«Што Расія павінна зрабіць з Украінай» (руск.: Что Россия должна сделать с Украиной) — артыкул Цімафея Сяргейцава, абнародаваны расійскім інфармацыйным агенцтвам «РИА Новости» 3 красавіка 2022 года[1].
У артыкуле раскрываўся «падрабязны план генацыду, пачынаючы з поўнай ліквідацыі ўкраінскай дзяржавы»[2]. З гэтай нагоды 4 красавіка 2022 года ўкраінскі тэлежурналіст Алег Казанскі адзначыў: «Тут адкрыта бароніцца неабходнасць этнацыду. Гаворка ўжо не пра „дэнацыфікацыю“, а пра „дэўкраінізацыю“. Пра тое, што ўкраінцаў трэба прымусіць адмовіцца ад сваёй нацыянальнасці, мовы і культуры з дапамогай масавых рэпрэсій. Расійская дзяржава ўжо проста адкрыта перайшла да рыторыкі нацысцкіх злачынцаў. Цэлы народ аб’яўляецца няправільным, прапагандуецца неабходнасць знішчэння ўкраінцаў і ўкраінскай дзяржаўнасці. І пасля такіх артыкулаў яны яшчэ спрабуюць апраўдацца за Бучу, сцвярджаюць, што не чынілі там ваенных злачынстваў. Такім чынам, паглядзіце, яны на дзяржаўных сайтах абнародавалі заклікі да генацыду ўкраінцаў»[3]. Артыкул быў апублікаваны ў кантэксце працяглага ўварвання Расіі ва Украіну, у той жа дзень, калі пасля адступлення расійскіх войскаў з украінскага горада Буча былі знойдзены целы дзясяткаў мірных жыхароў[4][5]. Артыкул выклікаў міжнародную крытыку і абурэнне і быў асуджаны як доказ генацыдных намераў[6][7][8].
Змест
Артыкул выступае за «жорсткую цэнзуру» ўкраінскай культуры, маштабнае «перавыхаванне» і «дэўкраінізацыю» ўкраінцаў на тэрыторыях, акупаваных Расіяй падчас уварвання ва Украіну ў 2022 годзе[9][10][11].
Аўтар настойвае на тым, што этнацэнтрызм Украіны з’яўляецца штучным вычварэнствам[12], што існаванне Украіны як нацыянальнай дзяржавы «немагчыма»[10], і што нельга дапусціць існавання самога слова «Украіна»[4][9]. На думку аўтара, Украіна павінна быць дэмантаваная і замененая некалькімі дзяржавамі пад непасрэдным кантролем Расіі[13]. Ён дадае, што «этнічны складнік самаідэнтыфікацыі» Украіны таксама будзе адкінуты пасля яе акупацыі Расіяй[10].
Аўтар сцвярджае, што «хутчэй за ўсё, большасць» украінскага мірнага насельніцтва — «нацысты»[10], якія «тэхнічна» не могуць быць пакараныя як ваенныя злачынцы, але могуць быць падвергнутыя «дэнацыфікацыі»[14]. У той час як Сяргейцаў адзначае, што не існуе нацысцкіх партый, сімвалаў, расісцкіх законаў або іншых доказаў сапраўднага нацызму, ён парыруе гэта, сцвярджаючы, што «украінскі нацызм унікальны дзякуючы сваёй аморфнасці і неадназначнасці», што, паводле Цімаці Снайдэра, эквівалентна «асаблівае расійскае вызначэнне нацызму»[15]. Аўтар сцвярджае, што бандэраўцы насамрэч маргінальныя для «ўкранацызму», а сапраўдная пагроза — праеўрапейства.
Ён сцвярджае, што ўкраінцы павінны «засвоіць вопыт» вайны «як гістарычны ўрок і адкупленне [сваёй] віны». Пасля вайны ў якасці пакарання могуць быць выкарыстаны прымусовыя работы, турэмнае зняволенне і смяротнае пакаранне. Пасля гэтага насельніцтва будзе «інтэгравацца» ў «рускую цывілізацыю»[10]. Аўтар апісвае запланаваныя дзеянні як «дэкаланізацыю» Украіны[12][13].
Як піша ў Haaretz Антон Шэхаўцоў, артыкул з’яўляецца пашыранай версіяй артыкула 2016 года расійскага аглядальніка Аляксандра Жучкоўскага, якога звязваюць з расійскім імперскім рухам. У гэтым артыкуле Жучкоўскі заклікаў да дэгуманізацыі ўкраінцаў, кажучы: «Гэта натуральна і правільна, бо мы ваюем не супраць людзей, а супраць ворагаў, […] не супраць людзей, а супраць украінцаў»[16].
Рэакцыі
Унутраная рэакцыя
Намеснік старшыні Савета бяспекі РасііДзмітрый Мядзведзеў паўтарыў асноўныя тэзісы артыкула праз некалькі дзён пасля яго публікацыі. Паводле слоў Мядзведзева, «гарачая частка ўкраінскага грамадства малілася Трэцяму Рэйху», Украіна — нацысцкая дзяржава, падобная да Трэцяга Рэйху, якую трэба «дэнацыфікаваць» і «выкараніць», а вынікам гэтага будзе крах Украіны як дзяржавы[17]. Мядзведзеў сцвярджае, што калапс — гэта шлях да «адкрытай Еўразіі ад Лісабона да Уладзівастока»[17].
26 красавіка 2022 года Мікалай Патрушаў заявіў, што «амерыканцы з дапамогай сваіх стаўленікаў у Кіеве вырашылі стварыць антыпод нашай краіны, цынічна выбраўшы для гэтага Украіну, спрабуючы раз’яднаць адзіны па сутнасці народ» і што «вынікам палітыкі Захаду і падкантрольнага яму кіеўскага рэжыму можа быць толькі распад Украіны на некалькі дзяржаў»[18].
Міжнародныя рэакцыі
Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заявіў, што артыкул з’яўляецца доказам планаў Расіі правесці генацыд грамадзян Украіны[7]. Ён адзначыў, што для абазначэння генацыду ўкраінцаў у артыкуле выкарыстоўваюцца тэрміны «дэўкраінізацыя» і «дэеўрапеізацыя». На яго думку, гэта адзін з доказаў для будучага трыбунала над расійскімі ваеннымі злачынствамі ва Украіне[6][19]. Па словах прадстаўніка Украіны на расійска-ўкраінскіх мірных перамовах Міхаіла Падаляка, гэты артыкул з’яўляецца афіцыйным заклікам да масавых забойстваў украінцаў з-за іх нацыянальнай прыналежнасці і будзе разглядацца як такі Міжнародным крымінальным судом (Нідэрланды)[8].
Паводле оксфардскага эксперта па справах Расіі Сэмюэла Рамані, артыкул «адлюстроўвае мейнстрым крамлёўскага мыслення»[23]. Амерыканскі гісторык Цімаці Снайдэр напісаў, што тэкст «прапагандуе ліквідацыю ўкраінскага народа як такога»[24]. Пазней ён адзначыў, што ў ім выкарыстоўваецца спецыяльнае вызначэнне слова «нацыст»: «нацыст — гэта ўкраінец, які адмаўляецца прызнаць сябе рускім». На ягоную думку, артыкул раскрывае генацыдныя намеры Расіі[15].
