Azerbaijan International (jurnal)

Azerbaijan İnternational
Növ	Aylıq jurnal
Format	A4
Təsisçi	Betti Bleyer, Piruz Xanlu
Təsis tarixi	1993
Ölkə	ABŞ[1]
Qərargah	Azərbaycan, Bakı şəhəri,
Dil	ingilis dili[1]
ISSN	1075-086X
azer.com enw.softlineweb.com/ethn…

Azerbaijan İnternational — Jurnalın hər nömrəsi incəsənət, musiqi, ədəbiyyat, folklor, arxitektura, arxeologiya, sağlamlıq, ətraf mühit, beynəlxalq əlaqələr, biznes, dəb və adətlər kimi sosial məsələlərlə bağlı müəyyən bir mövzuya həsr edilmiş təxminən 100 səhifədən ibarətdir.

Jurnalın hədəf auditoriyası biznes, diplomatiya və akademik sahələrdəki beynəlxalq oxuculardır. Lakin jurnalda azərbaycanlıların özləri üçün də yeni olan mövzular və məsələlər araşdırılaraq təqdim edilir, məsələn Reza Degati adlı jurnalistin Parisdən gizli yolla Azərbaycana girərək 1990-cı ilin yanvarında sovet qoşunlarının küçədəki mülki əhaliyə hücum etməsi ilə müşayiət olunan faciəli gecənin şəkillərini çəkib dünyaya çatdırmağa müvəffəq olması hekayəsi.^[2]

Nadir buraxılışları

Jurnalda çap edilən digər nadir məqalələrə Misirdə, Sinay dağında professor Zaza Aleksidze tərəfindən Qafqaz Albaniyası əlifbasının (qədim udi əlifbası) tapılması və oxunması, Sufi Həmid qəbiristanlığı və Qız qalasının qış gündönümü günü ilə əlaqəsi ilə bağlı məqalələr daxildir. Azərbaycan ədəbiyyatına həsr edilmiş jurnal buraxılışlarının sayı beşdir – 1996, 1999, 2004, 2006, 2011-ci illərin yaz buraxılışları.^[3][4][5][6]

Jurnalın Stalin repressiyalarına həsr edilmiş buraxılışından əvvəl Azərbaycanda bu mövzu ilə bağlı materiallar heç vaxt ingilis dilində çap edilməmişdi. Bu materialları Azərbaycan dilində tapmaq da olduqca çətindir.

"Əli və Nino" ilə bağlı tədqiqat

"Azərbaycan İnternəşnl" jurnalının üç cildlik 2011-ci il nömrəsi (c. 15:2–4) ilk dəfə 1937-ci ildə Avstriyada E. P. Tal nəşriyyatı tərəfindən "Qurban Səid" təxəllüsü altında çap edilmiş "Əli və Nino" romanının müəllifi ilə bağlı gizli məqamların araşdırılmasına həsr edilmişdir. Jurnalın həmin nömrəsi belə adlanır: "Azərbaycanın ən məşhur romanı "Əli və Nino"nu kim yazıb? Ədəbiyyat biznesi" (c. 15:2–4, 364 səh., 1200 şəkil, ingilis və Azərbaycan dillərində iki ayrı nəşrdə).

Mövzu ilə bağlı altı il ərzində (2004–2010) Azərbaycan Dövlət Tarix Arxivi, Əlyazmalara İnstitutu (Bakı), Əlyazmalar Mərkəzi (Tbilisi), Milli arxiv (Kiyev), ZMO (Müasir Şərq Elmləri Mərkəzi, Berlin) və Kaliforniyadakı Los Anceles Universitetinin (UCLA) böyük kitabxana ehtiyatlarında 10 dildə (Azərbaycan, rus, ingilis, alman, fransız, italyan, türk, gürcü, fars və İsveç) sənəd və materialların araşdırılması ilə dərin tədqiqat həyata keçirilmişdir.

Bizim bu məsələ ilə bağlı gəldiyimiz nəticələr aşağıdakılardan ibarətdir:

1. "Əli və Nino" romanının əsil müəllifi Azərbaycan yazıçısı və dövlət xadimi Yusif Vəzir Çəmənzəminlidir (1887–1943).
2. Əsəd Bəy təxəllüsü altında yazan Lev Nussimbaumun romandakı rolu folklor və əfsanəfi materialların mətnə əlavəsindən ibarətdir (bu hissələr mədəni və ya etnik cəhətdən etibarlı deyil).
3. Əsəd Bəy romandakı Tbilisi və İranla bağlı materialları birbaşa gürcü yazıçısı Qriqol Robakidzenin (1882–1962) ("Das Schlangenhemd" – "İlan dərisi" (1928) əsərindən götürüb. Bizim tədqiqatımız Nussimbaumun Qriqol Robakidzeni tanıdığını ortaya çıxardı.
4. Avstriya baronessası Elfrida Ehrenfels (1894–1982) romanı alman reyesterlərində qeydiyyatdan keçirərək "Qurban Səid" təxəllüsünün ona aid olduğunu iddia etmişdi, halbuki onun romanın yazılmasında iştirakı hələ sübut olunmayıb.

Tədqiqatımız Lev Nussimbaum / Əsəd Bəyin "Əli və Nino" romanının yeganə müəllifi olması ilə bağlı Tom Risin "Orientalist" (New York: Random House, 2005) kitabında irəli sürdüyü iddiaları təkzib edir. Bu romanla əlaqədə Əsəd Bəy mətni redaktə edərək oraya folklorla bağlı elementlər əlavə edən bir broker rolu oynamışdır, lakin Azərbaycanın müstəqilliyi ilə bağlı mövzular Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin gündəlikləri və əsərlərinə işarə edir. Tədqiqat materialımız romandakı hadisələrin cərəyan etdiyi dövrdə dünyanın, Azərbaycanın və imperiyaların dağılması, avtoritar rejimlərin yaranması, yaşamaq uğrunda mübarizə aparan müflisləşmiş qaçqın və vətəndaşların ümidsiz vəziyyəti ilə müşayiət olunan XX əsr Avropasının daha kompleks bir təsvirini təqdim edir.

Veb səhifələr

"Azərbaycan İnternəşnl" eyni zamanda dörd veb səhifəni maliyyələşdirir:

1. AZER.com (1996) – 1993-cü ildən etibarən jurnalın bütün buraxılışlarının arxivi^[7]
2. AZERI.org (2000) – Azərbaycan ədəbiyyatı və ingilis dilində tərcümələr^[8]
3. AZgallery.org (1999) – "Azərbaycan incəsənətinin az tanınan dünyasını kəşf edin.
4. HAJIBEYOV.com (2001) – "Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun (1885–1948) irsi"

Çap edilən kitablar

1996: "Odlar yurdu – Azərbaycan" / "Azerbaijan: Land of Fire". Red. Betti Bleyer. 168 səh. Kağız üz qabığı, rəngli. ISBN 0-9654388-0-5. Azərbaycanın erkən müstəqillik dövrünü (1991-ci ildən) əks etdirən fotoşəkillərdən ibarət kitab.

1997: "Qlobal üfüqlər: Prezident Əliyevin ABŞ-yə səfəri"/ Global Horizons: President Aliyev’s Visit to the USA". Red. Betti Bleyer, 68 səh. ISBN 0-9654388-1-3. Kağız üz qabığı, rəngli, iki dildə. Prezident Heydər Əliyevin ABŞ Prezidenti Bill Klintonla görüşmək üçün Ağ Evə etdiyi ilk rəsmi səfərinə aid fotoşəkillərdən ibarət kitab.

1998: "İclas qurusu və digər hekayələr", Mir Cəlal. Tərcüməçi (Azərbaycan dilindən ingilis dilinə): Həsən Cavadi, red. Betti Bleyer. Azərbaycan Ədəbiyyatı Silsiləsi, I cild, 91 səh., ISBN 0-9654388-3-X. Giriş: Hafiz Paşayev (Mir Cəlalın oğlu), qısa bioqrafiya: Həsən Cavadi. On iki hekayə: İclas qurusu, Anket Anketov, Ay İsmayıl, başa sal, Öyrəncəli, Pambıqçı, Dissertasiya, Təzə toyun nəzakət qanunları, Matışgə, Şaftalı söhbəti, Xarici naxoşluq, Mirsa, Söyüd kölgəsi.

2011: "Tur Heyerdal: Sərhədləri aşaraq, dənizləri aşaraq – Azərbaycanla əlaqələr"/"Thor Heyerdahl: Beyond Borders, Beyond Seas Links to Azerbaijan". İki dildə (Azərbaycan / İngilis). Betti Bleyer (red., ingilis dili), Məhərrəm Qasımlı (red. Azərbaycan dili). Tərcüməçilər: Şeyda Süleymanova və Sevinc Seyidova. Qərb Universiteti Tədqiqatlar Silsiləsi: VII cild, 187 səh., rəngli. ISBN 978-0-9654388-2-7.

2011: "Tur Heyerdal: Adəmin izləri ilə, xatirələr" (Kitab yalnız Azərbaycan dilində çap edilib). Qərb Universiteti Tədqiqatlar Silsiləsi: VIII cild, 16 rəngli səhifə daxil olmaqla 312 səh. Tərcüməçilər (ingilis dilindən): Sevinc Seyidova, Aişə Cabbarova, Aynura İmecer, Şeyda Süleymanova, Fəttah Xalıqzadə. Betti Bleyer (red., ingilis dili), Məhərrəm Qasımlı (red., Azərbaycan dili). ISBN 978-0-9654388-4-1.

2012: "Kon-Tiki və mən"/ "Kon-Tiki and I". Erik Hesselberq (mətn və illüstrasiyaların müəllifi), Uşaq Kitabları Silsiləsi, I cild. Tərcüməçilər (ingilis dilindən): Sevinc Seyidova və Şeyda Süleymanova. Redaktorlar: Betti Bleyer (ingilis dili) və Məhərrəm Qasımlı (Azərbaycan dili), 164 səh. ağ-qara. ISBN 978-0-9654388-5-8. Tur Heyerdalın Kon-Tiki salı ilə Perudan Polineziya adalarınadək 5000 millik Sakit okeanı səyahətinin yumoristik təsviri və illüstrasiyaları. Həmin salın şturmanı olan Hesselberq 1947-ci ildə həyata keçirilən bu səyahətin altı üzvündən biri idi.

2012: "The Unauthorized Autobiography of W. B.: The War Years (1933–1945)"/ "U. B.-nin qeyri-rəsmi avtobioqrafiyası: Müharibə illəri (1933–1945)", Volter Bodlander. 16 səhifəlik şəkil əlavəsi ilə birgə 214 səh. ISBN 978-0-9654388-6-5; Mobi: (ISBN 978-0-9654388-8-9); və PDF formatı (ISBN 978-0-9850279-1-9). Bu xatirədə yəhudi bir gəncin Hitler Almaniyasından qaçdıqdan sonra ABŞ ordusuna qatılaraq geri qayıdıb alman dili bilmə qabiliyyəti sayəsində nasistlərə qarşı apardığı mübarizədən söhbət gedir.^{[9][10][11][12][13]}

Kitabın video afişasına baxın (ingilis dilində):

Həmçinin bax

• Azerbaijan Today (jurnal)

İstinadlar

1. The ISSN portal (ing.). Paris: ISSN International Centre, 2005. ISSN 1075-086X
2. "Dr. Zaza Aleksidze - "Caucasian Albanian Alphabet - Ancient Script Discovered in the Ashes" - Vol. 11:3 (Autumn 2003)". 2011-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-04.
3. ""Sofi Hamid Cemetery - Life Mirrored in Pastel Colors" - Vol. 13:1 (Spring 2005)". 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-04.
4. ""Baku's Maiden Tower and the Relationship to Winter Solstice" – Vol. 14:3 (Autumn 2006)". 2021-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-04.
5. Torgeir Saeverud Higraff with Betty Blair, in Azerbaijan International, Vol. 14:4 (2006) Arxivləşdirilib 2011-08-12 at the Wayback Machine, pp. 28–33.
6. "Century of Reversals: A Literary Perspective," Arxivləşdirilib 2021-11-02 at the Wayback Machine Vol. 7.1 (Spring 1999)
7. "Arxivlənmiş surət". 2022-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-10.
8. "Arxivlənmiş surət". 2023-08-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-03.
9. Photos of 1930s German registries with entry of "Kurban Said" shown to be registered in name of Elfriede Ehrenfels in "Frequently Asked Questions," No. 19 and 20, in Azerbaijan International, Vol. 15:2–4, pp. 55–57.
10. "Who wrote Azerbaijan's most famous novel? News.az (December 3, 2010) Arxivləşdirilib mart 4, 2016, at the Wayback Machine
11. "Critics: Fact or Fiction? What Essad Bey's Contemporaries Said," in Azerbaijan International, Vol. 15:2–4, pp. 166–179.
12. "Folklore: What Essad Bey Didn't Know: Portrait of the Caucasus," in Azerbaijan International, Vol. 15:2–4, pp. 218–230.
13. "'Cut and Paste' Author: Essad Bey's Fingerprints in 'Ali and Nino,'" in Azerbaijan International, Vol. 15: 2–4, pp. 230–251.

Xarici keçidlər

• Trailer for book: "The Unauthorized Autobiography of WB: The War Years (1933–1945)"