Міхал Антоні Сапега

Міхал Антоні Сапега
польск.: Michał Antoni Sapieha
Герб «Ліс»
Лоўчы вялікі літоўскі 1739 — 1746
Папярэднік	Фердынанд Плятэр
Пераемнік	Ігнацы Воўк-Ланеўскі
Ваявода падляшскі 1746 — 1752
Папярэднік	Караль Юзаф Сядльніцкі
Пераемнік	Міхал Юзаф Жавускі
Падканцлер літоўскі 1752 — 1760
Папярэднік	Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі
Пераемнік	Антоні Тадэвуш Пшаздзецкі
Нараджэнне	10 або 12 сакавіка 1711 Кёнігсберг^[d], Прусія[1]
Смерць	11 кастрычніка 1760(1760-10-11)[1][2] (49 гадоў) Слонім, Слонімскі павет, Новагародскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая[1]
Месца пахавання	Бярозаўскі кляштар картэзіянцаў
Род	Сапегі
Бацька	Аляксандр Павел Сапега[1]
Маці	Марыя Крысціна Кацярына дэ Бецюн^[d][1]
Жонка	Кацярына Людвіка з Сапегаў^[d][3], Тэкля Ружа з Радзівілаў[4][1]^[…] і Аляксандра Агінская[1][2]
Дзеці	няма
Узнагароды

Міхал Антоні Сапега (10 або 12 сакавіка 1711, Каралявец, цяпер Калінінград — 11 кастрычніка 1760, Слонім) — дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай. Лоўчы вялікі літоўскі (1739—1746), ваявода падляшскі (1746—1752), падканцлер літоўскі (1752—1760).

Перакладаў на польскую мову творы Вальтэра. Валодаў Старым і Новым Быхавам, Баркалабавам, Дабоснай, Дзярэчынам, Зэльвай, Луннам, Шкудамі; з 1757 года староста мсціслаўскі.

Біяграфія

Жонкі Міхала Антонія: Кацярына Людвіка з Сапегаў і Тэкля Ружа з Радзівілаў

З чарэйска-ружанскай лініі магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Аляксандра Паўла, маршалка вялікага літоўскага, і Марыі Крысціны дэ Бецюн. Меў братоў Казіміра Леана, генерала літоўскай артылерыі, і Юзафа Станіслава, біскупа камянецкага.

У 1720—1721 гадах навучаўся ў Караляўцы. Абіраўся паслом на соймы 1732 і 1746 гадоў (ад Слонімскага павета^[5]), таксама быў дэпутатам Галоўнага Трыбунала ў 1731 і 1742 гадах. У 1739 годзе атрымаў урад лоўчага вялікага літоўскага.

Аляксандра з Чартарыйскіх

У 1737—1739 гадах браў актыўны ўдзел у працы камісіі па павелічэнні войска, беспаспяхова імкнуўся абкласці падаткам на войска радзівілаўскія «Нойбургскія маёнткі»^[6]. Праз удалыя шлюбы значна павялічыў свае маёнткі, наблізіўся да магнацкай партыі Чартарыйскіх («Фаміліі») і стаў адным з найбольш заможных магнатаў Вялікага Княства Літоўскага. У 1746 годзе стаў ваяводам падляшскім, у 1752 годзе — падканцлерам вялікім літоўскім.

У 1756 годзе быў адным з ініцыятараў аднаўлення павятовых попісаў і Генеральнага з’езду Вялікага Княства Літоўскага. У 1757 годзе працаваў над перамір’ем Чартарыйскіх з Радзівіламі, у выніку чаго зблізіўся з апошнімі. Імкнуўся балансаваць паміж гэтымі дзвюма групоўкамі.

29 чэрвеня 1733 года ажаніўся з Кацярынай Людвікай (1718—1779), дачкой гетмана вялікага літоўскага Яна Казіміра Сапегі (пам. 1730) і Людвікі Апалінскай. У 1745 годзе развёўся з першай жонкай і ў другі раз ажаніўся з княгіняй Тэкляй Ружай (1703—1747), дачкой канцлера вялікага літоўскага Караля Станіслава Радзівіла (1669—1719) і Ганны Кацярыны Сангушкі (1676—1746). У 1748 годзе ў трэці раз ажаніўся з княгіняй Аляксандрай (1730—1798), дачкой кашталяна віленскага і канцлера вялікага літоўскага князя Міхала Фрыдэрыка Чартарыйскага (1696—1775) і Элеаноры Монікі Вальдштайн (1710—1792). Усе шлюбы былі бяздзетнымі.

Зноскі

1. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 70. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
2. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 315.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562"></a>
3. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 70, 72. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
4. Radziwiłłowie herbu Trąby — Warszawa: Archiwum Główne Akt Dawnych, Wydawnictwo DiG, 1996. — 67 с. — ISBN 83-85490-62-0
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q270"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7209884"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9379197"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q121885404"></a>
5. Dyaryusze sejmowe z wieku XVIII. T.II. Dyaryusz sejmu z r.1746. Diaria comitiorum Poloniae saeculi XVIII i Diarium comitiorum anni 1748. Warszawa: wydał Władysław Konopczyński, 1912. S. 239.
6. ЭнцВКЛ 2005.

Літаратура

• Мацук А. Сапега Міхал Антоній // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 543. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.