Джон Арчыбальд Уілер

Джон Арчыбальд Уілер
англ.: John Archibald Wheeler
Дата нараджэння	9 ліпеня 1911(1911-07-09)[1][2]
Месца нараджэння	Джэксанвіл, акруга Дзюваль^[d], Фларыда, ЗША
Дата смерці	13 красавіка 2008(2008-04-13)[3][1]^[…] (96 гадоў)
Месца смерці	Хайтстаўн^[d], акруга Мерсер^[d], Нью-Джэрсі, ЗША
Грамадзянства	ЗША[4]
Бацька	Joseph L. Wheeler^[d][5]
Род дзейнасці	фізік, вучоны-ядзершчык, навуковы работнік, пісьменнік-дакументаліст, выкладчык універсітэта, фізік-тэарэтык
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт Універсітэт Паўночнай Караліны ў Чапел-Хіл Лейдэнскі ўніверсітэт Тэхаскі ўніверсітэт у Осціне Лейдэнскі ўніверсітэт[6]
Альма-матар	Універсітэт Джонса Хопкінса (1933) Нью-Ёркскі ўніверсітэт Rayen High School^[d]
Навуковы кіраўнік	Карл Херцфельд^[d][7]
Вядомыя вучні	Якаб Бекенштэйн, Масамі Вакано^[d], Рычард Філіпс Фейнман, Hugh Everett III^[d], Кіп Торн і W. G. Unruh^[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканскае фізічнае таварыства
Узнагароды	прэмія Эйнштэйна^[d] (2003) прэмія за навуковую публіцыстыку^[d] (1999) прэмія Вольфа па фізіцы (1996) медаль Матэўчы^[d] (1993) медаль Оскара Клейна^[d] (1992) прэмія Марселя Гросмана^[d] (1989) медаль Альберта Эйнштэйна^[d] (1988) прэмія памяці Роберта Опенгеймера^[d] (1984) медаль Эрстэда^[d] (1983) Міжнародны залаты медаль Нільса Бора^[d] (1982) медаль Франкліна^[d] (1969) прэмія Эйнштэйна^[d] (1965) прэмія памяці Рыхтмаера^[d] (1954) грант Гугенхайма (1949) грант Гугенхайма (1946) член Амерыканскага фізічнага таварыства^[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (9 сакавіка 1995)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Джон Арчыбальд Уілер (англ.: John Archibald Wheeler; 9 ліпеня 1911(1911-07-09)^[1][2], Джэксанвіл, Фларыда — 13 красавіка 2008(2008-04-13)^[3][1][…], Хайтстаўн^[d], Нью-Джэрсі) — амерыканскі фізік-тэарэтык, член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (з 1952). Прэзідэнт Амерыканскага фізічнага таварыства ў 1966 годзе. Скончыў універсітэт Джонса Хопкінса (1933). У 1933—1935 гг. працаваў у Капенгагене ў Нільса Бора, у 1935—1938 — ва ўніверсітэце Паўночнай Караліны, з 1938 г. — у Прынстанскім універсітэце (з 1947 г. — прафесар). Уілерам былі прыдуманыя два тэрміны, якія пазей шырока распаўсюдзіліся ў навуцы і навуковай фантастыцы — чорная дзірка (англ. black hole) і Кратова нара (анг. wormhole).

Зноскі

1. John Archibald Wheeler // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
2. John Archibald Wheeler // Музей Саламона Гугенхайма — 1937. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10498496"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q201469"></a>
3. John A. Wheeler, Physicist Who Coined the Term ‘Black Hole,’ Is Dead at 96 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 13 сакавіка 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
4. LIBRIS — Каралеўская бібліятэка Швецыі, 2018. Праверана 24 жніўня 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>
5. Geni.com — 2006.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621214"></a>
6. Leidse Hoogleraren Праверана 19 чэрвеня 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23667505"></a>
7. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>