Язэп Сажыч

Язэп Сымонавіч Сажыч
Сцяг7-ы Старшыня Рады БНР
(у эміграцыі)
Сцяг
27 лістапада 1982 — 31 жніўня 1997
Папярэднік Вінцэнт Жук-Грышкевіч
Пераемнік Івонка Сурвіла

Нараджэнне 5 верасня 1917(1917-09-05)
Смерць 19 лістапада 2007(2007-11-19) (90 гадоў)
Месца пахавання
Імя пры нараджэнні польск.: Józef Sażycz
Бацька Сымон Сажыч
Маці Вера Дарашэвіч
Жонка Барбара Мазура
Дзеці Язэп Сажыч, Алена Сажыч
Веравызнанне праваслаўе
Партыя
Адукацыя
Узнагароды
Ордэн Пагоні
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Язэп Сажыч (5 верасня 1917, в. Гарадзечна, цяпер Навагрудскі раён — 19 лістапада 2007, Сэнт-Клэр-Шорз, Мічыган, ЗША) — беларускі грамадска-палітычны дзеяч, вайсковец.

Біяграфія

Вырас у сялянскай сям’і, якая паходзіла з Нягневічаў пад Шчорсамі. Дзед Язэпа Тамаш, адслужыўшы ў войску 25 гадоў, атрымаў дзве дзесяціны зямлі каля Наваградку. Бацька Язэпа, Сымон Сажыч, які меў 4 дзяцей, напачатку ХХ ст. паехаў на заробкі ў ЗША, дзе жыў у Нью-Ёрку, развозіў піва. За заробленыя грошы накіраваў старэйшага сына ў вышэйшую народную вучэльню ў Наваградку. Даведаўшыся, што жонка памерла, вярнуўся на Беларусь, дзе, дакупіўшы зямлі, ажаніўся з маці Язэпа — Верай Дарашэвіч. Памёр у 1919 ад іспанкі.

Пэўны час навучаўся ў беларускай гімназіі, потым скончыў польскую гімназію імя Адама Міцкевіча ў Наваградку[1].

У 1938 мабілізаваны ў польскае войска, дзе быў пасланы навучацца ў школе падхарунжых у Торуні, якую скончыў у званні сяржанта. У час польскай абарончай вайны ад самага яе пачатку, быў камандзірам узводу. У 1939 годзе трапіў у нямецкі палон. Быў пераведзены ў шпіталь у Лодзі, адкуль праз Беласток і Баранавічы вярнуўся ў Наваградак. Працаваў скарбнікам у сельпо, пасля паступіў на ўлікова-эканамічны факультэт Львоўскага універсітэту. З нападам Германіі на Савецкі Саюз быў мабілізаваны ў Чырвоную Армію, але дэзертыраваў і вярнуўся ў Львоў. Супрацоўнічаў з Арганізацыяй украінскіх нацыяналістаў, працаваў у харчовай краме.

Пазней вярнуўся ў Наваградак, дзе браў удзел у арганізацыі беларускіх вайсковых фармаванняў. Служыў у Беларускай дапаможнай паліцыі. Улетку 1942 прызначаны камендантам падафіцэрскай школы Беларускай народнае самапомачы. У лютым 1943 на загад Франца Кушаля зарганізаваў у Лідзе Беларускі батальён чыгуначнай аховы, удзельнічаў у яго фармаванні ў Маладзечне, Стоўбцах, Баранавічах. Ад ліпеня 1943 таксама выкладаў у афіцэрскай школе ў Мінску. Пасля таго, як пад канец 1943 немцы адсунулі ад кіравання беларускіх афіцэраў, стаў афіцэрам прапагандавага батальёну. Напачатку 1944 увайшоў у Беларускую краёвую абарону, кіраваў ротай. У чэрвені 1944 удзельнічаў у ахове Другога Усебеларускага кангрэсу, тады ж уступіў у Беларускую незалежніцкую партыю.[2]

З 1944 года ў Германіі. Быў перавезены на французскую мяжу, у Саарбрукен. Там атрымаў загад пры першай магчымасці з падначаленымі перайсці да французскіх партызанаў і ўсталяваць з імі кантакты ад імя падпольных беларускіх уладаў. Калі пра гэта даведалася СД, быў пераведзены ў Берлін. Удзельнічаў у стварэнні беларускага дэсантнага батальёну Дальвіц, увайшоў у склад 1-га кадравага батальёну БКА. У Баварыі выконваў функцыі каменданта афіцэрскай школы 1-й беларускай дывізіі Вафэн-СС. Напярэдадні заканчэння вайны паспеў яшчэ прайсці курсы ў нямецкай афіцэрскай школе ў Растоку.

Сканчэнне вайны сустрэў у Цюрынгіі, там і ажаніўся з Барбарай Мазурай. Даведаўшыся, што Цюрынгія пераходзіць у савецкую зону акупацыі, перабраўся з сям’ёй у Гесэн. Там у яго нарадзілася дачка Алена. Вывучаў медыцыну ў Марбургскім універсітэце, адначасова працаваў на сухотнай станцыі. Скончыў Марбургскі ўніверсітэт (1950) з дыпломам лекара і выехаў у ЗША. Стаў адным з заснавальнікаў аддзелу Беларуска-амерыканскага задзіночання ў штаце Мічыган. З 1953 года сябра Рады БНР. Заснаваў аддзел Згуртавання беларускіх ветэранаў у Дэтройце, выконваў абавязкі сакратара ў справах ветэранаў пры Радзе БНР. У 1982—1997 гадах — старшыня Рады БНР. У сакавіку 1993 года браў удзел у святкаванні 75-й гадавіны незалежнасці Беларусі ў Мінску.

Памёр 19 лістапада 2007 года ў Сэнт-Клэр-Шорз, Мічыган[1]. Пахаваны на беларускіх могілках ў Іст-Брансвіку (Нью-Джэрсі, ЗША).

Зноскі

Літаратура

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!