Белы рух

За адзіную Расію. Плакат 1919 года.

Вокладка часопіса «Вартавы»^[1].

Белы рух (таксама сустракалася «Белая справа», «Белая ідэя») — вайскова-палітычны рух разнастайных у палітычным дачыненні сіл, сфарміраваны ў ходзе Грамадзянскай вайны 1917—1923 гадоў у Расіі дзеля скідання савецкай улады. Складаўся з прадстаўнікоў як умераных сацыялістаў і рэспубліканцаў, так і манархістаў, аб'яднаных супраць бальшавіцкай ідэалогіі і дзейнічалых на грунце прынцыпу «Вялікай, Адзінай і Непадзельнай Расіі». Белы рух быў найбуйнейшай антыбальшавіцкай вайскова-палітычнай сілай падчас Грамадзянскай вайны ў Расіі і існаваў нароўні з іншымі дэмакратычнымі антыбальшавіцкімі ўрадамі, нацыяналістычнымі сепаратысцкімі рухамі ва Украіне, Паўночным Каўказе, у Крыме і басмацтвам у Сярэдняй Азіі. Тэрмін «Белы рух» узнік у Савецкай Расіі, а з 1920-х гг. стаў ужывацца і ў рускай эміграцыі^[2].

Шэраг прыкмет адрознівае Белы рух ад астатніх антыбальшавіцкіх сіл Грамадзянскай вайны:

1. Белы рух быў арганізаваным ваенна-палітычным рухам супраць савецкай улады і саюзных ёй палітычных структур, яго непрымірымасць у адносінах да савецкай улады выключала які-небудзь мірны, кампрамісны вынік Грамадзянскай вайны.
2. Белы рух адрознівала ўсталёўка на прыярытэт у ваенны час аднаасобнай улады над калегіяльнай, а ваеннай — над грамадзянскай. Для белых урадаў была характэрна нябытнасць выразнага падзелу ўлад, паважныя органы ці не гулялі ніякай ролі ці мелі толькі дарадчыя функцыі.
3. Белы рух спрабаваў легалізаваць сябе ў маштабе ўсёй краіны, абвяшчаючы сваю пераемнасць ад далютаўскай і дакастрычніцкай Расіі.
4. Прызнанне ўсімі рэгіянальнымі белымі ўрадамі агульнарасійскай улады адмірала А. В. Калчака прыводзіла да жадання дасягнуць агульнасці палітычных праграм і каардынацыі вайсковых дзеянняў. Развязак аграрнага, працоўнага, нацыянальнага і іншых асноўных пытанняў было прынцыпова падобным.
5. Белы рух меў агульную сімволіку: трохкаляровы бела-сіне-чырвоны сцяг, герб, афіцыйны гімн «Калі хвалебны наш Бог у Сіёне»^[3].

Крыніцы

1. Двухнедѣльный военный и военно-морской журналъ «Часовой»: органъ связи русскаго воинства за рубежомъ подъ ред. В. В. Орѣхова и Евгенія Тарусскаго, — Paris, 1 мая 1932. — № 79. Архівавана 17 снежня 2010.
2. Цветков В. Ж. Белое движение // Большая российская энциклопедия: В 30 т. Т. 3 : «Банкетная кампания» 1904 - Большой Иргиз / Председатель Науч.-ред. совета Ю. С. Осипов, отв. ред. С. Л. Кравец. — М.: 2005.
3. Цветков В. Ж. 2008, с. 33−35.

Літаратура

• Цветков В. Ж. Белое дело в России. 1917−1918 гг.: формирование и эволюция политических структур Белого движения в России / Науч.рецензенты А. В. Лубков, А. Д. Степанский, Д. О. Чураков. — М.: Посев (руск.). — 2008..

Спасылкі

• Пропагандистская война: белые против красных — передача радиостанции «Эхо Москвы» совместно с журналом «Знание — сила»
• Общественно-исторический клуб «Белая Россия»
• Белое движение в лицах — Хронос
• Белое движение в годы гражданской войны в России (1917—1922 гг.)
• Белое движение в Крыму — Крымология Архівавана 4 сакавіка 2016.
• Сайт Дроздовского Объединения Архівавана 15 лістапада 2012.
• Князь Анатолий Ливен и Ливенцы Архівавана 6 кастрычніка 2014.
• Сайт «Антибольшевистская Россия»
• Белая Гвардия
• Союз Православных Офицеров. Белое движение
• Возрождение Державы Архівавана 15 лютага 2009.
• Сайт рабочей группы Программы «Галлиполийское дело» Архівавана 28 кастрычніка 2020.
• «Крым в 1920 году»…
• Вологодское Дроздовское объединение
• Официальный сайт I Отдела Русского Обще-Воинского Союза (РОВС)
• Официальная группа II Отдела РОВС (Малороссия, Крым)
• «Память Чести» — Фонд по увековечению памяти участников Белого Движения
• Сайт историка Сергея Владимировича Волкова
• Добровольческий Корпус
• Военная форма Белой Армии Архівавана 4 сакавіка 2016.
• Белое Движение — крупный тематический паблик Facebook
• Белое Движение — Россия в красках