Planhigyn blodeuol yw Betysen borthi sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Amaranthaceae yn y genws Beta. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Beta is-rhyw.vulgaris 3 a'r enw Saesneg yw Fodder beet neu Mangelwurzel (o'r AlmaenegMangel/Mangold, "chard", a Wurzel, "gwreiddyn").[1]
Mae'n blanhigyn lluosflwydd sy'n tyfu mewn hinsawdd cynnes. Nid oes ganddo stipwl (neu ddeilen fach). Fel arfer mae'r dail yn ddanheddog.
Bwyd a diod
Ystyr 'porthi' yw 'rhoi bwyd' i rywun - o'r gair 'porthiant' neu 'fwyd'. Caiff y betysen borthi ei dyfu fel bwyd anifeiliaid; mae ei wraidd mawr gwyn, melyn neu oren-felyn wedi ei ddatblygu'n bennaf yn y 18g ar gyfer gwartheg a moch ond gall dyn ei fwyta hefyd.
Yn 1830 cyhoeddwyd llyfr, The Practice of Cookery, a oedd yn cynnwys rysait i wneud cwrw gyda betysen borthi.[2]
↑Wright, Clifford A. (2001) Mediterranean Vegetables: a cook's ABC of vegetables and their preparation in Spain, France, Italy, Greece, Turkey, the Middle East, and north Africa with more than 200 authentic recipes for the home cook Boston, Massachusetts: Harvard Common Press, page 52, ISBN 1-55832-196-9
↑Dalgairns, Mrs. (1830) The Practice of Cookery: adapted to the business of every day life (third edition) Cadell & Company, Caeredin, Yr Alban, page 498, OCLC24513143
