Юзаф Казімір Касакоўскі

Юзаф Казімір Касакоўскі
Юзаф Казімір Касакоўскі
Герб «Слепаўрон»
Тытулярны біскуп цыненскі 1775 — 1781
Біскуп-суфраган троцкі 1775 — 1781
Пераемнік	Францішак Алаіз Гзоўскі
Інфлянцкі біскуп 1781 — 1794
Папярэднік	Антоні Мацей Серакоўскі
Пераемнік	Ян Непамуцэн Касакоўскі
Нараджэнне	16 сакавіка 1738(1738-03-16)[1] Шылы^[d], Ковенскі павет, Троцкае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая або Коўна, Ковенскі павет, Троцкае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Смерць	9 мая 1794(1794-05-09)[1] (56 гадоў) Варшава, Варшаўская зямля^[d], Мазавецкае ваяводства, Велікапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Род	Касакоўскія
Бацька	Дамінік Касакоўскі
Маці	Марыяна з Забелаў
Веравызнанне	Каталіцкая Царква[2]
Член у	Таргавіцкая канфедэрацыя
Дзейнасць	church‘s ministry^[d][3], Catholic theology^[d][3], творчае і прафесійнае пісьмо^[d][3], публіцыстыка[3], перакладніцтва^[d][3] і палітычная дзейнасць^[d][3]
Узнагароды	Ордэн Белага арла Ордэн Святога Станіслава
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Юзаф Казімір Касакоўскі^[4] (польск.: Józef Kazimierz Korwin Kossakowski; 16 сакавіка 1738, Шылы, Ковенскі павет, цяпер Ёнаўскі раён, Каўнаскі павет, Літва — 9 мая 1794, Варшава, цяпер Польшча) — рымска-каталіцкі і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай. Пісар вялікі літоўскі (з 1775), тытулярны біскуп цыненскі і біскуп-суфраган троцкі (1775—1781), біскуп інфлянцкі (з 1781).

Сям'я

З шляхецкага роду Касакоўскіх герба «Слепаўрон», сын Дамініка і Марыяны з Забелаў. Меў братоў: гетмана Шымана, кашталяна Антонія і ваяводу Міхала.

Дзейнасць

Скончыў Ковенскі езуіцкі калегіум. Падчашы ковенскі ад 1758, потым суддзя земскі, пасол на сойм. У 1761 высвечаны на святара, навучаўся ў Віленскай акадэміі, дзе атрымаў ступень доктара філасофіі, і Варшаве. Выконваў абавязкі пробашча ў Воўпе і каноніка ў Вільні. Ад 1764 кусташ віленскі. Прыхільна ставіўся да Барскай канфедэрацыі, для яй падтрымкіразам з братам Шыманам спрабаў стварыць Генеральную канфедэрацыю Вялікага Княства Літоўскага, за што яго ўзялі пад арышт расійскія ўлады.

13 сакавіка 1775 прызначаны тытулярным біскупам Цыну з абавязкамі біскупа-суфрагана троцкага Віленскай дыяцэзіі, адначасна — пісар вялікі літоўскі. Варагаваў з Антоніем Тызенгаўзам, пасля адстаўкі якога перавёў шмат рамеснікаў з Гродна ў свае маёнткі. 17 верасня 1781 прызначаны інфлянцкім біскупам, быў таксама адміністратарам Курляндскай дыяцэзіі. У 1783 інфлянцкая дыяцэзія на кароткі час увайшла ў склад Магілёўскай архідыяцэзіі.

У 1778 годзе атрымаў Ордэн святога Станіслава, а ў 1781 годзе — Ордэн Белага Арла.

Для ўласнага ўзбагачэння шмат займаўся фінансавымі махінацыямі і ашуканствам. Быў прыхільнікам прарасійскай партыі, у 1787 пачаў атрымліваць сталую пенсію з расійскае пасольства, быў пратэжэ пасла Ота Магнуса фон Штакельберга, з яго намінацыі засядаў у 1782—1786 у Пастаянным Савеце (у 1784—1786 старшыня дэпартамента справядлівасці). Удзельнічаў у працы Чатырохгадовага сойма 1788—1792. 19 снежня 1791 прызначаны біскупам-каад'ютарам віленскім.

Ю. К. Касакоўскі. Невядомы мастак, пасля 1780

Супрацьстаяў Канстытуцыі 3 мая, разам з братам Шыманам узначальваў Таргавіцкую канфедэрацыю ў Вялікім Княстве Літоўскім. З дапамогай расійскіх войскаў фактычна атрымаў уладу на Літве, якую намагаўся далучыць да Расіі. Для адарвання Вялікага Княства ад Кароны спрыяў утварэнню асобных дзяржаўных камісіяў ВКЛ, якімі фактычна кіраваў^[5].

Падчас паўстання на чале з Касцюшкам 22 красавіка 1794 яго маёнтак канфіскаваў паўстанцкі ўрад^[6], а самога яго неўзабаве асудзілі і павесілі ў Варшаве як здрадніка.

Творчасць

Займаўся літаратурнай творчасцю. У 1786 надрукаваў два раманы Ксёндз Плябан (польск.: Ksiądz Pleban), у якім паказаў найдасканальнейшую парафію эпохі Асветніцтва, і «Паніч гаспадар» (польск.: Panicz gospodarz). У 1787 напісаў раман «Абывацель» (польск.: Obywatel), а ў 1791 — Czarownica (Чараўніца). Перакладаў з французскай мовы, аўтар мемуараў.

Зноскі

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #1032807490 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 4 мая 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
2. Catholic-Hierarchy.org — USA: 1990. Праверана 18 кастрычніка 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q30"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3892772"></a>
3. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
4. Таксама Язэп Казімір Касакоўскі — Крыніца: Алег Дзярновіч. Плач па Вялікім Княстве Архівавана 11 снежня 2007. // METRICIANA: Даследаванні і матэрыялы Метрыкі Вялікага Княства Літоўскага. Том II. — Мн.: Athenaeum — Аддзел спецыяльных гістарычных навук ІГ НАНБ, 2003. — 260 с. (Athenæum VIII)
5. ЭнцВКЛ 2005.
6. Kronika powstań polskich 1794—1944. — Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994. ISBN 83-86079-02-9. — S. 30.

Літаратура

• Пазднякоў В. Касакоўскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 69. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі

• Józef Kazimierz Korwin-Kossakowski z Kossaków h. Ślepowron (польск.)