Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurası — 1991-ci il avqustun 30-da Azərbaycanın Ali Sovetinin sessiyasında "Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpası" haqqında Bəyannamənin qəbul edilməsi ilə əlaqədar olaraq, Azərbaycanın tam dövlət müstəqilliyi əldə etməsi üçün zəmin yaratmaq məqsədilə elan olunmuş müvəqqəti dövrdə yaradılmış dövlət qurumu.
1991-ci il noyabrın 26-da XII çağırış Azərbaycan Ali Sovetinin 340 xalq deputatından 50 xalq deputatı paritet əsaslarla Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurasının üzvü seçilmişdir. 50 xalq deputatından 25-i "komblok"un, 25-i isə "demblok"un nümayəndəsi idi.
Azərbaycana Rusiyanın düşməncəsinə münasibəti, Sovet İttifaqının dağılması, erməni təcavüzü, iqtisadiyyatda böhranlar, regionlarda sabitliyin laxması, müxalif qüvvələrin nüfuz toplaması, vəzifə tutanların rəhbər vəzifələrə sahib olmaq cəhdləri, bir sıra ziyalıların mövcud hadisələrə laqeydliyi və digər məsələlər Azərbaycanı xaosa aparırdı. Siyasi-ictimai, iqtisadi durum idarəolunmaz vəziyyətə düşdüşdü və gələcəyi də bəlli deyildi. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi (AXC) iqtidarı Azərbaycanın zəifləşmiş və sözəbaxan başçılarından almaq naminə bütün üsulalrdan asanlıqla istifadə edirdi.
Həmin dövrdə çox dəbdə olan "blok" sözü artırılmaqla, "Kommunist Bloku" ("komblok") və "Müstəqil Azərbaycan" Demokratik Bloku ("demblok") adlandırılan qüvvələrdə ziddiyyət mövcud idi. "Komblok" iqtidarda olduğu üçün öz ömrünü uzada ilən yollar axtarır, bəzi yerli-yersiz islahatlar aparır, müxalifət nümayəndələri ilə açıq və gizli görüşlər aparır, bir çox hallarda "demblok"a sərfəli olan güzəştlərə gedirdi.
Müxalifətdə olanlar mitinq, tətil, bəyanat, məqalə və çıxışları ilə iqtidara hədə-qorxu gəlir, əsasən də məqsədlərinə nail ola bilirdilər. Müxalifətdə olanlar bütün dövlət və digər idarəetmə orqanlarında, təhsil müəssisələrində və din xadimləri arasında özlərinə tərəfdar taparaq onların vasitəsilə tələblərinə nail olurdular.
Səlahiyyətləri
Azərbaycan Ali Sovetinin aşağıda olan səlaihyyətləri istisna olmaqla, qalan bütün səlahiyyətləri Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurasına verilmişdir:
Azərbaycanın Konstitusiyasını qəbul edir,
Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərini müəyyən edir,
Azərbaycan Prezidentinin vəzifədən azad edilməsi haqqında məsələ qaldırı,
Azərbaycan Prezidenti seçimlərinin və Azərbaycan xalq deputatları seçimlərinin vaxtını müəyyən edir,
Azərbaycanın Konstitusiya Məhkəməsini seçir,
Azərbaycan Prezidentinin təqdimi üzrə Azərbaycanın Nazirlər Kabinetini təşkil edir.
Fəaliyyəti
Heç bir reqlamenti, təlimatı, nizamnaməsi və iş fəaliyyətini tənzimləyən digər bir sənədi olmayan Milli Şura 1991-ci il noyabrı ayının 29-da özünün birinci iclasını başladı. Milli Şura birinci iclasda öz işinin təşkilinə dair heç bir məsələyə baxmamışdır. Birinci iclasda həmin dövr üçün vacib sayılan Rusiya danışıqları haqqında Prezidentin müşaviri Rasim Musabəyovun məlumatı dinlənildi.
Siyahı
26 noyabr 1991-ci ildə Azərbaycan Ali Sovetinin 340 xalq deputatından 50 xalq deputatı Azərbaycan Ali Sovetinin Milli Şurasının üzvü seçilmişdir.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyevin 3 sentyabr 1993-cü il tarixli 705 nömrəli Qərarı ilə Arif Mustafa oğlu Hacıyev, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununa əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Rəsul Quliyevin 31 may 1994-cü il tarixli 810 nömrəli Qərarı ilə İbrahim Məşədi Hilal oğlu İbrahimov, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununa əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyevin 16 iyul 1993-cü il tarixli 647 nömrəli Qərarı ilə İsa Yunis oğlu Qəmbər, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununun 34-cü və 35-ci maddələrinə əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu və onun cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə razılıq verildi.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyevin 16 iyul 1993-cü il tarixli 645 nömrəli Qərarı ilə İxtiyar Əlibaba oğlu Şirinov, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununun 34-cü və 35-ci maddələrinə əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu və onun cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə razılıq verildi.
↑Azərbaycan Ali Soveti sədrinin birinci müavini Tamerlan Qarayevin 3 iyun 1992-ci il 145 nömrəli Qərarı ilə Azərbaycanın xalq deputatı vəzifəsindən öz ərizəsinə əsasən azad edildi.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyevin 1 sentyabr 1993-cü il tarixli 690 nömrəli Qərarı ilə Rəhim Həsən oğlu Qazıyev, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununun 34-cü və 35-ci maddələrinə əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu və onun cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə razılıq verildi.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyevin 16 iyul 1993-cü il tarixli 646 nömrəli Qərarı ilə Sülhəddin Bayram oğlu Əkbərov, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununun 34-cü və 35-ci maddələrinə əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu və onun cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə razılıq verildi.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Rəsul Quliyevin 10 yanvar 1995-ci il tarixli 943 nömrəli Qərarı ilə Tahir Yunis oğlu Əliyev, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununa əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri, Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən Heydər Əliyevin 3 sentyabr 1993-cü il tarixli 758 nömrəli Fərmanı ilə Tamerlan Yelmar oğlu Qarayev, Azərbaycanın Çində fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsinə təyin edildi
↑Azərbaycan Ali Soveti sədrinin birinci müavini Tamerlan Qarayevin 3 iyun 1992-ci il 145 nömrəli Qərarı ilə Azərbaycanın xalq deputatı vəzifəsindən öz ərizəsinə əsasən azad edildi.
↑Azərbaycan Ali Soveti sədrinin birinci müavini Tamerlan Qarayevin 3 iyun 1992-ci il 145 nömrəli Qərarı ilə Azərbaycanın xalq deputatı vəzifəsindən öz ərizəsinə əsasən azad edildi.
↑Azərbaycan Ali Sovetinin sədri Rəsul Quliyevin 31 may 1994-cü il tarixli 809 nömrəli Qərarı ilə Tofiq Məsim oğlu Qasımov, "Azərbaycan xalq deputatının statusu" haqqında Azərbaycan Qanununa əsasən Milli Məclisin üzvlüyündən azad olundu
