Həmədan şəhristanı

Həmədan şəhristanı
شهرستان همدان
34°56′ şm. e. 48°56′ ş. u.^HGYO
Ölkə	İran
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+03:30
Əhalisi
Əhalisi	676.105 nəf. (2016)[1]
Həmədan şəhristanı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həmədan şəhristanı (fars. شهرستان همدان‎) — İran İslam Respublikasının Həmədan ostanının şəhristanlarından biri. Mərkəzi Həmədan şəhəridir. Tərkibinə həmçinin Curəqan, Məryanəc və Qəhavənd şəhərləri də daxildir.

Ərazi

Həmədan ostanının şəhristanları

2011-ci ilədək şəhristanın ərazisi keçmiş Famənin bəxşinin ərazisi ilə birlikdə 3675 km² idi.^[2] Hazırda 1362 km² ərazisi olan keçmiş Famənin bəxşi Həmədan şəhristanından ayrılmış və ayrıca şəhristan olmuşdur.^[3] Bu səbəbdən Həmədan şəhristanının ərazisi azalaraq 2313 km² təşkil etməkdədir.

Əhali

Rəsmi olaraq Həmədan şəhristanının əhalisini 2006-cı ilin siyahıyaalınmasına əsasən 585,642 nəfər təşkil edirdi; siyahıya alınma zamanı şəhristanın ümumi əhalisi 626,183^[4] nəfər təşkil etmişdir, ancaq 2011-ci ildə Həmədan şəhristanının Famənin bəxşi ayrılaraq yeni Famənin şəhristanına çevrilmişdir, 2006-cı ildə s.a. zamanı keçmiş Famənin bəxşində 40,541 nəfər qeydə alınmışdı. Bu səbəbdən Həmədan şəhristanının indiki sərhədləri çərçivəsində 2006-cı il s.a. əsasən əhalisi 585,642 nəfər olmuşdur.

Bəxşlərdə

• Mərkəzi bəxşi
• Əhali: 560,133 nəfər (2006 s.a.)
  • şəhər əhalisi: 491,442 nəfər (2006 s.a.)
  • kənd əhalisi: 68,691 nəfər (2006 s.a.)
• Şara bəxşi
• Əhali: 25,509 nəfər (2006 s.a.)
  • şəhər əhalisi: 2,407 nəfər (2006 s.a.)
  • kənd əhalisi: 23,102 nəfər (2006 s.a.)
• Qeyd: Şəhristanın bəxşlərinin kənd əhalisi müvafiq bəxşlərin dehistanlarını əmələ gətirən kəndlərdə yaşayırlar.

Şəhərlərdə

• Mərkəzi bəxşində:
  • Həmədan şəhəri
  • Əhalisi:
    • 1996 s.a. əsasən 401,281^[5] nəfər
    • 2006 s.a. əsasən 473,149^[5] nəfər
  • Məryanəc şəhəri
  • Əhalisi:
    • 2006 s.a. əsasən 9,442^[5] nəfər
  • Curəqan şəhəri
  • Əhalisi:
    • 2006 s.a. əsasən 8,851^[5] nəfər
• Şara bəxşində:
  • Qəhavənd şəhəri
  • Əhalisi:
    • 2006 s.a. əsasən 2,407^[5] nəfər

Milli tərkib

Şəhristan əhalisi 92%-i farslardan və Azərbaycan türklərindən^[6], 8%-i isə lurlardan (ləklər də daxil olmaqla), kürdlərdən və yəhudilərdən^[7] ibarətdir.^[8]

• Farslar: Həmədan şəhərində və Məryanəc şəhərində yaşayırlar. Həmədan şəhərində əhalinin yarıdan çoxunu-təxminən 63%^[6]-ni farslar və digər İran dillilər təşkil edir .
• Azərbaycanlılar: Mərkəzi bəxşində bütün kənd əhalisi, Həmədan şəhəri əhalisinin 37%^[6]-i və Curəqan şəhərinin əhalisi, Şara bəxşində bütün kənd əhalisi və Qəhavənd şəhərinin əhalisi etnik azərbaycanlılardan ibarətdir.
• Kürdlər: Şəhristanda olduqca az sayda kürd əsilli əhali məskunlaşıb və onların hamısı Həmədan şəhərində yaşayır.
• Lurlar (ləklər də daxil olmaqla): Həmədan şəhərində və Məryanəc şəhərində yaşayırlar.
• Yəhudilər: farsdillidirlər və Həmədan şəhərində yaşayırlar.

Həmədan şəhristanının inzibati bölgüsü

• Mərkəzi bəxşi
• İnzibati mərkəzi: Həmədan; digər şəhərləri: Curəqan / Cuzqan, Məryanəc
  • DEHİSTANLARI:
    • Abaru dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Abaru, Çəşin, Çeşməməlik, Xaku, Silvar, Simin-i Abaru
    • Əlvəndkuh-i Qərbi dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Ənsərülimam, Çeşməqəssaban, Padegan-e Həmədan [Həmədan hərbi qarnizonu (Hamadan Garrison)], Heydərə-i Püşt-i Şəhr, Mehdiabad, Muyicin, Solulan, Tuyicin, Vəfricin, Yekanabad
    • Əlvəndkuh-i Şərqi dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Əliabad-i Vərkanə, Ərzanfud, Sədd-i Ekbatan, Şəmsabad, Təfrican, Tikmədaş, Vərkanə, Yalfan
    • Günbəd dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Abhindu, Ağtəpə, Barabənd, Günbəd, Hacıabad, Heyran, Kürkəhriz, Məruf, Nişar, Qulukəndi, Rəhimabad, Sərdərə, Siyahkəmər
    • Hegmətanə dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Əliabad-i Ağhisar, Əliabad-i Püştşəhr, Əmzəcird, Bəhramabad, Şəhrək-e Sünəti-ye Buli [Buli sənaye ərazisi (Buli Industrial Estate)], Dehpiyaz, Qaraçoğa, Həsənabad-i Şəvərin, Nəhran / Nəhran-i Xarab, Övliyayi, Qasımabad, Qışlaq-i Qomar, Rabat-i Şəvərin
    • Səngistan dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Abşinə, Ağca-i Seyidan, Ağdaş, Ərəbli, Bağça, Dehdəliyan, Dingələkəhriz, Gürgəz, İvək, Küncinə / Gəncinə, Kürdbulaq, Məhbar, Mərtəbulaq / Şahbulaq, Pəhnabad, Pulşikəstə, Səbzabad, Səngistan, Şəvərin, Şirabad, Surxabad, Yeganə, Ziya-ül Din (Ziyaəddin)
• Şara bəxşi
• İnzibati mərkəzi: Qəhavənd
  • DEHİSTANLARI:
    • Çahdəşt dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Böyükabad, Büzinəcird, Hacımaqsud, Həməkəsi, Həsənabad, İdahlı, Miləcird, Novdeh, Qıpçaq, Qırxlar, Səmavək, Yəsərli
    • Ceyhundəşt dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Əhmədabad, Əliabad-i Kürd, Ağdərə, Bərəkətabad, Boyaqçı, Dəştə, Dizac, İmamzadə Pir Nahan, Günbədçay (Gümbəzçay), Hizac, Ceyhunabad, Rəzac, Şirinabad, Tahunabad, Yeklə
    • Şordəşt dehistanı
      • KƏNDLƏRİ: Abanbar, Əbdülrəhim, Əhmədabad-i Təpə (Əhmədabadtəpə), Dövlətabad, Firuzabad, Xeyrabad, Xomacin, Kövzarə, Mühacirabad, Müslümabad, Qışlaq-i Ülya, Qışlaq-i Süfla, Qozluca, Rahcird, Vərkeş

İstinadlar

1. نتایج سرشماری جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395.
2. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Portal of Hamedan :شهرستان همدان Arxivləşdirilib 2012-06-14 at the Wayback Machine
3. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Portal of Hamedan :شهرستان فامنین Arxivləşdirilib 2012-05-17 at the Wayback Machine
4. World Gazetteer :"Hamadān type and level of administrative division". 2013-06-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-09.
5. World Gazetteer :"Hamadān: largest cities and towns and statistics of their population". 2013-06-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-05.
6. Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) :Southern Azerbaijan Arxivləşdirilib 2013-07-26 at the Wayback Machine
7. BestİranTravel.com :HAMADAN Arxivləşdirilib 2012-09-01 at the Wayback Machine
8. Road Maintenance & Transportation Organization of İslamic Republic of İran (RMTO): Provincial Transportation and Terminals Department of Hamedan :Preface Arxivləşdirilib 2012-07-21 at the Wayback Machine

Həmçinin bax