Фрыц Альберт Ліпман

Фрыц Альберт Ліпман
англ.: Fritz Albert Lipmann
Дата нараджэння	12 чэрвеня 1899(1899-06-12)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Кёнігсберг^[d], Усходняя Прусія, Каралеўства Прусія, Германская імперыя[3]
Дата смерці	24 ліпеня 1986(1986-07-24)[1][2]^[…] (87 гадоў)
Месца смерці	Поўкіпзі^[d], Датчэс^[d], штат Нью-Ёрк, ЗША[4]
Грамадзянства	Германія  ЗША
Род дзейнасці	біяхімік, выкладчык універсітэта, хімік, урач
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Ракфелераўскі ўніверсітэт
Альма-матар	Кёнігсбергскі ўніверсітэт Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Гайдэльбергскі ўніверсітэт HU Berlin Collegium Fridericianum^[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	doctor honoris causa from the University of Aix-Marseille^[d] (1947) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (3 мая 1962) ганаровы доктар Універсітэта Парыж IV Сарбона^[d] (1966) прэмія Гумбальта стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фрыц Альберт Ліпман (англ.: Fritz Albert Lipmann, 12 чэрвеня 1899 — 24 ліпеня 1986) — нямецка-амерыканскі біяхімік. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па медыцыне ў 1953 годзе сумесна з Хансам Крэбсам за адкрыццё каферменту А.

Ліпман нарадзіўся ў Кёнігсбергу ў яўрэйскай сям’і. Вывучаў медыцыну ва ўніверсітэтах Кенігсберга, Берліна і Мюнхена. Атрымаўшы навуковую ступень у Берліне ў 1924 годзе ён вярнуўся ў Кёнігсберг каб вывучаць хімію ў прафесара Ганса Меервейна. У 1926 годзе ён далучыўся да Ота Меерхофа ў Інстытуце імя Кайзера Вільгельма ў Берліне, каб атрымаць ступень доктара філасофіі. Затым ён пайшоў за Меерхофам ў Гайдэльберг у Інстытут Медыцынскіх Даследаванняў імя Кайзера Вільгельма.

З 1939 года жыў і працаваў у ЗША. У 1941 годзе паказаў, што асноўным пераносчыкам энергіі ў клетцы з’яўляецца АТФ. З 1949 па 1957 год ён быў прафесарам біяхіміі ў Медыцынскай Школе Гарвардскага ўніверсітэта. З 1957 года ён выкладаў і вёў даследаванні ў Ракфелераўскім універсітэце ў Нью-Ёрку. У 1966 годзе ўзнагароджаны «Нацыянальным медалём за навуковыя дасягненні».

Зноскі

1. Fritz Albert Lipmann // Brockhaus Enzyklopädie
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
2. Fritz Albert Lipmann // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #118728512 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
4. Deutsche Nationalbibliothek Record #118728512 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

Літаратура

• Лі́пман Фрыц Альберт // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 276. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Ли́пман Фриц Альберт // Т. 14. Куна — Ломами. — М. : Советская энциклопедия, 1973. — С. 485. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)

Спасылкі

• Біяграфія нобелеўскага лаўрэата