Кожны з сыноў Гедзіміна (апроч Монвіда або Мантоўта) пакінуў нашчадкаў, якія мусілі ўтварыць асобныя ўдзельныя дынастыі ў княствах, якімі валодалі іх бацькі. Але ва ўмовах ўтварэння цэнтралізаванай дзяржавы наступныя па Гедзіміне вялікія князі імкнуліся ўнікнуць утварэння ўдзелаў асабліва ў цэнтральнай частцы краіны. Так, Новагародак пасля смерці Карыята Гедзімінавіча перайшоў у велікакняжацкую ўласнасць, а Карыятавічы атрымалі ўдзелы на Падоллі, адваяваным Альгердам у татар. Увогуле Альгерд імкнуўся рассадзіць сваіх шматлікіх сыноў і пляменнікаў на новадалучаных тэрыторыях (якіх набыў шмат, выкарыстаўшы часовае аслабленне Залатой Арды).
Вынікам усходняй палітыкі Гедзіміна стала хрышчэнне большасці яго нашчадкаў у праваслаўе. Паступова яны пранікаліся інтарэсамі сваіх княстваў і практычна цалкам русіфікаваліся, таму часта ў крыніцах называліся «рускімі князямі» і «русінамі». Некаторыя з Гедзімінавічы з розных прычыны мелі сімпатыі да Вялікага Княства Маскоўскага — асноўнага канкурэнта ВКЛ у падпарадкаванні княстваў колішняй Русі і выязджалі туды часовы або заставаліся на заўсёды. Часова да Маскву ад'язджалі Яўнут Гедзімінавіч, Андрэй, Дзмітрый і Свідрыгайла Альгердавічы, а Патрыкей Нарымонтавіч з двума сынамі, Фёдарам і Юрыем, наогул застаўся там назаўсёды. Абодва Патрыкеевічы сталі важнымі маскоўскімі баярамі. Ад Фёдара пайшоў род князёў Хаванскіх, а ад Юрыя — князёў Патрыкеевых, якія пазней падзяліліся на князёў Галіцыных і Куракіных (гэтыя роды пакінулі значны след у гісторыі Расіі).
Пераемнікам Альгерда пасля жорсткай міжусобнай барацьбы стаў яго старэйшы сын з другога шлюбу (з цвярской княжной Ульянай) -- Ягайла. У 1386 годзе яго абралі каралём Польшчы пад імем Уладзіслава II. Велікакняжацкі сталец Ягайла перадаў малодшаму брату Скіргайлу, але ў 1392 годзе сын Кейстута Вітаўт дамогся ад Ягайлы прызнання вялікім князем. Пасля Крэўскай уніі 1385 года на змену русіфікацыі прыйшла паланізацыя Гедзімінавічаў і працягвалася два наступныя стагоддзі. Пасля смерці Вітаўта ў 1430 годзе вялікім князем стаў самы малодшы сын Альгерда — Свідрыгайла. Ён спрабаваў апірацца на прыхільнікаў незалежнасці, але пацярпеў паражэнне. Яго канкурэнт — брат Вітаўта Жыгімонт Кейстутавіч, працягваў прапольскую палітыку.
Альгердавічы і Кейстутавічы карысталіся, апроч герба «Калюмны», асабістым гербам караля Уладзіслава Ягайлы, вядомым пазней як «Пагоня». Пазней іх нашчадкі пачалі ўжываць «Пагоню» як родавы герб. «Пагоня» стала і эмблемай дынастыі Ягелонаў ужо ад сыноў яе пачынальнікаў -- Уладзіслава і Казіміра. Прадстаўнікі іншых галін Гедзімінавічаў дзейнічалі побач Ягелонаў як найвышэйшая арыстакратыя.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
_(2).png)
.jpg)
