Fel arfer ni roddwyd bylchau rhwng geiriau mewn dogfenni ffurfiol.
Etifeddiaeth
Pan ledai'r Ymerodraeth Rufeinig drwy Ewrop dechreuodd Lladin Llafar ddatblygu i mewn i dafodieithoedd gwahanol. Erbyn y 9g esblygasai Lladin Llafar i mewn i'r ieithoedd Romáwns. Am nifer o ganrifoedd yn ddiweddarach roedd yr Ieithoedd Romáwns yn ieithoedd llafar yn unig, gyda Lladin Clasurol yn cael ei defnyddio fel iaith ysgrifenedig o hyd. Er enghraifft defnyddid Lladin fel iaith swyddogol ym Mhortiwgal hyd nes 1296 pan gafodd ei disodli gan Bortiwgaleg.
Eidaleg yw'r iaith fwyaf ceidwadol yn ei geirfa Ladin,[1] a Sardiniaidd yw'r iaith fwyaf ceidwadol yn nhermau'i ffonoleg.[2]
Defnyddiwyd rhai o'r gwahaniaethau rhwng Lladin Clasurol a'r ieithoedd Romáwns i geisio ail-greu Lladin Llafar. Er enghraifft, mae gan yr ieithoedd Romáwns bwyslais ar sillafau penodol a oedd yn bresennol yn Lladin yn ogystal â'r hyd croyw ar lafariaid. Yn Eidaleg, mae yna hyd croyw ar gytseiniaid yn ogystal â phwyslais; yn Sbaeneg a Phortiwgaleg dim ond pwyslais croyw sydd; tra yn Ffrangeg nid yw hyd na phwyslais yn groyw rhagor. Gwahaniaeth mawr rhwng Lladin a Romáwns yw bod yr Ieithoedd Romáwns wedi colli'r holl ffurfdroadau cyflwr.[3]
Mae yna ychydig o eiriau Lladin yn Gymraeg, yn enwedig geiriau crefyddol; llyfr, beibl, eglwys, credo; yn ogystal â geiriau gwyddonol a fenthycwyd yn ddiweddar.
Y gystrawen gyffrednol yw Goddrych Gwrthrych Berf, ond mae'n newid yn aml ym marddoniaeth a rhyddiaith ar gyfer effaith neu bwyslais. Mae Lladin yn defnyddio rhagddodiaid ac fel arfer fe leolir ansoddeiriau ar ôl enwau. Yn aml fe ollyngir rhagenwau oherwydd fe ellir dadansoddi'r person o'r rhediad neu'r genedl; fe ddefnyddir rhagenwau ond pan nad yw'r ystyr yn hollol amlwg.
Brawddegau
Veni, vidi, vici: Deuthum, gwelais, trechais
Da mihi cerevisiam celeriter: Rho imi gwrw yn gyflym
Cyfeiriadau
↑ (Hydref 1996) Ethnologue: Languages of the World. Dallas, Texas: Ethnologue. ISBN 1-55671-026-7
↑Foreign Languages: ItalianArchifwyd 2008-08-20 yn y Peiriant Wayback, yn enewedig, "Sardinian in fact conserves many archaic features from Latin which disappeared in Italian, such as the hard k-sound in words like chelu, where Italian has cielo."