφίλων· ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ κατηγόρησε τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά πως «πωλεί σε τιμή ευκαιρίας την ψυχή του για μερικούς μήνες πρωθυπουργίας», επέκρινε το γεγονός ότι καθιερώνεται «και έτερος σεξουαλικός προσανατολισμός και ετέρα ταυτότητα φύλου εκτός του ανδρός και της γυναικός» και το ότι «ανακηρύσσεται η ψυχοπαθολογική εκτροπή και η αντιαισθητική μίμηση του ετέρου φύλου ως προστατευόμενο έννομο αγαθό από την Ελληνική έννομη τάξη», ενώ συνέκρινε την ομοφυλοφιλία με την παιδοφιλία και την κτηνοβασία.[34] Συγχρόνως, ο μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας, χρησιμοποιώντας εδάφια της Αποκάλυψης, χαρακτήρισε τους ομοφυλόφιλους «κύνες», διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός ότι, βάσει του νέου νομοσχεδίου, «πολλοί Άγιοι και προφήτες πρέπει να καταδικαστούν και να οδηγηθούν στις φυλακές ως ρατσιστές», αποκάλεσε το νόμο «άθλιο κι ελεεινό» και έκλεισε με το ότι «[ο νόμος] θα μας απαγορεύει να ονομάσουμε τα "σύκα-σύκα" και τη σκάφη-σκάφη"». Παράλληλα, ο Δρυινουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Ανδρέας απέρριψε το νομοθέτημα ισχυριζόμενος ότι «πρέπει το πονηρό αυτό νομοσχέδιο να αποσυρθεί άνευ ετέρου, και δια τον επί πλέον λόγο ότι θέλει να καλύψει και τη διαστροφή της ομοφυλοφιλίας»[35]. Η εναντίωση της Εκκλησίας θορύβησε τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος έκανε δεκτούς τους όρους της περί μη απαγόρευσης της «ελευθερίας δημόσιας έκφρασης» και περί μη ένταξης τροπολογίας για επέκταση του συμφώνου συμβίωσης σε ομόφυλα ζευγάρια. Επιπρόσθετα, ο ίδιος διαβεβαίωσε τους θρησκευτικούς ηγέτες ότι όσο ο ίδιος θα ήταν πρωθυπουργός, δεν υπήρχε περίπτωση η Βουλή να ψήφιζε διάταξη που να αναγνώριζε το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια.[36][37]
Το Σεπτέμβριο του 2014, οι διατάξεις του νομοσχεδίου περί ποινικοποίησης της ρητορικής μίσους σε βάρος ΛΟΑΤ ατόμων εγκρίθηκαν από τη Βουλή, ωστόσο το ζήτημα του συμφώνου συμβίωσης δε διευθετήθηκε. Αναφορικά με τη ρητορική μίσους προς ΛΟΑΤ πρόσωπα, ο Μητροπολίτης Σεραφείμ σε νέα δήλωσή του, τόνισε ότι ο νόμος συνιστά «καταδολίευση του δικαιϊκού συστήματος» και κατάφορη προσβολή του δικαιώματος της ελευθερίας έκφρασης, πράγματα που επιβάλλονται «από το διεθνιστικό σύστημα και τους ινστρούχτορες της Νέας Εποχής».[38]
Επιτροπή σύνταξης Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+
Στις 17 Μαρτίου 2021, με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συστάθηκε η Επιτροπή σύνταξης Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ελλάδα.[39] Η Επιτροπή συστάθηκε λίγους μήνες μετά τη δημοσίευση της πρώτης Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Νοέμβριο του 2020 και το κάλεσμα που απηύθυνε στα Κράτη Μέλη να αξιοποιήσουν τις υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές και να αναπτύξουν τα δικά τους σχέδια δράσης για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.[40] Η επιτροπή αποτελείται από ακαδημαϊκούς, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, εκπροσώπους της κυβέρνησης και ως Πρόεδρός της διορίστηκε ο Λίνος-Αλέξανδρος Σισιλιάνος, πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.[39]
ΛΟΑΤΚΙ+ ζωή στη χώρα
Γενικότερα, η ομοφυλοφιλία γίνεται σταδιακά ολοένα και πιο αποδεκτή από τον ελληνικό πληθυσμό, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ωστόσο, στην άνοδο της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής έχει αποδοθεί μια μεγάλη άνοδος σε ομοφοβικά και τρανσφοβικά περιστατικά. Πιο συγκεκριμένα, η εγκληματική οργάνωση, εκτός από δηλώσεις του όπως η θεωρία ότι οι ομοφυλόφιλοι άνδρες υστερούν ανδρισμού [41] αλλά και ποικίλα άλλα προσβλητικά σχόλια προς πρόσωπα όχι μόνο της ελληνικής καθημερινότητας όπως τον Γερμανό πολιτικό Guido Westerwelle, τον οποίο ο εκπρόσωπος τύπου του κόμματος Ηλίας Κασιδιάρης αποκάλεσε «κυρία» λόγω της ομοφυλοφιλίας του, η Χρυσή Αυγή ενθαρρύνει τη ρητορική και τις πράξεις μίσους απέναντι σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Μια πολύ γνωστή ανακοίνωση της οργάνωσης αποτελεί το «Μετά τους μετανάστες, είστε οι επόμενοι»,[42] απευθυνόμενο προς τους ομοφυλόφιλους. Η ραγδαία αύξηση της βίας απέναντι σε άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας μπορεί επίσης να εξηγηθεί και από τις υποψίες αλλά και μερικά επιβεβαιωμένα περιστατικά[43] συνεργασίας μελών της Ελληνικής Αστυνομίας με τη Χρυσή Αυγή, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει τις βίαιες επιθέσεις εναντίον και τις φυλακίσεις τρανς γυναικών κατά την περίοδο του φεστιβάλ υπερηφάνειας της Θεσσαλονίκης το 2013, με το πρόσχημα ότι οι αρχές κρατούσαν έτσι την πόλη καθαρή.[44]
Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη αλλά και η Πάτρα διαθέτουν αρκετές ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις. Η Αθήνα διαθέτει ένα αναπτυσσόμενο γκέι χωριό στην περιοχή Γκάζι καθώς και μια ετήσια παρέλαση υπερηφάνειας (pride parade), το Athens Pride.
Η ομοφυλόφιλη σκηνή στη Μύκονο και η λεσβιακή στην Ερεσό της Λέσβου είναι επίσης γνωστές παγκοσμίως.
Το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας είναι μια ετήσια παρέλαση ΛΟΑΤΚΙ+ υπερηφάνειας και φεστιβαλικές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο από το 2005 στην πλατεία Κλαυθμώνος, ενώ για πρώτη φορά το 2017 διεξήχθη στην πλατεία Συντάγματος. Παρόμοια φεστιβάλ υπερηφάνειας οργανώνονταν στην Αθήνα και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '80 και '90, χωρίς ωστόσο να λαμβάνουν θετική ανταπόκριση, να έχουν μεγάλο αριθμό συμμετοχής ή να γίνονται εμφανώς. Η σύγχρονη μορφή του Athens Pride απολαμβάνει αυξανόμενη συμμετοχή της τοπικής ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας καθώς και διεθνή προσοχή.[45] Η μόνη δημόσια αντίδραση που υπάρχει εναντίον του θεσμού προέρχεται από την εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή.[46]
Το Athens Pride Week (Εβδομάδα Υπερηφάνειας της Αθήνας) είναι μία παράλληλη με το Athens Pride εκδήλωση, η οποία καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 2011. Πρόκειται για πρόγραμμα το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, μακροπρόθεσμος στόχος του οποίου είναι η ανάπτυξη του ΛΟΑΤΚΙ+ τουρισμού στην Ελλάδα, με τα οικονομικά οφέλη από την οποία κάτι τέτοιο συνεπάγεται.[65] Η Αθήνα διαθέτει επίσης και ένα ετήσιο φεστιβάλ γκέι κινηματογράφου, το
Outview.[66]
Ξεκινώντας από τον Ιούνιο του 2012, η Θεσσαλονίκη απέκτησε κι αυτή το δικό της ετήσιο φεστιβάλ υπερηφάνειας, που ξεκίνησε από την οργάνωση Homophonia,[67] κατόπιν υπόσχεσης του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη. Το πρώτο Thessaloniki Pride χαρακτηρίστηκε επιτυχία[68], παρά τις αντιθέσεις και αντιδράσεις που είχαν παρατηρηθεί από μέλη της Ορθόδοξης Χριστιανικής κοινότητας της πόλης και κυρίως της εναντίωσης του Μητροπολίτη Άνθιμου στην πραγματοποίησή του.
Παρόμοια σχόλια έγιναν από τον ίδιο και το 2013, οπότε και κάλεσε τους πιστούς της πόλης να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τέτοιες ανόσιες και αφύσικες εκδηλώσεις και αποκάλεσε το όλο γεγονός ως ντροπή, πρόκληση και σύμπτωμα διαφθοράς.[69] Το δεύτερο Thessaloniki Pride ήταν αφιερωμένο στην ελευθερία κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας έκφρασης φύλου. To 2014 η Θεσσαλονίκη ήταν η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας και το τρίτο φεστιβάλ υπερηφάνειας ήταν στο επίσημο πρόγραμμα, με συμμετοχή περίπου 10.000 ανθρώπων στην παρέλαση, μαζί με το δήμαρχο και ομάδα διπλωματών.[70].To 2014, ενόψει του συμβάντος, πραγματοποιήθηκαν ως αντίδραση προς αυτό αγρυπνίες αλλά και συγκεντρώσεις πιστών όπου διακηρυσσόταν η βεβήλωση της αγιοτόκου Θεσσαλονίκης, η επιβολή του Ισλάμ και της ομοφυλοφιλίας από τη Νέα Τάξη, η ένταξη των gay pride σε δυτική συνωμοσία, ο διορισμός ομοφυλόφιλων ανδρών και γυναικών επισκόπων ως σημάδι των αμαρτωλών και εξαπολύθηκαν πυρά κατά της νίκης της Κοντσίτα Βουρστ στη Eurovision[71][72]. Ταυτόχρονα, ο Μητροπολίτης Άνθιμος ανέφερε και πάλι σε συνέντευξή του ότι το Thessaloniki Pride είναι αίσχος, πρόκληση, διαστροφή της ανθρώπινης υπάρξεως και πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να ανακατεύονται τα άγια ζητήματα και πράγματα με τα σκυλιά, κρίνοντας καταχρηστική τη χρήση του όρου «φεστιβάλ».[73][74] Το φεστιβάλ στέφθηκε παρ' όλ' αυτά με επιτυχία, με τη συμμετοχή 6000 ατόμων παρουσία του Δημάρχου και του Αμερικανού προξένου[71]
.
Οι διοργανώσεις:
9ο Thessaloniki Pride 2021 "Ποια Κανονικότητα" (30 Αυγούστου-4 Σεπτεμβρίου 2021)[85]
10ο Thessaloniki Pride 2022 "ΜΑΘΗΜΑ ΑΠΟΔΟΧΗΣ"(20-25 Ιουνίου 2022)[86]
Pride Κρήτης
Στις 26 και 27 Ιουνίου 2015 πραγματοποιήθηκε η πρώτη παρέλαση υπερηφάνειας στo Ηράκλειο Κρήτης, το πρώτο "Φεστιβάλ Ορατότητας για την Απελευθέρωση Φύλου Σώματος και Σεξουαλικότητας" του νησιού.[87]
3o Pride Κρήτης 2017 (30 Ιουνίου-1η Ιουλίου 2017)[90]
Patras Pride
Στις 17 και στις 18 Ιουνίου 2016 πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα το πρώτο φεστιβάλ υπερηφάνειας.[91]
Οι διοργανώσεις:
1ο LGBTQI+ Pride Πάτρας 2016 "Δες το αλλιώς" (17-18 Ιουνίου 2016)[92]
2o LGBTQI+ Pride Πάτρας 2017 "Ενα σωμα. Πολλες ταυτότητες" (23-24 Ιουνίου 2017)[93]
Pride Χανίων
Στις 29 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκε το πρώτο αυτοοργανωμένο Pride Χανίων πάρα της απειλές από το κόμμα των Σπαρτιατών που απειλούσε για την ακύρωση του.[94]
Ομοφοβία στην Ελλάδα
Διακρίσεις από ΜΜΕ και άλλους φορείς
Περιστατικά ομοφοβικού αλλά και τρανσφοβικού ρατσισμού από τα ΜΜΕ αλλά και από άλλους φορείς αποτελούν ενδεικτικά τα εξής:
Το Νοέμβριο του 2003 το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο σε έναν από τους μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς της χώρας, το Mega, στο ύψος των 100.000 ευρώ για την προβολή ενός επεισοδίου της σειράς Κλείσε τα μάτια στο οποίο απεικονίζονταν δυο άνδρες να φιλιούνται. Το 2006, ωστόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας αναίρεσε αυτή την απόφαση γιατί τη θεώρησε αντισυνταγματική. Σύμφωνα με το δικαστήριο, η σκηνή της σειράς έδειχνε μια «υπάρχουσα κοινωνική πραγματικότητα, που αφορά μια κοινωνική ομάδα ανάμεσα σε πολλές που δημιουργούν μια ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία, που οι σεξουαλικές τους προτιμήσεις δεν πρέπει να επικρίνονται».[95]
Το Δεκέμβριο του 2004 το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο στον ραδιοφωνικό σταθμό 94 Επικοινωνία FM στο ύψος των 5.000 ευρώ γιατί έκρινε ότι η εκπομπή 'Athens Gay and Lesbian Radio Show' υποβάθμιζε το πρόγραμμα.[96]
Το Σεπτέμβριο του 2005, το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 για την προβολή μιας διαφήμισης γνωστής μάρκας τσίχλας στην οποία πρωταγωνιστούσαν δύο γυναίκες που φιλιούνταν.
Τον Μάρτιο του 2010, το Mega έλαβε πρόστιμο για την προβολή της ταινίας "Straight Story", η πλοκή της οποίας περιστρέφεται γύρω από την καθημερινότητα ενός ετεροφυλόφιλου άνδρα σε ένα φανταστικό κόσμο όπου η ετεροφυλοφιλία θεωρείται ανήθικη και διαστροφή ενώ η ομοφυλοφιλία φυσιολογική.
Τον Απρίλιο και τον Μάϊο του 2010, η εκπομπή "Φώτης και Μαρία Live" του Star Channel έλαβε πρόστιμο για την προβολή δύο εκπομπών του στις οποίες συμμετείχαν τρανς καλεσμένοι.[97]
Τον Ιανουάριο του 2011, το MAD αλλά και το MTV λογοκρίνουν οπτικά σκηνές φιλιού μεταξύ ανδρών από τα βίντεο κλιπ "Firework" και "Raise your Glass" της Katy Perry και της Pink αντίστοιχα.
Οι λέξεις «γκέι», «λεσβία» και «τραβεστί» λογοκρίνονται συστηματικά ξεκινώντας από το 2012 στα επεισόδια της σειράς Κωνσταντίνου και Ελένης.
Το Φεβρουάριο του 2013, οι όροι «γκέι» και «λεσβία» εμφανίζονται με τη μορφή αποσιωπητικών σε ξένη εκπομπή του σταθμού MTV, παρά την περασμένη ώρα προβολής της.
Στις 15 Οκτωβρίου του 2012, η ΝΕΤ προβάλει το πρώτο επεισόδιο της σειράς Downton Abbey και λογοκρίνει μια σκηνή που δείχνει δύο άντρες να φιλιούνται. Υπεύθυνοι του σταθμού έδωσαν ως εξήγηση της κίνησής τους αυτή την ώρα προβολής του επεισοδίου (10 μ.μ.) και τους περιορισμούς καταλληλότητας του προγράμματος. Ύστερα ωστόσο από έντονη κατακραυγή, το επεισόδιο προβλήθηκε λίγες μέρες αργότερα ολόκληρο, ενώ το κανάλι αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη για την πράξη του αυτή.[98]
Στις 17 Μαΐου του 2013, μια μέρα μετά το δεύτερο ημιτελικό της Eurovision όπου η Krista Siegfrids, αντιπροσωπεύοντας τη Φινλανδία τραγούδησε το τραγούδι "Marry me" και φίλησε συμβολικά μια χορεύτριά της για να διαμαρτυρηθεί για την αργοπορία της εγκαθίδρυσης της ισότητας γάμου στη χώρα της, πλάνα που έδειχναν την εμφάνισή της στο διαγωνισμό στην εκπομπή "FThis TV" του ΑΝΤ1 λογόκριναν το φιλί μεταξύ των δύο γυναικών με μωσαϊκό.
Τον Ιούνιο του 2013, το ΕΣΡ απέρριψε το αίτημα των διοργανωτών του Athens Pride να προβληθεί το τηλεοπτικό σποτ του φεστιβάλ δωρεάν σε όλα τα κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης καθώς δεν κρίθηκε ως μήνυμα κοινωνικού περιεχομένου, ενώ οι αντιπρόσωποι του ΕΣΡ ισχυρίστηκαν ότι οδηγήθηκαν στην απόφαση αυτή λόγω μιας σκηνής στο βίντεο όπου δύο γυναίκες φιλιούνταν.[99]
Τον Ιούλιο του 2013, ο όρος «γκέι» αποδίδεται ως «γυναικωτός» στους υπότιτλους της κωμικής σειράς Joey του Star. Συγχρόνως, ο σταθμός δέχεται κριτική για το συντηρητισμό του και την ομοφοβία του όσον αφορά τον υποτιτλισμό της σειράς Gossip Girl: ύστερα από αδυναμία αλλαγής της ώρας προβολής της σειράς λόγω των παρατηρήσεων από το ΕΣΡ προς το κανάλι, βρέθηκε ενδιάμεση λύση η αυστηρότερη μετάφραση του περιεχομένου του. Έτσι, λέξεις όπως «λεσβία» εμφανίζονται συχνά ως «αγοροκόριτσο», «όχι τόσο γυναίκα» ή «γεροντοκόρη».[100]
Τον Σεπτέμβριο του 2013, μια σκηνή από τη σειρά Glee που απεικόνιζε ένα ζευγάρι λεσβιών να φιλιούνται στο κρεβάτι χωρίς καμία ένδειξη γυμνίας λογοκρίνεται από τον Alpha.[101]
Η εταιρεία που διαχειρίζεται το Αττικό Μετρό αρνήθηκε το 2013 να τοιχοκολλήσει αφίσες για την παρέλαση υπερηφάνειας στους σταθμούς της. Η ίδια κατάσταση παρατηρήθηκε και το 2014, οπότε απέρριψε ξανά το αίτημα τοποθέτησης αφισών λόγω «έλλειψης διαθεσιμότητας στα πλαίσια μετρό».[102]
Τον Σεπτέμβριο του 2015, το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο ύψους 20.000 ευρώ στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ για την προβολή δύο εκπομπών που αφορούσαν, μεταξύ άλλων, το ομοφυλοφιλικό και λεσβιακόσεξ. Ως απάντηση, ο σταθμός προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο, όμως, δε δικαίωσε το αίτημά του για ακύρωση του προστίμου, προσθέτοντας μάλιστα πως οι εν λόγω εκπομπές «δεν είχαν τη στάθμη που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της τηλεόρασης».[103]
Ομοφοβία από πολιτικούς
Στις 14 Αυγούστου, ο βουλευτής Νίκος Νικολόπουλος δημοσίευσε ένα προσβλητικό tweet στον προσωπικό του λογαριασμό στο οποίο σχολίαζε ειρωνικά το γάμο του Λουξεμβουργιανού πρωθυπουργού Σαβιέ Μπετέλ με το σύντροφό του. Το tweet, το οποίο ανέφερε «Από την Ευρώπη των εθνών-κρατών, στην Ευρώπη των... πουσταριών! - Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου αρραβωνιάστηκε με τον αγαπημένο του» προκάλεσε έντονη αντίδραση στους πολίτες οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν για το γεγονός ότι έπρεπε να ανέχονται ομοφοβικές επιθέσεις από άτομα στην εξουσία. Δημοφιλές ήταν επίσης το αίτημα να παρέμβει ο Αντώνης Σαμαράς για να αντιμετωπίσει τον ίδιο και τις ανεξέλεγκτες δηλώσεις του. Το tweet του βουλευτή έφτασε μέχρι τον ίδιο τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, ο οποίος του απάντησε διαβεβαιώνοντάς τον ότι οι σχέσεις μεταξύ Λουξεμβούργου και Ελλάδας είναι τέλειες και δε θα επηρεαστούν από τα σχόλια ενός απομονωμένου πολιτικού. Παρά την απάντηση αυτή, ο Νικολόπουλος έμεινε κάθετος στις απόψεις του τονίζοντας ότι ο Λουξεμβουργιανός πρωθυπουργός θα έπρεπε να ντρέπεται.[104][105][106][107][108][109]
Την άποψή του στο θέμα της επέκτασης ή όχι του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια προσέθεσε επίσης ο βουλευτής της ΝΔ Τάσος Νεράντζης, ο οποίος εξομοίωσε την ομοφυλοφιλία με την κτηνοβασία και την παιδοφιλία και ανέφερε πως "Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μπορεί να βρει θέση σε εμάς".[110][111]
Τον Σεπτέμβριο του 2015 ορίστηκε υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ο βουλευτής των ΑΝΕΛ Δημήτρης Καμμένος, ο οποίος είχε εκφράσει επανειλημμένα μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο twitter ομοφοβικές απόψεις[112], ζητώντας μάλιστα την επέμβαση της Χρυσής Αυγής στα φεστιβάλ υπερηφάνειας[113]. Μετά από έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ[114][115], αλλά και στο διαδίκτυο[116], ο Δημήτρης Καμμένος εξαναγκάστηκε μετά από 12 ώρες σε παραίτηση[117], ισχυριζομενος πως τα tweets τα έχουν γράψει συνεργάτες του και πως ο λογαριασμός του έχει παραβιαστεί πολλές φορές, ενώ κατήγγειλε «ρητά τον ρατσισμό, τον ομοφοβισμό και τον αντισημιτισμό»[118].
Θα έπρεπε να δωθεί το δικαίωμα του πολιτικού γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια ή όχι; (Δημοσκόπηση 12-05-2015)
ΝΑΙ (56%)
ΟΧΙ (35%)
ΔΞ/ΔΑ (9%)
Τον Ιανουάριο του 2016 διενεργήθηκε έρευνα από την Public Issue με θέμα το σύμφωνο συμβίωσης και την υιοθεσία παιδιών από τα ομόφυλα ζευγάρια. Αναφορικά με το σύμφωνο συμβίωσης, το 50% των ερωτηθέντων είναι υπέρ, το 44% είναι κατά και το 6% δεν έχει γνώμη. Αναφορικά με την υιοθεσία παιδιών, το 14% των ερωτηθέντων δήλωσε πως είναι υπέρ, το 84% πως είναι κατά και το 3% πως δεν έχει γνώμη[120].
Στις 12 Μαΐου 2015, η έρευνα της Focus Bari υπήρξε η πρώτη δημοσκόπηση στην Ελλάδα (σε δείγμα 1431 ατόμων) η οποία έδειξε πως η πλειοψηφία των Ελλήνων είναι υπέρ του πολιτικού γάμου για ομόφυλα ζευγάρια με 56% υπέρ και 35% κατά.Το 76% θεωρεί πως η ομοφυλοφιλία θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από την κοινωνία ενώ το 61% πιστεύει πως το σύμφωνο συμβίωσης θα πρέπει να επεκταθεί και στα ομόφυλα ζευγάρια. Μόλις το 14% θεωρεί την ομοφυλοφιλία ψυχική διαταραχή. Παρόλα αυτά, μόνο το 36% είναι υπέρ της τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια και το 47% κατά. Το 54% θεωρεί πως θα πρέπει να υπάρχουν πιο αυστηροί νόμοι για την καταπολέμηση της ομοφοβίας και της ρητορικής μίσους εναντίον των ΛΟΑΤ ατόμων στην Ελλάδα. Πρόκειται για την πρώτη καταγραφή της σημαντικής μεταβολής των απόψεων των Ελλήνων υπέρ της ομοφυλοφιλίας σε σχέση με παλαιότερες έρευνες και δείχνει πως η Ελληνική κοινωνία βρίσκεται πλέον στο μεταίχμιο για το ζήτημα. [1]Αρχειοθετήθηκε 2019-07-23 στο Wayback Machine.
Στις 11 Απριλίου 2015 η έρευνα της Kappa Research που δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, έδειξε ότι το 39.3% των Ελλήνων είναι υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών ενώ το 50.5% είναι κατά. Στην ίδια έρευνα το 65.6% συμφωνεί με την άποψη πως η ομοφυλοφιλία θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από την κοινωνία ενώ το 28.2% θεωρεί πως η ομοφυλοφιλία δεν θα πρέπει να γίνει κοινωνικά αποδεκτή.[121]
Μια έρευνα του «Ευρωβαρόμετρου» που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2006, έδειχνε ότι το 26% των Ελλήνων ήταν υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών και το 32% υποστήριζε το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων στην υιοθέτηση παιδιού. Αυτά τα ποσοστά είναι αισθητά χαμηλότερα από τα 44% και 33% αντίστοιχα, που ήταν ο τότε μέσος όρος στην Ευρώπη των 27. Έτσι, η Ελλάδα κατατάσσεται στις μεσαίες θέσεις.Πιο χαμηλά από την Ελλάδα βρισκόταν η Πολωνία, η Λιθουανία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία,η Σλοβακία και Κύπρος. Ειδικότερα η Ρουμανία ήταν η χώρα στην οποία οι ομοφυλόφιλοι έχουν τα λιγότερα διακαιώματα και στην οποία η κοινή γνώμη είναι αντίθετη στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων σε ποσοστό πάνω από 80%.
Μια έρευνα στα Ελληνικά κοινοβουλευτικά κόμματα που διεξήχθη το 2003 από την Ελληνική Ομοφυλόφιλη Κοινωνία (ΕΟΚ) έθιξε το θέμα των φόρων, τις κληρονομιάς και άλλων νομικών δικαιωμάτων για τους ομοφυλόφιλους. Τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης έδειξαν ότι το 44% των βουλευτών ήταν υπέρ αυτών των δικαιωμάτων ενώ το 55% ήταν κατά των δικαιωμάτων αυτών. Ανάμεσα στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ το 55% ήταν υπέρ των δικαιωμάτων σε σύγκριση με το μόλις 26% των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας. Το κόμμα με τις περισσότερες ψήφους υπέρ αυτών των δικαιωμάτων ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ με το 67% των βουλευτών να δηλώνει υπέρ. Το ΚΚΕ έρχεται πολύ πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ με μόλις το 27% να δηλώνει υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων.
Έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα
Σε Έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ομοφοβία στην Ελλάδα [122] (Φεβρουάριος 2007), επισημαίνονται τουλάχιστον 5 παράγοντες:
Η «ανδροπρεπής» και ομοφοβική συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτικών.
Η αρνητική παρουσίαση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Ο ρόλος της αστυνομίας
Η απουσία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία
Η άρνηση όλων των κυβερνήσεων στα αιτήματα των ΛΟΑΤ για σχετική νομοθεσία.
Συνοπτικός Πίνακας
Ζήτημα
Κατάσταση
Η ομοφυλοφιλία είναι νόμιμη
(από το 1951)
Ίσο όριο συγκατάθεσης
(από το 2015)
Νόμοι κατά των διακρίσεων στην εργασία
(από το 2005)
Νόμοι κατά των διακρίσεων στη παροχή αγαθών και υπηρεσιών
(από το 2014)
Νόμοι κατά των διακρίσεων σε όλους τους άλλους τομείς (συμπερ. έμμεσης διάκρισης, ρητορικής μίσους)
(από το 2014)
Νόμοι κατά των διακρίσεων που καλύπτουν το κοινωνικό φύλο σε όλους τους τομείς
(από το 2014)
Διάκριση με βάση τα χαρακτηριστικά φύλου και τη σεξουαλική έκφραση απαγορευμένη σε όλους τους τομείς
(από το 2015)
Απαγόρευση εγκλημάτων μίσους που αφορούν το σεξουαλικό προσανατολισμό, τη ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου
(από το 2015)
Άμυνα πανικού εναντίον των ομοφυλοφίλων κατηργημένη (κάτω από τη νομοθεσία της απαγόρευσης εγκλημάτων μίσους)
(από το 2015)
Ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών είναι νόμιμος/αναγνωρίζεται
(από το 2024)
Σύμφωνo συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια
(από το 2015)
Από κοινού τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια
(από το 2024)
Τεκνοθεσία παιδιού του άλλου συντρόφου σε ομόφυλα ζευγάρια
(από το 2024)
Τεκνοθεσία παιδιών από ΛΟΑΤ πρόσωπα
(από το 2024)
Πρόσβαση σε εξωσωματική γονιμοποίηση για ζευγάρια λεσβιών
(υπό συζήτηση)
Παρένθετη μητρότητα για ζευγάρια ομοφυλόφιλων ανδρών
Στρατιωτική θητεία για ομοφυλόφιλους
(από το 2002)
Δικαίωμα αλλαγής νόμιμου φύλου
(από το 2010)
Στείρωση δεν απαιτείται για την αλλαγή του νόμιμου φύλου
(από το 2016)
Εγχείρηση αλλαγής φύλου δεν απαιτείται για την αλλαγή του νόμιμου φύλου
(από το 2016)
Επιλογή τρίτου φύλου στα πιστοποιητικά γέννησης[123]
