Волхаўскі фронт

Волхаўскі фронт
руск.: Волховский фронт
Эмблема УС СССР
Гады існавання	1941—1942; 1942—1944
Краіна	СССР
Падпарадкаванне	камандуючаму войскамі фронту
Уваходзіць у	Узброеных Сіл СССР
Тып	фронт
Складаецца з	упраўленне, аб’яднанні, злучэнні, вайсковыя часці і ўстановы
Функцыя	абарона
Колькасць	аб’яднанне
Удзел у	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	Камандуючы К. А. Мерацкоў

Во́лхаўскі фронт (існаваў 17 снежня 1941 — 23 красавіка 1942 года і 8 чэрвеня — 15 лютага 1944 года) — фарміраванне (аб’яднанне) РСЧА, адзін з франтоў Вялікай Айчыннай вайны.

Фарміраванні і расфарміраванні

Створаны па дырэктыве Стаўкі ВГК ад 17 снежня 1941 года з ліку сіл левага крыла Ленінградскага фронту і рэзерваў Стаўкі ВГК у ходзе абароны гарадоў Ленінградскай вобласці Волхава і Ціхвіна.

23 красавіка 1942 года фронт расфарміраваны і пераўтвораны ў «Волхаўскую групу войскаў» («Група войск Волхаўскага напрамку») Ленінградскага фронту.

8 чэрвеня 1942 года Волхаўскі фронт утвораны зноў^[1].

Канчаткова скасаваны 15 лютага 1944 года.

1941—1944

Войскі Волхаўскага фронту на працягу бітвы за Ленінград у 1941—1944 гадах разам з войскамі Ленінградскага фронту супрацьстаялі 16-й (снежань 1941 — студзень 1942 г.), 18-й нямецкай арміі (студзень 1942 г. — люты 1944 г.) і 11-й (верасень — кастрычнік 1942 г.) нямецкім арміям Групы армій «Поўнач». У красавіку 1942 года штаб Волхаўскага фронту размяшчаўся ў Малой Вішеры^[2]. У студзені 1943 года войскі фронту адыгралі найважнейшую ролю ў прарыве блакады Ленінграда, а ў 1944 годзе — у поўным вызваленні горада ад варожай блакады.

Волхаўскі фронт першага фарміравання (17.12.1941 — 23.4.1942)

• Кіруючы склад
  • Камандуючы войскамі: генерал арміі К. А. Мерацкоў
  • Член Ваеннага савета: армейскі камісар 1-га рангу А. І. Запарожац
  • Начальнік штаба: камбрыг, з 28.12.1941 г. генерал-маёр Р. Д. Стэльмах
  • Начальнік палітычнага ўпраўлення: дывізіённы камісар П. І. Гарохаў
  • Намеснік камандуючага: генерал-лейтэнант А. А. Уласаў (з 20.04.1942 — адначасова камандуючы 2-й ударнай арміі)

• Склад фронту, па стану на 1 студзеня 1942 года
  • 2-я ўдарная армія
  • 4-я армія
  • 52-я армія
  • 59-я армія
  • Часці непасрэднага падпарадкавання фронту

Волхаўская група войскаў Ленінградскага фронту (23.4 — 8.6.1942)

• Кіруючы склад
  • Камандуючы войскамі: генерал-лейтэнант М. С. Хозін^[3]
  • Член Ваеннага савета: армейскі камісар 1-га рангу А. І. Запарожац
  • Начальнік штаба: генерал-маёр Р. Д. Стэльмах
  • Начальнік палітычнага ўпраўлення: дывізіённы камісар П. І. Гарохаў (23.4—12.5.1942 г.); дывізіённы камісар І. В. Шыкін (12—19.5.1942 г.) [Адначасова з’яўляўся начальнікам палітупраўлення Ленінградскага фронту]

Волхаўскі фронт другога фарміравання (8.6.1942 — 15.2.1944)

• Кіруючы склад
  • Камандуючы войскамі: генерал арміі К. А. Мерацкоў
  • Член Ваеннага савета: армейскі камісар 1-га рангу, 8.10.1942 г. карпусны камісар А. І. Запарожац (9.6—8.10.1942 г.); карпусны камісар, з 6.12.1942 г. генерал-лейтэнант Л. 3. Мехліс (8.10.1942 г. — 17.4.1943 г.); генерал-маёр, з 24.8.1943 г. генерал-лейтэнант Ц. Ф. Штыкоў (17.4.1943 г. — 15.2.1944 г.)
  • Начальнік штаба: генерал-маёр Р. Д. Стэльмах (9.6—5.10.1942 г.); генерал-лейтэнант М. М. Шарохін (5.10.1942 г. — 25.6.1943 г.); генерал-маёр, з 26.9.1943 г. генерал-лейтэнант Ф. П. Озераў (25.6.1943 г. — 15.2.1944 г.)
  • Начальнік палітычнага ўпраўлення: брыгадны камісар, з 6.12.1942 г. генерал-маёр К. Ф. Калашнікаў (20.6.1942 г. — 15.2.1944 г.)^[4]

• Склад фронту, па стану на 1 студзеня 1943 года
  • 2-я ўдарная армія
  • 4-я армія
  • 8-я армія
  • 52-я армія
  • 54-я армія
  • 59-я армія
  • 14-я паветраная армія
  • Часці непасрэднага падпарадкавання фронту

• Склад фронту, па стану на 1 студзеня 1944 года
  • 8-я армія
  • 54-я армія
  • 59-я армія
  • 14-я паветраная армія
  • Часці непасрэднага падпарадкавання фронту

Асноўныя аперацыі Волхаўскага фронта

• Ціхвінская стратэгічная наступальная аперацыя
• Любанская аперацыя
• Аперацыя па вываду з акружэння 2-й ударнай арміі
• Сінявінская аперацыя (1942)
• Аперацыя «Іскра»
• Аперацыя «Палярная Зорка»
• Мгінская наступальная аперацыя
• Ленінградска-Наўгародская аперацыя
• Наўгародска-Лужская наступальная аперацыя

Фотагалерэя

• 
  Сустрэча воінаў 2-й ударнай і 67-й армій, 18 студзеня 1943 г., фатаграфія Д. Казлова.
• 
  палявы шпіталь, Волхаўскі фронт, студзень 1943 года., фатаграфія Анатоля Гараніна.

Дакументы

• Дырэктыва Стаўкі ВГК № 005581 ад 11.12.1941 г. аб стварэнні Волхаўскага фронту
• Дырэктыва Стаўкі ВГК № 170696 ад 2.12.1942 г. аб зацвярджэнні плана аперацыі «Іскра»
• Дырэктыва Стаўкі ВГК № 220023 ад 13.02.1944 г. аб скасаванні Волхаўскага фронту

Зноскі

1. Камандуючы Ленінградскім фронтам М. С. Хозін 1942/06/08 быў зняты з пасады камандуючага фронту з фармулёўкай «За невыкананне загаду Стаўкі аб своечасовым і хуткім адводзе войскаў 2-й ударнай арміі, за папярова-бюракратычныя метады кіравання войскамі, за адрыў ад войскаў, у выніку чаго праціўнік перарэзаў камунікацыі 2-й ударнай арміі і апошняя была пастаўлена ў выключна цяжкае становішча» Исаев А. ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Военная история ]- Краткий курс истории ВОВ. Наступление маршала Шапошникова
2. Катышкин И. С. ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Мемуары ]- Служили мы в штабе армейском
3. Адначасова з’яўляўся камандуючым войскамі Ленінградскага фронту, зняты з пасады за правал Любанскай наступальнай аперацыі і гібель 2-й ударнай арміі
4. Руководящий состав Волховского фронта

Літаратура

• Блокада Ленинграда в документах рассекреченных архивов/под ред. Н. Л. Волковского. — М.: АСТ, СПб.: Полигон, 2005. Архівавана 13 сакавіка 2012.
• Мерецков К. А. На службе народу. — М.: Политиздат, 1968.
• На Волховском фронте. 1941—1944. — М.: «Наука», 1982.
• Бешанов В. В. Ленинградская оборона. — М.: ООО «Издательство АСТ», Мн.: Харвест, 2005.
• Гланц Дэвид. Битва за Ленинград. 1941—1945. — М.: АСТ: Астрель, 2008. ISBN 978-5-17-053893-5.
• Шигин Г. А. Битва за Ленинград: крупные операции, «белые пятна», потери./Под редакцией Н. Л. Волковского. — СПб.: ООО "Издательство «Полигон», 2004. ISBN 5-89173-261-0.
• Гаврилов Б. И. Введение // Через «Долину смерти». Подвиг и трагедия воинов Волховского фронта. Январь-июнь 1942 г. Т. 1. Воспоминания и материалы. М., Институт российской истории РАН 2002.
• Гаврилов Б. И. «Долина смерти». Трагедия и подвиг 2-й ударной армии. — М.: Институт российской истории РАН 1999. ISBN 5-8055-0057-4

Спасылкі

• Фронт
• Усе франты Вялікай Айчыннай вайны