Фрэска ў Доме Веціеў (Пампеі), на якой намаляваны Прыяп, які ўзважвае свой эрэгіраваны палавы член, паклаўшы на другую чару шаляў мяшок золата.
Прыя́п (стар.-грэч.: Πρίαπος, таксама лац.: Priapus) — у антычнай міфалогіі[1] старажытнагрэчаскі бог урадлівасці; палёў і садоў — у рымлян. Маляваўся з празмерна развітым палавым членам у стане вечнай эрэкцыі.
Афрадыта нарадзіла яго ў Абарнідзе (Апарнідзе) каля Лампсака, але з-за яго агіднасці адмовілася ад яго[7]. Быў выгнаны з Лампсака з-за велічыні члена[8]. Яго ўшаноўваюць там, дзе маюцца выганы коз і авечак і дзе ёсць пчолы, але больш за ўсё Лампсаку[9].
Прыяп перамог гаворачага асла Дыяніса ў змаганні ў даўжыні членаў і забіў таго[10], па іншай версіі быў пераможаны і ў гневе забіў асла[11], які быў затым узнесены на неба, стаўшы адной з зорак Асланяты: гамы і дэльтыРака). У Лампсаку Прыяп спрабаваў спакусіць Дыяніса, але няўдала[12]. Ёсць апавяданне, як Прыяп спрабаваў згвалтаваць Весту, але яму перашкодзіў асёл[13], таму ў Лампсаку яму ў ахвяру прыносяць аслоў. Паводле віфінскага паддання, ён навучыў Арэса валодаць зброяй, але не перш, чым зрабіў з яго танцора, за гэта Гера ўсталявала дзесяціну ад Арэса Прыяпу[14].
Распаўсюджванне
Першапачаткова мясцовае малаазійскае бажаство. У класічную эпоху культ Прыяпа распаўсюдзіўся па ўсёй Грэцыі і Італіі. У Старажытным Рыме да яго з вялікай павагай адносіліся арандатары, а таксама беднякі. Першыя лічылі яго абаронцам сваіх пасеваў, а другія — сябрам простага народа[15].
Егіпцяне распавядаюць міф пра шанаванне члена Асірыса[16]. Таксама Прыяп атаясамляўся з Пратагонам[17]. Пасудзіны ў форме фаласа назвалі прыяпамі[18].
У Гамера і Гесіёда ён не згадваецца[4]. Згадваецца ў эпіграмах[19], у буколіках[20]. Часам яго імя згадваецца ў множным ліку[21]. Яго свяцілішча было ў Арнеях (Аргаліда)[22]. Культ з Арней перанесены ў горад Прыяп.
Ціхан — сінонім Прыяпа[23] і Гермеса. Першапачаткова гэта атычнае бажаство, блізкае Прыяпу[4], фалічнае бажаство шчаслівага выпадку. У Антыфана была камедыя «Воін, або Ціхан»[24].
