Avropa ölkələrinin siyahısı

  Tamamilə Avropa dövlətləri

  Avropanın tərkibində hesab edilən transkontinental ölkələr (İstanbul ölkə yox, şəhərdir və Türkiyəyə məxsusdur)

  Avropadan kənarda hesab olunan transkontinental ölkələr

  Coğrafi cəhətdən Asiya ölkələri (Ermənistan və Kipr daxil)

Avropa ölkələrinin siyahısı — Avropa qitəsində yerləşən 64 dövlət və əraziyə verilən ümumi ad.

Avropa qitəsi təxminən 10.180.000 km² sahəsi ilə dünya torpaqlarının 6,8 %-ni əhatə edir və 746.419.440 nəfər əhalisi ilə dünya əhalisinin 11 %-nə ev sahibliyi edir.

Avropa coğrafi cəhətdən Ural dağları, Ural çayı və şərqdə Xəzər dənizi ilə əhatəlidir. Cənubunda Qafqaz dağları, Qara və Aralıq dənizləri, Bosfor və Dardanel boğazları yerləşir. Şimal-qərbində Atlantik okeanı, şimalında isə Şimal Buzlu okeanı yerləşir. Avropa dörd hissəyə ayrılır: Qərb, Şərq, Şimal və Cənub. Bəzi coğrafiyaşünaslar isə beş hissəyə ayırırlar və beşinci hissə olaraq Mərkəzi Avropa terminini istifadə edirlər. Soyuq müharibə ərəfəsində Şərqi və Qərbi Avropaya ayrılmış, Qərbi Avropa kapitalist, Şərqi Avropa isə kommunist blok adlandırılmışdır.^[1][2][3]

Ümumilikdə Avropada 64 ölkə var ki, onlardan 50-si müstəqil, 8-i asılı və 6-sı tanınmamış ölkədir. 14 ölkənin adaları, 19-nun daxili dənizlərlə əhatəli sahilləri, 32-nin isə dəniz və okeanlarla əhatəli geniş sahilləri var. Beş ölkənin həm Asiya, həm də Avropa qitəsində ərazisi var. Həmin ölkələr Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Gürcüstan və Rusiyadır. Kipr və Ermənistan isə siyasi və sosial mübahisəli ərazidə yerləşir. 28 ölkə Avropa İttifaqına, 25 ölkə isə NATO-ya üzvdür. Avropa Şurasında isə 47 ölkə yer alır. Sərhədləri tamamilə Avropada olan ölkələrin arasında ərazisinə görə ən böyük ölkə Ukraynadır. Ümumilikdə ərazisinə görə ən böyük Avropa ölkəsi Rusiya, ən kiçik ölkə isə Vatikandır.^[4][5]

Bu məqalədə Avropa qitəsində torpaqları olan ölkələr, onların bayraqları, paytaxtları, rəsmi dilləri, əraziləri, əhali və coğrafi mövqelərini göstərən xəritələr göstərilmişdir. Bu siyahı BMT üzvü olan ölkələrə və digər (BMT tərəfindən tanınmayan ölkələr, xüsusi inzibati regionlar, asılı ərazilər) ölkələrə bölünmüşdür.^[6]

Siyasi xəritə

Müstəqil dövlətlər

BMT üzvü olan dövlətlər

Ərazisi Avropa daxilində yerləşən və ya beynəlxalq Avropa təşkilatlarına üzv olan 50 müstəqil dövlət var ki, onlar demək olar ki, beynəlxalq səviyyədə tanınır. Hamısı BMT-nin üzvü və ya müşahidəçi dövlətidir və Belarus, Qazaxıstan və Vatikan istisna olmaqla, hamısı Avropa Şurasının üzvüdür. 44 ölkənin paytaxtı Avropa daxilində yerləşir və (2020-ci ilə qədər) bu ölkələrin 27-si Avropa İttifaqının üzvüdür

*	= Aİ üzvü[7]

Bayraq	Xəritə	Ölkə [8][9][10][11]	Rəsmi dil(lər)rindəki uzun ad(lar) [8][9][10]	Paytaxt [11][12][13]	Əhali [14]	Sahəsi [15]
		Albaniya[Q 1] Albaniya Respublikası	alb. Shqipëri / Shqipëria – Republika e Shqipërisë	Tirana (alb. Tiranë)	2.876.276	28,748 km^2 (11,100 kv. mil)
		Andorra Andorra knyazlığı	kat. Andorra – Principat d'Andorra	Andorra la Vella (kat. Andorra la Vella)	78.000	468 km^2 (181 kv. mil)
		Ermənistan[Q 2] Ermənistan Respublikası	erm. Հայաստան – Հայաստանի Հանրապետություն (Hayastan – Hayastani Hanrapetut'yun)	İrəvan (erm. Երևան (Yerevan))	2.925.000	29,743 km^2 (11,484 kv. mil)
		Avstriya* Avstriya Respublikası	alm. Österreich – Republik Österreich‎	Vyana (alm. Wien‎)	8.857.960	83,871 km^2 (32,383 kv. mil)
		Azərbaycan Azərbaycan Respublikası	azərb. Azǝrbaycan – Azǝrbaycan Respublikası‎	Bakı (azərb. Bakı‎)	10.184.096	86,600 km^2 (33,436 kv. mil)
		Belarus Belarus Respublikası	belar. Беларусь – Рэспубліка Беларусь (Bielaruś – Respublika Bielaruś) rus. Беларусь – Республика Беларусь (Belarus' — Respublika Belarus')	Minsk (belar. Мінск (Minsk)) (rus. Минск (Minsk))	9.491.800	207,600 km^2 (80,155 kv. mil)
		Belçika* Belçika krallığı	nid. België – Koninkrijk Belgiëfr. Belgique – Royaume de Belgiquealm. Belgien – Königreich Belgien‎	Brüssel (nid. Brussel) (fr. Bruxelles) (alm. Brüssel‎	11.614.238	30,528 km^2 (11,787 kv. mil)
		Bosniya və Herseqovina	Bosniya dili: Bosna i Hercegovina Xorvat: Bosna i Hercegovina Serb: Босна и Херцеговина	Sarayevo (Bosniya dili: Sarajevo) (Xorvat: Sarajevo) (Serb: Сарајево)	3.511.372	51,197 km^2 (19,767 kv. mil)
		Bolqarıstan* Bolqarıstan Respublikası	bolq. България – Република България (Bulgaria – Republika Bulgaria)	Sofiya (bolq. София (Sofia))	6.923.374	110,879 km^2 (42,811 kv. mil)
		Xorvatiya* Xorvatiya Respublikası	xorv. Hrvatska – Republika Hrvatska	Zaqreb (xorv. Zagreb)	4.093.108	56,594 km^2 (21,851 kv. mil)
		Kipr*[Q 3] Kipr Respublikası	yun. Κύπρος – Κυπριακή Δημοκρατία (Kýpros – Kypriakí Dimokratía) türk. Kıbrıs – Kıbrıs Cumhuriyeti	Nikosiya (yun. Λευκωσία )(Lefkosía) (türk. Lefkoşa)	1.172.458	9,251 km^2 (3,572 kv. mil)
		Çexiya*[Q 4] Çexiya Respublikası	çex. Česko – Česká republika	Praqa (çex. Praha)	10.625.449	78,867 km^2 (30,451 kv. mil)
		Danimarka*[Q 5] Danimarka Krallığı	dan. Danmark – Kongeriget Danmark	Kopenhagen (dan. København)	5.806.015	2,210,000 km^2 (853,286 kv. mil)
		Estoniya* Estoniya Respublikası	est. Eesti – Eesti Vabariik	Tallin (est. Tallinn)	1.326.968	45,228 km^2 (17,463 kv. mil)
		Finlandiya* Finlandiya Respublikası	fin Suomi – Suomen tasavaltaisv. Finland – Republiken Finland	Helsinki (fin Helsinki) (isv. Helsingfors)	5.544.903	338,145 km^2 (130,559 kv. mil)
		Fransa* Fransa Respublikası	fr. France – République française	Paris (fr. Paris)	65.343.775	643,427 km^2 (248,429 kv. mil)
		Gürcüstan Gürcüstan Respublikası	gürc. საქართველო (Sakartvelo)	Tbilisi / Tiflis (gürc. თბილისი )(T'bilisi)	4.085.565	69,700 km^2 (26,911 kv. mil)
		Almaniya* Almaniya Federativ Respublikası	alm. Deutschland – Bundesrepublik Deutschland‎	Berlin (alm. Berlin‎)	83.914.472	357,022 km^2 (137,847 kv. mil)
		Yunanıstan* Helen Respublikası	yun. Ελλάς – Ελληνική Δημοκρατία (Ellás – Ellinikí Dimokratía)	Afina (yun. Αθήνα) (Athína)	10.398.551	131,957 km^2 (50,949 kv. mil)
		Macarıstan* Macarıstan Respublikası	mac. Magyarország	Budapeşt (mac. Budapest)	9.648.503	93,028 km^2 (35,918 kv. mil)
		İslandiya	isl. Ísland – Lýðveldið Ísland	Reykyavik (isl. Reykjavík)	350.710	103,000 km^2 (39,769 kv. mil)
		İrlandiya*[16][Q 6] İrlandiya Respublikası	ing. Ireland irl. Éire	Dublin (irl. Baile Átha Cliath)	4.857.000	70,273 km^2 (27,133 kv. mil)
		İtaliya* İtaliya Respublikası	it. Italia – Repubblica Italiana	Roma (it. Roma)	60.494.118	301,340 km^2 (116,348 kv. mil)
		Qazaxıstan[Q 7] Qazaxıstan Respublikası	qaz. Қазақстан – Қазақстан Республикасы (Qazaqstan – Qazaqstan Respūblīkasy) rus. Казахстан – Республика Казахстан (Kazahstan – Respublika Kazahstan)	Astana (qaz. Астана (Astana)) (rus. Нур-Султан (Astana))	18.311.700	2,724,900 km^2 (1,052,090 kv. mil)
		Latviya* Latviya Respublikası	latış. Latvija – Latvijas Republika‎	Riqa (latış. Rīga‎)	1.934.379	64,589 km^2 (24,938 kv. mil)
		Lixtenşteyn Lixtenşteyn knyazlığı	alm. Liechtenstein – Fürstentum Liechtenstein‎	Vaduts (alm. Vaduz‎)	38.111	160 km^2 (62 kv. mil)
		Litva* Litva Respublikası	lit. Lietuva – Lietuvos Respublika	Vilnüs (lit. Vilnius)	2.797.000	65,300 km^2 (25,212 kv. mil)
		Lüksemburq* Lüksemburq Böyük Hersoqluğu	alm. Luxemburg – Großherzogtum Luxemburg‎ fr. Luxembourg – Grand-Duché de Luxembourg lüksemb. Lëtzebuerg - Groussherzogtum Lëtzebuerg	Lüksemburq (alm. Luxemburg‎) (fr. Luxembourg) (lüksemb. Lëtzebuerg)	602.000	2,586 km^2 (998 kv. mil)
		Malta* Malta Respublikası	ing. Malta – Republic of Malta malta Malta – Repubblika ta' Malta	Valletta (malta Valletta)	475.700	316 km^2 (122 kv. mil)
		Moldova Moldova Respublikası	rum. Moldova – Republica Moldova	Kişinyov (rum. Chișinău)	3.350.900	33,851 km^2 (13,070 kv. mil)
		Monako Monako knyazlığı	fr. Monaco – Principauté de Monaco	Monako Vill (fr. Monaco-Ville)	37.000	2 km^2 (0.8 kv. mil)
		Monteneqro[Q 1]	mont. Црна Гора (Crna Gora)	Podqoritsa (mont. По́дгорица)(Podgorica)	642.550	13,812 km^2 (5,333 kv. mil)
		Niderland*[Q 5][Q 8][17] Niderland krallığı	nid. Nederland – Koninkrijk der Nederlanden	Amsterdam (paytaxt) (nid. Amsterdam) Haaqa (hökumət iqamətgahı (nid. 's-Gravenhage / Den Haag)	17.272.990	41,543 km^2 (16,040 kv. mil)
		Şimali Makedoniya[Q 1] Şimali Makedoniya Respublikası	mak. Северна Македонија – Република Северна Македонија (Severna Makedonija – Republika Severna Makedonija)	Skopye (mak. Скопје)(Skopje)	2.075.301	25,713 km^2 (9,928 kv. mil)
		Norveç Norveç krallığı	bukmol Norge – Kongeriket Norge nyunorsk Noreg – Kongeriket Noreg	Oslo (norv. Oslo)	5.323.933	323,802 km^2 (125,021 kv. mil)
		Polşa* Polşa Respublikası	pol. Polska – Rzeczpospolita Polska	Varşava (pol. Warszawa)	38.433.600	312,685 km^2 (120,728 kv. mil)
		Portuqaliya* Portuqaliya Respublikası	port. Portugal – República Portuguesa	Lissabon (port. Lisboa)	10.291.196	92,090 km^2 (35,556 kv. mil)
		Rumıniya*	rum. România	Buxarest (rum. București)	19.622.000	238,391 km^2 (92,043 kv. mil)
		Rusiya[Q 9] Rusiya Federasiyası	rus. Россия – Российская Федерация (Rossija – Rossijskaja Federacija)	Moskva (rus. Москва) (Moskva)	144.526.636	17,098,242 km^2 (6,601,668 kv. mil)
		San-Marino San-Marino Respublikası	it. San Marino – Repubblica di San Marino	San-Marino (it. San Marino)	32.742	61 km^2 (24 kv. mil)
		Serbiya[Q 1] Serbiya Respublikası	serb. Србија – Република Србија (Srbija – Republika Srbija)	Belqrad (serb. Београд) (Beograd)	8.720.394	88,361 km^2 (34,116 kv. mil)
		Slovakiya* Slovak Respublikası	slovak. Slovensko – Slovenská republika	Bratislava (slovak. Bratislava)	5.445.087	49,035 km^2 (18,933 kv. mil)
		Sloveniya* Sloveniya Respublikası	sloven. Slovenija – Republika Slovenija	Lyublyana (sloven. Ljubljana)	2.070.050	20,273 km^2 (7,827 kv. mil)
		İspaniya* İspaniya krallığı	isp. España – Reino de España	Madrid (isp. Madrid)	47.720.291	505,370 km^2 (195,124 kv. mil)
		İsveç* İsveç krallığı	isv. Sverige – Konungariket Sverige	Stokholm (isv. Stockholm)	10.221.988	450,295 km^2 (173,860 kv. mil)
		İsveçrə İsveçrə Konfederasiyası	alm. Schweiz – Schweizerische Eidgenossenschaft‎fr. Suisse – Confédération suisseit. Svizzera – Confederazione Svizzeraromanş Svizra – Confederaziun svizra	Bern (alm. Bern‎) (fr. Berne) (it. Berna) (romanş Berna)	8.685.688	41,277 km^2 (15,937 kv. mil)
		Türkiyə[Q 7][Q 1] Türkiyə Respublikası	türk. Türkiye – Türkiye Cumhuriyeti	Ankara (türk. Ankara)	84.786.000	783,562 km^2 (302,535 kv. mil)
		Ukrayna	ukr. Украïна (Ukraina)	Kiyev (ukr. Київ) (Kyiv)	44.291.413	603,550 km^2 (233,032 kv. mil)
		Birləşmiş Krallıq[Q 10] Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı	ing. United Kingdom – United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland	London (ing. London)	68.060.502	243,610 km^2 (94,058 kv. mil)
		Vatikan Vatikan Şəhər Dövləti	it. Città del Vaticano – Stato della Città del Vaticanolat. Status Civitatis Vaticanae[18]	Vatikan (it. Città del Vaticano)	842	0.44 km^2 (0.17 kv. mil)

Separatçı və ya BMT tərəfindən tanınmayan dövlətlər

Əsas məqalə: Tanınmayan və ya qismən tanınan dövlətlər

Avropada aşağıdakı səkkiz dövlət bir və ya bir neçə BMT üzvü tərəfindən qismən tanınır və ya BMT-nin heç bir üzvü tərəfindən tanınmır, lakin dövlətçilik bəyannamə nəzəriyyəsinə görə dövlət kimi qəbul edilir. Həmin dövlətlərin heç biri BMT, Avropa Şurası və ya Avropa İttifaqı üzvü deyil.

Bayraq	Xəritə	Ölkə	Status	Rəsmi dil(lər)indəki uzun ad(lar)	Paytaxt	Əhali[Q 11]	Ərazi[Q 11]
		Abxaziya[Q 2] Abxaziya Respublikası	Gürcüstanın Abxaziya Muxtar Respublikasının işğalı hesabına yaradılıb. BMT-nin beş üzvü tərəfindən tanınıb.[19]	abx. Аҧсны - Аԥсны Аҳәынҭқарра (Apsny - Apsny Ahwyntqarra) rus. Абхазия - Республика Абхазия (Abhaziya - Respublika Abkhaziya)	Suxumi (abx. Аҟəа) (Akwa) (rus. Суху́м(и)) (Sukhum(i))	250.000[20]	8,660 km^2 (3,344 kv. mil)[21]
		Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası Artsax Respublikası	Azərbaycanın ərazilərinin bir hissəsinin Ermənistan tərəfindən işğalı hesabına yaradılmışdır. BMT üzvü olmayan 3 qondarma dövlət tərəfindən tanınır.[22] 2020-ci ildə baş vermiş İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra öz mövcudluğunu demək olar ki, itirmişdir.	erm. Արցախի Հանրապետություն (Arts'akhi Hanrapetut'yun)[23]	Xankəndi (erm. Ստեփանակերտ) (Step'anakert)	20.000-25.000	3,170 km^2 (1,224 kv. mil)
		Donetsk Donetsk Xalq Respublikası	Ukraynanın Donetsk vilayətinin bir hissəsinin işğalı hesabına yaradılıb. Rusiya tərəfindən tanınır.[24]	rus. Донецкая Народная Республика (Donetskaya Narodnaya Respublika) ukr. Донецька народна республіка (Donetska narodna respublika)	Donetsk⠀ (rus. Донецк) (ukr. Донецьк)	2.302.444^[mənbə göstərin]	8,902 km^2 (3,437 sq mi)
		Kosovo Kosova Respublikası[8]	Serbiya tərəfindən muxtar vilayət kimi iddia edilib. BMT-nin 97 üzvü tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınıb.[25]	alb. Kosova / Kosovë – Republika e Kosovësserb. Косово – Република Косово (Kosovo – Republika Kosovo)	Priştina[12] (alb. Prishtina, Prishtinë) (serb. Приштина) (Priština)	1.836.529[14]	10,887 km^2 (4,203 kv. mil)[15]
		Luqansk Luqansk Xalq Respublikası	Ukraynanın Luqansk vilayətinin bir hissəsinin işğalı hesabına yaradılıb. Rusiya tərəfindən tanınır.[24]	rus. Луганская Народная Республика (Luganskaya Narodnaya Respublika) ukr. Луганська народна республiка (Luganska narodna respublika)	Luqansk⠀ (rus. Луганск) (ukr. Луганськ)	1.464.039[26]	8,377 km^2 (3.234 sq mi)
		Şimali Kipr[Q 3] Şimali Kipr Türk Respublikası	Kiprin bir hissəsi olduğu iddia edilir. Türkiyə tərəfindən tanınır.[27]	türk. Kuzey Kıbrıs – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti	Şimali Nikosiya (türk. Kuzey Lefkoşa)	294.906[28]	3,355 km^2 (1,295 kv. mil)[15]
		Cənubi Osetiya[Q 2] Cənubi Osetiya Respublikası	Gürcüstanın Cənubi Osetiya Muxtar ərazisinin işğalı hesabına yaradılıb. BMT-nin beş üzvü tərəfindən tanınıb.[19]	oset. Хуссар Ирыстон – Республикӕ Хуссар Ирыстон (Khussar Iryston – Respublikæ Khussar Iryston) rus. Южная Осетия – Республика Южная Осетия (Yuzhnaya Osetiya – Respublika Yuzhnaya Osetiya)	Tsxinvali (oset. Цхинвал or Чъреба) (Chreba) (rus. Цхинва́л(и)) (Tskhinvál(i))	70.000[29]	3,900 km^2 (1,506 kv. mil)[30]
		Dnestryanı Dnestryanı Moldav Respublikası	Moldovanın Dnestr çayından şərqdəki ərazilərinin işğalı hesabına yaradılıb. BMT-yə daxil olmayan 3 qondarma dövlət tərəfindən tanınır.[22]	rum. Transnistria – Republica Moldovenească Nistreanărus. Приднестровье – Приднестровская Молдавская Республика (Pridnestrov'ye – Pridnestrovskaya Moldavskaya Respublika) ukr. Придністров'я – Придністровська Молдавська Республіка (Prydnistrovia – Pridnistrovska Moldavska Respublika)	Tiraspol (rum. Tiraspol) (rus. Тираcполь) (Tiraspol') (ukr. Тирасполь) (Tyraspol)	475.373[31]	3,500 km^2 (1,351 kv. mil)[32]

Müstəqil olmayan dövlətlər

Asılı ərazilər

Aşağıdakı altı Avropa ərazisi asılı ərazidir.^[33]

*	= Xüsusi razılaşmalar olsa da, Aİ-nin hissəsidir

Bayraq	Xəritə	Ərazi[8][11]	Qanuni status	Rəsmi dil(lər)indəki uzun ad(lar)	Paytaxt[12]	Əhali[14]	Ərazi[15]
		Akrotiri və Dekeliya[Q 3] Akrotiri və Dekeliya müstəqil baza əraziləri	Böyük Britaniyanın dəniz əraziləri	ing. Akrotiri and Dhekelia – Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia	Episkopi	15.700	254 km^2 (98 kv. mil)
		Farer adaları	Danimarka krallığının təsis ökələri	far. Føroyardan. Færøerne	Torshavn (far. Tórshavn) (dan. Thorshavn)	49.947	1,393 km^2 (538 kv. mil)
		Cəbəllüttariq[34]	Böyük Britaniyanın dəniz əraziləri	ing. Gibraltar	Cəbəli-Tariq (ing. Gibraltar)	29.185	6.5 km^2 (2.5 kv. mil)
		Gernsi[Q 10] Gernsi Beylifi	Taxt-tac əraziləri[35][36][37]	ing. Guernsey – Bailiwick of Guernseyfr. Guernesey – Bailliage de GuerneseyGernsi dili: Guernési – Bailliage de Guernési	Sent Piter Port (fr. Saint Pierre Port) (Gernsi dili: Saint Pierre Port)	65,849	78 km^2 (30 kv. mil)
		Men adası[Q 10]	Taxt-tac əraziləri[37][38][39]	ing. Isle of Manmen. Mannin – Ellan Vannin	Duqlas (men. Doolish)	86,866	572 km^2 (221 kv. mil)
		Cersi[Q 10] Cersi Beylifi	Taxt-tac əraziləri[35][36][37]	ing. Jersey – Bailiwick of Jerseyfr. Jersey – Bailliage de JerseyCersi dili: Jèrri – Bailliage de Jèrri	Sent-Heliyer (fr. Saint-Hélier) (Cersi dili: Saint Hélyi)	96,513	118 km^2 (46 kv. mil)

Muxtariyyəti olan ərazilər

Aşağıdakı ərazilər öz müstəqil dövlətlərinin muxtar əraziləri hesab olunur, lakin beynəlxalq müqavilə ilə müəyyən edilmiş siyasi nizama malikdir.

*	= Xüsusi razılaşmalar olsa da, Aİ-nin hissəsidir

Bayraq	Xəritə	Ərazi	Qanuni status	Rəsmi dil(lər)indəki uzun ad(lar)	Paytaxt	Əhali	Ərazi
		Aland*[40] Aland adaları[11]	Finlandiyaya aid muxtar vilayət[41]	isv. Åland – Landskapet Åland	Mariehamn[11] (isv. Mariehamnz)	27,500[42]	6,787 km^2 (2,620 kv. mil)[42]
		Şimali İrlandiya	Böyük Britaniya krallığına aid ərazi[43]	ing. Northern Irelandirland. Tuaisceart Éireann ş.german Norlin Airlann	Belfast[44]	1,810,863[45]	14,130 km^2 (5,456 kv. mil)[44]
		Şpitsbergen / Svalbard[8]	Norveçin xüsusi ərazisi[46]	norv. Svalbard	Lonqyirbyuen[11][12](norv. Longyearbyen)	2,019[14]	62,045 km^2 (23,956 kv. mil)[15]

Həmçinin bax

• Asiya ölkələrinin siyahısı
• Afrika ölkələrinin siyahısı
• Şimali Amerika ölkələrinin siyahısı
• Dünya ölkələrinin siyahısı

Qeydlər

1. Aİ-yə namizəd ölkə
2. Cənubi Qafqazın bir hissəsi, Avropa və Asiyanın kəsişməsində yerləşir. Fiziki coğrafi baxımdan Ermənistan tamamilə Ön Asiyada, Gürcüstan və Azərbaycan isə Qafqaz dağlarının şimalında kiçik hissələrlə Avropaya düşməklə əsasən Asiyadadır.
3. Kipr adası Anadolu yaylasının kənarında yerləşir və fiziki coğrafi olaraq Asiya ilə əlaqələndirilir, lakin Aİ üzvüdür.
4. Rəsmi adı həmçinin Çex Respublikasıdır
5. Danimarka və Hollandiya müvafiq olaraq Danimarka krallığının və Niderland krallığının təsisçiləridir. Hər ikisi Aİ-nin üzvüdür; lakin krallıqlarının digər tərkib ölkələri Aİ üzvü deyil. Beynəlxalq təşkilatlarda Danimarka və Hollandiya terminləri bütövlükdə öz krallıqlarının qısa adları kimi istifadə olunur.
6. İrlandiya Respublikası və Poblacht na hÉireann adları rəsmi terminlərdir, lakin rəsmi adlar deyil.
7. Qazaxıstan və Türkiyənin həm Avropada, həm də Asiyada ərazisi var.
8. Niderland "Hollandiya" kimi də tanınır, lakin bu ad rəsmi olaraq yalnız ölkənin bir regionuna aiddir.
9. Rusiya Şərqi Avropa və Şimali Asiyada yerləşən qitələrarası ölkədir və əhalisinin böyük əksəriyyəti (78%) Avropa hissəsində yaşayır.
10. Birləşmiş Krallıq İngiltərə, Şimali İrlandiya, Şotlandiya və Uels ölkələrindən ibarətdir. Böyük Britaniya ayrı olan Gernsi, Men adası və Taxt-tac ərazilərinin xarici əlaqələri və idarəçiliyinə cavabdehdir. İngiltərə, Şotlandiya və Uels Böyük Britaniya (və ya sadəcə olaraq Britaniya) adasını təşkil edir, bu ada bəzən Birləşmiş Krallıq ilə sinonim olaraq istifadə olunur.
11. Ərazi və əhalinin sayına Avropadan kənarda yerləşən ərazilər də daxildir. Separatçı bölgələri olan dövlətlərin ərazisi və əhalisi separatçı bölgələrin ərazisini də əhatə edir.

İstinadlar

1. Lewis, Martin W.; Wigen, Kären. The Myth of Continents. University of California Press. 11 avqust 1997. səh. 28. ISBN 9780520207431. 2022-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14.
2. Microsoft Encarta Online Encyclopaedia 2007. Europe. 31 oktyabr 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2007.
3. Charles T. Evans. "Black Sea". Novaonline.nvcc.edu. 1 iyul 2009. 2011-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
4. "Council of Europe in Brief". Coe.int. 22 iyul 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
5. "47 countries, 1 Europe". Council of Europe. 19 mart 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
6. "United Nations Member States". United Nations. 2011-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2011.
7. "Member States". Europa. 2011-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
8. "Field Listing :: Names". Central Intelligence Agency. 2018-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2016.
9. "UNGEGN List of Country Names" (PDF). United Nations Statistics Division. 2007. İstifadə tarixi: 24 fevral 2011.^{[ölü keçid]}
10. "UNGEGN List of Country Names" (PDF). United Nations Statistics Division. 2019. 2022-04-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 6 aprel 2021.
11. "List of countries, territories and currencies". Europa. 9 avqust 2011. 2018-12-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 avqust 2011.
12. "Field Listing :: Capital". Central Intelligence Agency. 2018-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
13. "UNGEGN World Geographical Names". United Nations Group of Experts on Geographical Names. 13 sentyabr 2010. 2011-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2011.
14. "Country Comparison :: Population". Central Intelligence Agency. iyul 2014. 27 sentyabr 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2014.
15. "Field Listing :: Area". Central Intelligence Agency. 2014-01-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2011.
16. "Republic of Ireland Act, 1948". No. 22/1948. 1948. 2013-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 dekabr 2008.
17. "Netherlands". Central Intelligence Agency. 2021-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
18. "Holy See (Vatican City)". Central Intelligence Agency. 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2011.
19. "Tuvalu Retracts Recognition of Abkhazia, South Ossetia". Radio Free Europe/Radio Liberty. 31 mart 2014. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14.
20. "Regions and territories: Abkhazia". BBC News. 8 fevral 2011. 2019-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
21. "Abkhazia (autonomous republic, Georgia)". Britannica.com. 2014-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2011.
22. Ker-Lindsay, James. The Foreign Policy of Counter Secession: Preventing the Recognition of Contested States. Oxford University Press. 2012. 53. ISBN 9780199698394. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14..
23. "Country Overview". nkrusa.org. 2017-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 mart 2011.
24. "Putin signs decrees on recognizing Donetsk and Lugansk republics". TASS. 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-22.
25. "Najčešća pitanja - Kancelarija za Kosovo i Metohiju, Vlada Republike Srbije". www.kim.gov.rs. 2022-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-22.
26. ""Population count of the Lugansk People's Republic on aprel 1st, 2018"" (PDF). Committee of statistic of Lugansk People's Republic. 2018-05-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-14.
27. "Cyprus". Encyclopædia Britannica. 2015-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14.
28. "Turkish Cyprus announces population as 294,906". World Bulletin. 9 dekabr 2011. 2014-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 yanvar 2014.
29. "Regions and territories: South Ossetia". BBC News. 8 fevral 2011. 2019-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
30. "South Ossetia". Hartford-hwp.com. 2012-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 mart 2011.
31. Перепись населения ПМР [Population census of PMR]. newspmr.com (rus). 9 mart 2017. 2021-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 fevral 2021.
32. "Transdniestria (separatist enclave, Moldova)". Britannica.com. 2014-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2011.
33. "CIA - The World Factbook - Field Listing :: Dependency status". Central Intelligence Agency. 9 fevral 1920. 2018-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
34. Mark Oliver; Sally Bolton; Jon Dennis; Matthew Tempest. "Gibraltar; Politics". The Guardian. 4 avqust 2004. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
35. "Supreme Court decision" (PDF). 8 oktyabr 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 mart 2016.
36. Queen and Crown dependencies page of the official website of the British Monarchy Arxiv surəti 21 sentyabr 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2012-09-21 at the Wayback Machine
37. "Ministry of Justice's fact sheet on the UK's relationship with the Crown Dependencies" (PDF). 2014-12-09 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-14.
38. "Supreme Court decision "The Channel Islands, like the Isle of Man (although it has a rather different history), are not part of the United Kingdom. Nor have they ever been British colonies, or British Overseas Territories as the few remaining colonies are now termed. They are Crown Dependencies, enjoying a unique relationship with the United Kingdom and the rest of the British Commonwealth through the Crown, in the person of the Sovereign."" (PDF). 8 oktyabr 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 mart 2016.
39. "Queen and Crown dependencies page of the official website of the British Monarchy". 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14.
40. European Commission for Democracy through Law. Local self-government, territorial integrity, and protection of minorities: proceedings of the UniDem Seminar organised in Lausanne on 25–27 aprel 1996, in co-operation with the Swiss Institute of Comparative Law. Strasbourg: Council of Europe. 1996. 32–35. ISBN 92-871-3173-2. 2022-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-14.
41. "Independence". Visitaland.com. 2019-01-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2011.
42. "Åland Official Tourist Gateway - Facts". Visitaland.com. 10 fevral 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 fevral 2011.
43. "Good Friday Agreement". Encyclopædia Britannica. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2015.
44. "The Countries of the UK". Office for National Statistics (United Kingdom). 2016-01-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2015.
45. Northern Ireland Statistics & Research Agency. "Census 2011 Key Statistics for Northern Ireland" (PDF). dekabr 2012. 24 dekabr 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2013.
46. "The Svalbard Treaty". Governor of Svalbard. 9 aprel 2008. 4 mart 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 mart 2011.