Según les bases del so estatutu universitariu, «ye una entidá de derechu públicu que tien como fines: la promoción, l'espardimientu y la preservación de la cultura [...] tando en contautu direutu y permanente col pensamientu universal y emprestando particular atención a los problemes arxentinos».[1]
Como'l restu de les universidaes nacionales arxentines, ye non arancelada –depende financieramente del estáu arxentín pero ye autónoma–, llibre y llaica. Al ser autónoma, tien el so propiu sistema de gobiernu, formáu dende la Reforma Universitaria de 1918 por representantes de profesores, estudiantes y graduaos. La llibertá de cátedra promueve qu'esista más d'una que dicte cada materia; los docentes escuéyense al traviés d'un mecanismu de concursu y evaluación por xuraos.
Cuenta con un total de 85 carreres de grau y 116 títulos derivaos d'aquelles (que constitúin un tercer nivel na enseñanza), amás de delles carreres de posgráu que son de cuartu nivel (especializaciones y maestríes), de quintu nivel (doctoraos) y de sestu nivel (posdoctorados). L'ingresu a la universidá ye irrestricto, anque dende 1985 el primer añu de toles carreres constituyir el Ciclu Básicu Común (CBC), que tien de ser aprobáu antes de poder ingresar a la facultá correspondiente.
La UBA ye una de les mayores universidaes d'Arxentina y ta considerada unu de los centros d'estudios más prestixosos d'América.[3] En 2017, ocupó'l llugar 75° nel Ranking Mundial d'Universidaes QS que la allugó como la meyor universidá d'Iberoamérica[4] en base a la so calidá d'enseñanza, el so nivel d'investigación y na so internacionalización.[5][6][7] Cerca del 30 % de la investigación científica del país realizar nesta institución. Cuatro de los cinco ganadores arxentinos del Premiu Nobel fueron estudiantes y profesores d'esta universidá (Carlos Saavedra Lames, Bernardo Houssay, Federico Leloir y César Milstein). De la institución egresaron 15 presidentes que gobernaron n'Arxentina.
Composición
Facultá d'Agronomía.Facultá d'Arquiteutura, Diseñu y Urbanismu.Facultá de Ciencies Económiques.Facultá de Ciencies Exactes y Naturales.Facultá de Ciencies Sociales.Facultá de Ciencies Veterinaries.Facultá de Derechu.Facultá de Farmacia y Bioquímica.Facultá de Filosofía y Lletres.Facultá d'Inxeniería (sede Pasio Colon).Facultá d'Inxeniería (sede Av. Las Heras).Facultá de Medicina.Facultá d'Odontoloxía.Facultá de Psicoloxía.
Producción Animal, con orientación n'equinos, rumiantes, porcinos o aves
Producción de Bioimágenes (Radioloxía: Carrera entemedia)
Producción Vexetal Orgánica
Psicoloxía
Rellaciones del Trabayu
Sistemes d'Información de les Organizaciones
Socioloxía
Terapia Ocupacional
Trabayu Social
Traductorado Públicu
Turismu Rural
Campus
La Universidá de Buenos Aires nació na Mazana de les Lluces, un conxuntu d'edificios que pertenecíen al conventu de los xesuites construyíu a partir de 1712, y espropiáu depués de 1767, cuando los reis d'España espulsaron a la orde d'América. Les construcciones coloniales pasaren asina del virreinatu a manes del Gobiernu de les Provincies Xuníes, que les apurrió a la nueva Universidá por qu'empezara les clases en 1821.
Nesi nucleu fundacional, allugáu na cai Perú 222 y edificios vecinos, estableciéronse los primeros departamentos y futures facultaes, que fueron camudándose a edificios propios a midida que la cantidá d'estudiantes y la necesidá d'espacios especialmente preparaos pa les clases foi faciendo inevitable la construcción d'edificios fayadizos. La Facultá de Derechu camudar a Moreno 350 en 1878, la Facultá de Medicina estrenó la so sede propia en Avenida Córdoba 2180 nel añu 1895 y el Rectoráu camudar xunto a la Facultá de Filosofía y Lletres a una antigua residencia familiar na cai Viamonte 430.
La Facultá d'Agronomía y Veterinaria cuntó dende la so fundación en 1909 col estensu campu del barriu d'Agronomía, mientres la Facultá de Derechu yá construyía'l so nuevu edificiu d'estilu neogóticu en 1912, un proyeutu ambiciosu que remataría con una torre de 120 metros d'altor máximu y nunca pudo ser termináu por problemes presupuestarios y estructurales. Poques décades dempués, camudábase definitivamente a la so actual sede en Avenida Figueroa Alcorta 2263, un edificiu neoclásicu inauguráu en 1949. La Facultá de Medicina treslladar a partir de 1944 al so pimpanu rascacielos art decó frente a l'actual Plaza Houssay, conformando un conxuntu cola Facultá de Ciencies Económiques, la de Farmacia y la d'Odontoloxía.
Yá a fines de la década de 1930 empezó a aldericase un proyeutu pa la construcción d'una Ciudá Universitaria. Ente otres propuestes, propúnxose un estensu campus universitariu qu'ocuparía'l Parque de la Raza en Costanera Norte, un estensu terrén ganáu al ríu que nun foi aprovecháu y terminó usándose pa instalar el Aeroparque Jorge Newbery pocos años dempués.
Recién a fines de la década de 1950, el presidente Arturo Frondizi y el so hermanu rector de la UBA Risieri Frondizi dieron un impulsu seriu al proyeutu d'una Ciudá Universitaria pa concentrar a les esvalixaes facultaes, munches d'elles ocupando de manera precaria edificios pequeños y desaparentes.[10] A partir de 1961, la Facultá de Ciencies Exactes y Naturales empezó'l treslláu al futuru campus, que la so construcción quedó paralizada a mediaos de la década siguiente, cuando solo concretárase tamién la mudanza d'Arquiteutura.
Per aquellos años, la Universidá cuntaba amás con terrenes cercanos a la Facultá de Derechu, que pensaben utilizase pa instalar otres facultaes na Avenida Figueroa Alcorta, pero en 1972 el Rectoráu fixo un truecu bien pocu favorable cola Municipalidá de Buenos Aires, nel qu'intercambió estos llotes estratéxicos pol títulu de propiedá del edificiu de Moreno 350, güei Muséu Etnográficu.[11]
La Mazana de les Lluces siguió siendo sede de les facultaes de Ciencies Exactes y Naturales hasta qu'en 1971 Exactes foi la postrera en treslladase. Dende esi momentu, los edificios xesuites fueron recuperaos y tresformaos nun muséu y centru cultural. Per otra parte, la UBA abandonó dende esa dómina cualquier plan integral d'obres edilicias, llindándose a adquirir, remocicar o arrendar edificios de manera provisional a midida que la cantidá d'estudiantes esixíen más espaciu pa les distintes facultaes, y l'estáu de crisis edilicia creció nes últimes décades del sieglu xx.
Ente les últimes obres de gran escala realizaes pola Universidá nos últimos diez años, atópense l'ampliación de la Facultá de Ciencies Económiques (inaugurada en 2011) y l'edificiu únicu pa la Facultá de Ciencies Sociales, en habilitación per etapes dende 2007.[12] A pesar de nun cuntar con un campus per se qu'apigure a toles sos facultaes, cuenta con dos terrenales qu'arrexunten a delles de les sos entidaes académiques.
Ciudá Universitaria: allugada nel barriu porteño de Núñez, ta estremada en tres edificios (pabellones) onde se cursa la totalidá de les carreres correspondientes a les facultaes d'Arquiteutura, Diseñu y Urbanismu y de Ciencies Exactes y Naturales. Desenvuélvense tamién actividaes de la Facultá d'Inxeniería y ye una de los quince sedes del CBC.
Centru Universitariu Rexonal Paternal: nel predio, allugáu na llende ente los barrios de La Paternal y Agronomía, atópense les facultaes d'Agronomía y de Ciencies Veterinaries. Tamién ye sede del CBC.
Sedes
Cuenta con 25 sedes (la mayoría d'elles correspuenden a centros rexonales), que'l so oxetivu ye averar la universidá a los estudiantes y amontar la so presencia na ciudá, y enmárquense na política de descentralización y rexonalización de la UBA. Nelles cúrsase'l CBC y les primeres materies de delles carreres de grau:[13]
Sede 41: Centru Universitariu Rexonal Vicente López (Munro, provincia de Buenos Aires)
Rede hospitalaria
La Universidá de Buenos Aires empresta servicios asistenciales al traviés de la so rede hospitalaria, conformada poles siguiente instituciones dependientes de la Facultá de Medicina:[14]
Institutu d'Investigaciones Cardiolóxiques Prof. Dr. Alberto C. Taquini (ININCA)
A estos centros d'atención sumir:
Hospital Odontolóxicu Universitariu, (dependiente de la Facultá d'Odontoloxía).[15]
Hospital Escuela de la Facultá de Ciencies Veterinaries, (dependiente de la Facultá de Ciencies Veterinaries).[16]
Museos
La rede de museos de la UBA ta integrada por una serie d'instituciones, diverses tocantes a la so temática, que'l so oxetivu común ye la divulgación y l'articulación interdisciplinaria.[17]
Muséu d'Anatomía Veterinaria «Prof. Dr. Luis Van de Pas», na Facultá de Ciencies Veterinaries
Muséu de la Farmacia «Dra. Rosa D'Alessio de Carnevale Bonino», na Facultá de Farmacia y Bioquímica
Muséu de Patoloxía, na Facultá de Medicina
Museo de Mineraloxía «Dra. Edelmira Mórtola», nel Departamentu de Xeoloxía de la Fac. de Ciencies Exactes y Naturales
Museo de Matemática «MateUBA», nel Departamentu de Matemática de la Facultá de Ciencies Exactes y Naturales
Muséu de Farmacobotánica «Juan Aníbal Domínguez», na Facultá de Farmacia y Bioquímica
Muséu y Centru d'Estudios Históricos «Prof. Dr. Orestes Walter Siutti», na Facultá d'Odontoloxía
Museo de Ciencia y Téunica, na Facultá d'Ingeniería
Museo d'Historia de la Medicina y de la Ciruxía «Vicente A. Risolía», na Facultá de Medicina
Museo «Houssay» d'Historia de la Ciencia y la Teunoloxía, na Facultá de Medicina
Museo de la Psicoloxía Esperimental Arxentina «Horacio Piñero»,na Facultá de Psicoloxía.
Muséu Arqueolóxicu «Dr. Eduardo Casanova» y Muséu de Sitiu Pucará dependiente de la Facultá de Filosofía y Lletres, en Tilcara, Jujuy
Muséu de la Delda Esterna, na Facultá de Ciencies Económiques
Muséu d'Anatomía del Institutu J.J. Naón, na Facultá de Medicina
Museo y Archivu Históricu na Facultá de Derechu
Muséu Universitariu de Maquinaria Agrícola «Ing. Agr. Mario C. Tourn» - MUAMAG na Facultá d'Agronomía
Museo d'Arqueoloxía Urbana, na Facultá d'Arquiteutura, Diseñu y Urbanismu
Estudiantáu
Si hacia 1974, la Universidá de Buenos Aires tenía alredor de 120 000 estudiantes cursando,[18] pa 1988 el númberu d'estudiantes de grau xubiera a 180 805, y el de posgráu llegaba a 5687.[19] Pa 1992, la cifra cayera a 168.808 (grau) y 4592 (posgráu),[20] anque se dio un rebote nos númberos pa 1996, cuando se llegó a 183 347 (grau).[21]
Pal censu del añu 2000, dixebróse l'estudiantáu del CBC (76 788 persones) del de la cursada de grau (176 472 persones), lo que refundió un total de 253 260 estudiantes.[22] En 2004 el númberu xubió a 297 639 (78 684 del CBC).[23]
L'últimu censu de la UBA, realizáu en 2011, refundió'l datu de 262 932 estudiantes de grau y 67 445 del CBC. La facultá con mayor númberu d'alumnos foi la de Ciencies Económiques (36 377 estudiantes de grau), siguida poles d'Arquiteutura, Diseñu y Urbanismu (25 748) y Medicina (24 198). El 96 % d'estos estudiantes yeren arxentinos de nacionalidá y el 52,3 % tenía menos de 25 años. El 60,9 % de los estudiantes son muyeres.[24]
L'actual sistema de gobiernu tripartitu de la Universidá de Buenos Aires, inspiráu na Reforma Universitaria de 1918, ta constituyíu pol Conseyu Cimeru y el Rector, quien lo preside. El Conseyu Cimeru componer de los decanos de caúna de les facultaes y de los representantes de los claustros de profesores, graduaos y alumnos. Los únicos docentes que pueden escoyer representantes son los profesores titulares, polo que de los aproximao 40 000 que tien la universidá, solo unos 2000 tienen representación, el 5%. Nengún auxiliar docente (Ayudante de Segunda, Ayudante de primera o Xefe de Trabayos Práuticos) tien representación. Los representantes estudiantiles son escoyíos por tolos aproximao 300 000 alumnos.
Pela so parte, cada facultá tien un gobiernu compuestu pol Decanu y el Conseyu Direutivu, que ta integráu por ocho representantes de los profesores, cuatro de los graduaos y cuatro de los estudiantes, toos escoyíos por votación direuta y obligatoria de los sos respeutivos pares.
Historia
De toles cases d'altos estudios de l'Arxentina, la UBA foi la que con mayor fuercia defendió un programa modernizador y pol so pesu políticu, deriváu de la so cantidá d'alumnos y de la so llarga historia, el movimientu estudiantil de la UBA foi clave na historia política de la universidá y del país.[25][26][27][28][29][30]
Antecedentes
A pesar de lo prolífico de l'actividá universitaria en delles ciudaes de l'América colonial, Buenos Aires nun cuntó con una universidá propia mientres la so pertenencia al Imperiu Español. Esto debía, ente otres coses, a que mientres los sieglos xvi y xvii, la Gobernación del Río de la Plata yera marxinal con respectu al circuitu d'actividá económica, centráu na exa andina. L'actividá cultural yera desempeñada sobremanera por miembros de la Compañía de Xesús (con fuerte presencia dende la provincia de Paracuaria), que caltenía'l Colexu San Ignacio. La ufierta universitaria yera, dientro del territoriu virreinal, la de Córdoba y Chuquisaca y, na Capitanía Xeneral de Chile, la Universidá de San Felipe (güei Universidá de Chile). Al constituyise'l Virreinatu del Río de la Plata, arrobináronse nuevos ánimos de creación d'una universidá, que'l mesmu virréi Vertiz sofitó, proponiendo l'aprovechamientu del legáu del Colexu San Ignacio,[31] abandonáu tres la espulsión de los xesuites, estos ánimos fueron correspondíos por Coronar pero, por cuenta de les rivalidaes ente los posibles depositarios de la docencia, les diverses órdenes monástiques y los diversos departamentos de funcionarios, la universidá nun llegó a fundase.
La Universidá de Buenos Aires foi oficialmente inaugurada'l 12 d'agostu de 1821 por un decretu del gobernador de la provincia de Buenos Aires, el brigadier xeneral Martín Rodríguez, fecháu tres díes antes ya impulsáu pol so ministru de gobiernu, Bernardino Rivadavia.[32][33] Nel actu d'inauguración, que tuvo llugar na Ilesia de San Ignacio, tuvieron presentes Rivadavia y el sacerdote Antonio Sáenz, quien foi nomáu primer rector.[32] Sáenz delles vegaes antes esmoleciérase, ensin ésitu, por dotar a la ciudá d'una casa d'altos estudios intentando actualizar la educación cimera del país, inda bien enferronada a la enseñanza de tipu relixosu en desterciu de les ciencies natural y exactu.
Cola creación de la universidá buscóse faer ciencia de manera entamada, incorporando instituciones docentes que yá esistíen: los cursos de matemática dependientes del Consuláu de Buenos Aires, los del Institutu Médicu Militar y los del Colexu de la Unión del Sud. Tamién asumió la parte teórica de l'Academia de Xurisprudencia y fíxose cargu de la enseñanza primaria. Al inaugurase, los sos trabayos taben yá tan adelantraos qu'a otru día pudo conferir cinco graos de medicina y unu de derechu.
En 1822 taba compuesta polos siguiente departamentos, antecesores de les actuales facultaes:
Primeres Lletres: nél incorporábense les dieciséis escueles primaries de la ciudá y contorna. Establecíase como obligatoriu'l sistema de Lancaster. En 1828 esti Departamentu dixebrar de la Universidá.
Estudios Preparatorios: nél enseñaba llatín, llingües modernes, filosofía, economía política ―treslladada en 1823 al Departamentu de Xurisprudencia― y ciencies físicu-matemátiques.
Ciencies Exactes: con cátedres de dibuxu, química xeneral, xeometría descriptiva, cálculu y mecánica, física esperimental y astronomía. Sicasí, tou amenorgóse finalmente a dibuxu y xeometría.
Medicina: con cátedres d'instituciones médiques, quirúrxiques, y de clínica médica y quirúrxica.
Xurisprudencia: con cátedres de derechu civil, natural y de xentes y, a partir de 1823, d'economía política.
Ciencies Sagraes: el so funcionamientu empezó en 1824 sobre la base de los cursos del Colexu d'Estudios Eclesiásticos.
Les clases de matemática dictáronse tantu nel Departamentu de Ciencies Exactes como nel d'Estudios Preparatorios. D'esta última cátedra tuvieron al so cargu Avelino Díaz, discípulu de Lanz, y Senillosa, que se destacar como profesor y estudiosu, que los sos testos d'enseñanza fueron utilizaos mientres enforma tiempu na Universidá. Les clases de física nel Departamentu d'estudios preparatorios fueron nos sos entamos dictaes por Díaz. En 1823 adquirióse un llaboratoriu y una sala pa los cursos de física esperimental.
En 1826, foi nomáu rector el presbíteru Valentín Gómez. Esi mesmu añu, el médicu italianu Pedro Carta Molino, que llegó expatriado dende'l so país y fuera contratáu n'Inglaterra por Rivadavia, asumió la cátedra de materia médico y farmacia y la de física esperimental. Dexó'l cargu tres l'arrenunciu de Rivadavia y foi asocedíu pol astrónomu Fabricio Mossotti, tamién italianu y qu'abandonara el so país por motivos políticos. Foi, xunto con Aimé Bonpland, el más importante formador de científicos de l'Arxentina de la primer metá del sieglu xix. La cátedra de química foi empecipiada en 1823 por Manuel Moreno, quien arrenunció en 1828.
Nel Departamentu de Medicina los cursos tuvieron al cargu de los doctores Francisco de Paula Rivero y Francisco Cosme Argerich. En 1822 creóse l'Academia Nacional de Medicina, qu'axuntó a destacaos facultativos nacionales y estranxeros y que, cola publicación del primer volume de los sos Añales en 1823, dio entamu a la prensa periódica científica.
Los primeros profesores d'estudios xurídicos fueron Sáenz, en derechu natural y de xentes, y Pedro Antonio Somellera en derechu civil. En 1823 incorporar al Departamentu de Xurisprudencia la economía política. Esta materia foi dictada en 1824 por Pedro José Agrelo y a partir de 1826 por Dalmacio Vélez Sársfield. Esti cursu siguía la teoría de James Mill publicada en Elementos d'economía, traducíu en 1823 en Buenos Aires, y na parte práutica enseñaba l'aplicación de los principios a la economía doméstica, a la comercial y social, y a la estadística y alministración de la facienda pública. Tamién s'incorporó al Departamentu de Xurisprudencia en 1826 la cátedra de derechu públicu eclesiásticu, que'l so primer profesor foi'l presbíteru José Eusebio Agüero.
Debilitamientu
Mientres la dómina de Juan Manuel de Rosas, suprimir en Buenos Aires la enseñanza gratuita y los sueldos de los profesores universitarios. Sicasí, la Universidá nun cerró les sos puertes, anque'l númberu d'alumnos menguó considerablemente. Les cátedres de Medicina y Xurisprudencia casi nun cuntaben con profesores y el Departamentu de Ciencies Exactes práuticamente sumió. Nesti periodu Francisco Javier Muñiz, de formación médica, empecipió los primeros trabayos en paleontoloxía arxentina y aportó a decanu de la Facultá de Medicina de Buenos Aires.
Resurdimientu
En 1852, dempués de la cayida de Rosas tres la Batalla de Caseros, la universidá reorganizóse. El Estáu de Buenos Aires dio inmediatu impulsu a la universidá, promoviendo la educación cimera. En 1858 instauróse'l réxime de concursos docentes y creáronse nueves carreres.
La cátedra de física tuvo al cargu d'unu de los educadores de más prestíu de la dómina, Amadeo Jacques. El Departamentu de Ciencies Exactes reorganizóse recién en 1863, por obra de Juan María Gutiérrez, quien foi rector de la UBA dende 1861 hasta 1874. Pasó entós a entender la enseñanza de matemátiques pures, aplicaes y de historia natural. Gracies a la xestión de Gutiérrez contraten profesores de prestíu veníos d'Europa, como Bernardino Speluzzi (matemáticu de la Universidá de Pavía), Emilio Rosetti (de Turín) y Pellegrino Strobel (especializáu n'historia natural, de Parma).
Del Departamentu d'Exactes egresaron en 1869 los primeros dolce inxenieros arxentinos, a quien se denominó los dolce apóstoles. Ente ellos taba Valentín Balbín, que foi presidente de la Sociedá Científica Arxentina. En 1891 el Departamentu adoptó'l nome de Facultá de Ciencies Exactes, Físiques y Naturales, qu'instauró'l doctoráu en química en 1896. La Facultá incluyía les carreres d'Inxeniería y Arquiteutura. En 1909, creáronse les facultaes d'Agronomía y Veterinaria, del Institutu d'Altos Estudios Comerciales y de Ciencies Económiques.
En 1863 creóse'l Colexu Nacional Buenos Aires y en 1890 la Escuela Cimera de Comerciu (güei Carlos Pellegrini). En 1881, al convertise la ciudá de Buenos Aires en Capital Federal, la Universidá pasó a depender del Estáu nacional. En 1883 la UBA fíxose cargu de la direición téunica del Hospital de Clíniques, que se convirtió asina n'hospital escuela.
Mientres la Xeneración del Ochenta la Universidá llogró progresos importantes y gran prestíu, impulsada poles polítiques conservadores y el cientificismo surdíu a partir de fines del sieglu xix.
El Rectoráu de la UBA hacia 1900, na so sede actual de la cai Viamonte 430 y 444.
La crecedera d'Arxentina y de Buenos Aires en particular y la prosperidá económica que brindaba la espansión del mercáu internu dexaron a los fíos de los inmigrantes ―que pasaron a conformar el gran sector mediu social― llegar a la universidá.
En xunu de 1918, empecipióse un movimientu políticu-cultural promovíu polos estudiantes de la Universidá Nacional de Córdoba y que s'estendió por toa América Llatina y en menor midida España y otros países que se denominó Reforma Universitaria. Nun sentíu xenéricu la Reforma Universitaria foi'l nome que correspondió al conxuntu de cambeos de les estructures, conteníos y fines de la universidá. Ente'l so principios dieron l'autonomía universitaria, el cogobierno, la estensión universitaria, la periodicidad de les cátedres y los concursos d'oposición. Na práutica, la democratización formal de la universidá.
Intervención de 1930
Tres el golpe d'Estáu del 6 de setiembre de 1930 que convirtió en presidente de facto a José Félix Uriburu, la UBA foi intervenida. La intolerancia foi una de les sos carauterístiques más sobresalientes y púnxose de manifiestu al traviés de la persecución a estudiantes y profesores, a quien s'espulsó por motivos diversos. Sicasí, la UBA siguió formando profesionales según les especialidaes y llevaba alantre, gracies al esfuerciu individual de dalgunos de los sos integrantes, unos pocos programes d'investigación.
Peronismu
La sede actual en construcción (c. 1940)
Col advenimiento del peronismu al gobiernu depués de les eleiciones del 24 de febreru de 1946, suprimir por llei l'autonomía universitaria y el gobiernu tripartitu. El 22 de payares de 1949, Juan Domingo Perón estableció la gratuidá de la enseñanza universitaria al traviés del decretu 29.337. Asegurábase asina l'accesu irrestricto a la cultura, a la educación cimera y a la formación profesional universitaria, esaniciando la imposición de los aranceles vixentes y estableciendo que "como midida de bon gobiernu, l'Estáu tien d'emprestar tol so sofitu a los mozos estudiantes qu'aspiren a contribuyir al bienestar y prosperidá de la Nación, suprimiendo toa torga que los torgar o trabe'l cumplimientu de tan notable como llexítima vocación". El gobiernu dio la posibilidá que los fíos de los trabayadores aportaren a la universidá. Ente 1935 y 1955, la matrícula de la UBA pasó de 12 000 a 74 000 alumnos.
Décades del 50 y 60
Tres el golpe d'Estáu de 1955, instalar nel poder la dictadura de la llamada Revolución Llibertadora qu'en forma inmediata reestableció el gobiernu tripartitu y l'autonomía universitaria, pero al empar coordinó la represión contra'l peronismu y corrientes d'esquierda nel ámbitu educativu, lo que llevó a dexar cesantes a cientos de profesores universitarios, ellaboráronse llistes negres de profesores que nun podíen siguir exerciendo la docencia, siendo la Universidá de Buenos Aires una de les más afeutaes.[34]
En 1955 creóse'l Departamentu Editorial de la Universidá de Buenos Aires, que tomó al so cargu la publicación de la Revista de la Universidá de Buenos Aires, creada en 1904, y empecipió la publicación d'una serie de llibros sobre Agronomía y Veterinaria, Ciencies Económiques, Derechu y Ciencies Sociales, Filosofía, Lletres y Historia. Nesti segundu aspeutu'l Departamentu foi sustituyíu en 1958 pola Editorial Universitaria de Buenos Aires (EUDEBA), qu'a partir del añu siguiente empecipió un estensu llabor editorial publicando hasta fines de 1961 más de 150 títulos. EUDEBA edita dende entós obres de cultura xeneral, testos y manuales de nivel universitariu y una coleición popular empecipiada en 1960 con obres de lliteratura y hestories arxentines, qu'algamó a los pocos meses una tirada d'un millón d'exemplares.
La Nueche de los Cayaos Llargos, el 29 de xunetu de 1966.
A partir de la llamada Nueche de los Cayaos Llargos mientres la dictadura de Juan Carlos Onganía, el gobiernu militar intervieno les universidaes y aplicó una estricta censura nos conteníos d'enseñanza. Desmantelóse asina un proyeutu reformista d'universidá científica d'excelencia, sobre la base de la estrecha vinculación ente investigación y docencia. La llamada Nueche de los Cayaos Llargos consistió nel desallugu violentu per parte de la policía, el 29 de xunetu de 1966, de cinco facultaes, ocupaes poles autoridaes llexítimes (estudiantes, profesores y graduaos). El motivu de la ocupación yera la oposición a la decisión del gobiernu militar d'intervenir les universidaes y anular el réxime de cogobierno en deponiendo un mes antes, el 28 de xunu, al gobiernu constitucional d'Arturo Illia.
La represión foi particularmente esforcia nes facultaes de Ciencies Exactes y Naturales y de Filosofía y Lletres. En total fueron deteníes 400 persones y destruyíos llaboratorios y biblioteques. Nos meses siguientes cientos de profesores fueron despidíos, arrenunciaron a les sos cátedres o abandonaron el país. Emigraron 301 profesores universitarios, de los cualos 215 dedicar a la investigación científica. En dellos casos desmanteláronse equipos completos. Ye lo qu'asocedió col Institutu de Cálculu (UBA) de la Facultá de Ciencies Exactes, onde operaba dende 1961 el primer ordenador d'América Llatina, llamada Clementina, trayida por Manuel Sadosky dende'l Reinu Xuníu. Los sos 70 miembros arrenunciaron y emigraron. Lo mesmo asocedió colos institutos de Psicoloxía Evolutiva y de Radiación Cósmico.
Vuelta a la democracia y tercer presidencia de Perón
Alberto Ottalagano, rector en 1974, nunca despintó la so simpatía pol fascismu.
En marzu de 1973, cola llegada de la democracia, el peronismu retornó al poder. A principios de 1974, mientres la presidencia Perón, sancionóse la llei 20.645 d'universidaes nacionales, al traviés de la que se reconocía l'autonomía académico y docente y la autarquía alministrativa y económica.[35]
Nel segundu semestre de 1974, mientres el gobiernu d'Isabel Perón, foi nomáu interventor de la UBA Alberto Eduardo Ottalagano, col sofitu de l'agrupación Coordinadora d'Estudiantes Universitarios Peronistes, integrada pol Movimientu Universitariu Nacional, la Concentración Nacional Universitaria (CNU), la Lexón Universitaria Peronista, l'Alianza Universitaria Nacionalista, el Centru Universitariu Peronista del Comandu Evita y el Comandu Nacional 8 d'Ochobre. Ottalagano, asesor presidencial de Perón, yera un fascista declaráu convencíu de que la universidá yera un campu d'entrenamientu de guerrilleros subversivos, polo que la intervención taba destinada principalmente a mover a la izquierda peronista. Mientres la so xestión fueron despidíos 4000 profesores, ente ellos el premiu Nobel de QuímicaLuis Federico Leloir y cuatro estudiantes fueron sumíos.[36] Sicasí, estes agrupaciones nun cuntaben col sofitu de la gran mayoría de los estudiantes de la UBA.[37]
Periodu de la Dictadura de 1976-1983
Mientres la dictadura de 1976-1983, autodenomada Procesu de Reorganización Nacional, fueron sumíos profesores y estudiantes ensin importar la so filiación política y entá aquellos qu'ante'l menor barruntu de les autoridaes de la intervención yeren llomaos de subversivos. Amás llevóse a cabu un sistemáticu llabor de censura, na cual quemáronse cientos de miles de llibros, ente ellos 90 000 exemplares de Eudeba.[38][39][40]
Avasallando los postulaos de la Reforma Universitaria de 1918, estableciéronse exámenes d'ingresu, amenorgamientu de cupos por carreres, arancelamiento, supresión de carreres y reorientación de la matrícula.[41]
Nel hall d'accesu de los establecimientos universitarios instaláronse puestos de vixilancia de la Policía Federal.
Recuperación de la democracia
Recuperada la democracia col advenimiento de Raúl Alfonsín a la presidencia en 1983, la universidá arxentina recuperó la so forma natural de gobiernu conforme l'Estatutu Universitariu, y según los principios de la Reforma Universitaria de 1918.
En 1985 creóse'l Sistema de Biblioteques ya Información (SISBI), que coordina los servicios bibliotecarios de la universidá y ta constituyíu por 19 unidaes de biblioteques. Tamién n'anguaño creóse'l Ciclu Básicu Común (CBC), que constitúi'l primer ciclu obligatoriu na formación del estudiante, y un añu dempués reforzar col programa d'educación a distancia UBA XXI.
En 1987 poner en marcha'l Programa de Ciencia y Téunica (UBACYT).
En 1993 llanzóse'l programa de beques pa docentes "René Hugo Thalmann" coles mires de dexar a los profesores realizar pasantías en centros universitarios, y a los docentes estudios nel esterior. Una importante medría de beques d'ayuda económica llograr en 2002 cola creación de les beques Sarmiento.
Nel aspeutu téunicu, en 1991 dar# en la creación una empresa dedicada a tresferencia de teunoloxía, consultoría y prestación de servicios, UBATEC S.A., de la cual ye accionaria la Universidá de Buenos Aires xunto col Gobiernu de la Ciudá de Buenos Aires, la Unión Industrial Arxentina y la Confederación Xeneral de la Industria. En 1996 llanzóse la productora UBA TV, con seis programes d'aire. La creación de UBANET S.A. en 1997, conformada pola UBA y Trainet, del grupu Telecom Italia, dexó ufiertar sistemes de formación y capacitación profesional a partir de recursos teunolóxicos avanzaos.
Crisis institucional de 2006
A mediaos d'abril de 2006, escontra'l fin del mandatu de Guillermo Jaim Etcheverry, tenía de llamase a la eleición d'un nuevu rector. El Conseyu Cimeru de la UBA convocó en cinco oportunidad a l'Asamblea Universitaria, pero nengunu d'esos alcuentros pudo llevase a cabu por cuenta de tomar de colexos y facultaes per parte de la Federación Universitaria de Buenos Aires (FUBA).[42] Unu de los motivos invocaos pola FUBA ―sofitada por organismos de Derechos Humanos como les Madres de Plaza de Mayu y por partíos d'esquierda― foi la oposición a la candidatura d'Atilio Alterini, sofitada por Franxa Morada, acusáu de collaborar cola dictadura. La FUBA pidía como condición la reforma previa del Estatutu Universitariu por consideralo antidemocráticu. L'acusación basábase, ente otros argumentos, na poca participación de los estudiantes nos órganos de gobiernu, l'alta cantidá de docentes que nun pueden votar nel so claustru por non atopase regularizaos y l'esclusión de participación de los trabayadores non docentes.
Mientres l'intentu de sesión, que tenía de llevase a cabu'l 2 de mayu na Facultá de Medicina, miembros de la FUBA y estudiantes tomaron dicha facultá, y xeneráronse agarradielles cuando los activistes estudiantiles enfrentar con militantes del gremiu de los trabayadores non docentes.[43]
Rematáu'l mandatu de Jaim Etcheverry el 7 de mayu, asumió'l vicerrector Berardo Dujovne, pero'l so mandatu terminó una selmana más tarde.[44] En virtú del artículu 101 del Estatutu Universitariu asumió temporalmente'l rectoráu'l decanu de mayor edá, Alfredo Buzzi.[45] El 29 de mayu, y tres l'arrenunciu de Buzzi, foi asocedíu nel cargu por Alberto Boveris.[46] El 31 de mayu, el Conseyu Cimeru nomó vicerrector al exdecano de la Facultá de Veterinaria Aníbal Franco, quien asina pasó a desempeñar temporalmente les funciones de rector.
Escontra payares de 2006 anuncióse una fórmula de consensu ente los distintos sectores. Con sofitos de los trelce facultaes anuncióse que'l decanu de la Facultá de Ciencies Veterinaries, Rubén Y. Hallú, sería rector y que Jaime Sorín, decanu de la Facultá d'Arquiteutura, Diseñu y Urbanismu, vicerrector. Socesives manifestaciones de la FUBA torgaron el normal funcionamientu del Conseyu Cimeru, órganu encargáu de llamar a l'Asamblea Universitaria, polo que nuna sesión "d'emerxencia"[47] realizóse la convocatoria pal 18 d'avientu nel Congresu Nacional. Darréu, y n'anunciando la convocatoria de l'Asamblea Universitaria, el día 12 d'avientu'l vicerrector Aníbal Franco solicitó llicencia del so cargu.[48]
Finalmente, el 18 d'avientu l'Asamblea pudo sesionar nel Salón Azul del Congresu ―lo que xeneró discutinios sobre la so validez, yá que según l'Estatutu de la UBA tenía de realizase dientro de les instalaciones de la Universidá― y Rubén Hallú foi escoyíu nuevu rector.[49]
2006-presente
Taller en Facultá de Ciencies Económiques (2014)
En 2008 la empresa Cavcon S.A. empezó la construcción del nuevu anexu pal edificiu de la Facultá de Ciencies Económiques, inauguráu'l 9 de marzu de 2011 pola presidenta Cristina Fernández de Kirchner. Esti anexu integrar colos edificios antiguos por aciu el so patiu central, alredor del cual articúlense dos tires d'aules distribuyíes en L, una sobre Córdoba y otru sobre Uriburu. En total, l'anexu tien planta baxa y seis pisos, ya inclúin un salón d'usos múltiples nel primer nivel, que suman 8200 m² de superficie cubierta y 46 aules.[50]
En 2011 foi inauguráu l'edificiu únicu de la Facultá de Ciencies Sociales nel barriu porteño de Constitución, con capacidá pa 15 mil alumnos, 13 400 mil metros cuadraos, 60 aules más un auditoriu pa 700 espectadores y un sosuelu con 13 aules-estudio pensaes pa la enseñanza y la producción audiovisual. Dende 2011 fuéronse camudando ya incorporando les distintes carreres impartíes pola Facultá a la nueva sede hasta que finalmente'l primer cuatrimestre del añu 2015 atopa a los cinco carreres funcionando nun mesmu llugar.[51] L'edificiu riquió una inversión de 90 millones de pesos.[52][53]
Na actualidá la UBA ta primer nun ranking universitariu, qu'evalúa la calidá de la educación, por distinciones llograes polos estudiantes, calidá de los docentes, na categoría de países hispanofalantes.[54] Según los resultaos del ranking Xangai 2014, la UBA superó al restu de les universidaes hispanofalantes del continente, asitiándose primer na llista.[55]
Per mediu del Resolvimientu de Conseyu Cimeru n°. 16/14 aprobóse la creación del Programa La Universidá pal Sieglu XXI.[56]
Rectores
Rectores de la Universidá de Buenos Aires (actualizáu a avientu de 2016)[33]
Cuatro de los cinco ciudadanos arxentinos gallardoniaos col Premiu Nobel fueron estudiantes, graduaos y profesores de la Universidá de Buenos Aires. La siguiente llista detalla la so rellación cola Universidá al momentu de recibir el premiu:
Dellos presidentes arxentinos fueron estudiantes de la Universidá de Buenos Aires. La siguiente llista detalla los sos años nel cargu, la so afiliación política y el títulu universitariu llográu:
Eduardo Duhalde (2002-2003) pol Partíu Xusticialista, abogáu
Radio UBA
La Radio Universidá de Buenos Aires atópase na frecuencia fm 87.9. El so lema "El saber, ta nel aire" destacar pola gran cantidá de conteníos académicos y d'interés social que trata.
El 20 d'avientu de 2005 poner nel aire. Por resolución 1053 del AFSCA (publicada'l 15/09/2011 nel Boletín Oficial), foi autorizáu'l cambéu de frecuencia a l'actual 87.9 MHz, xunto con un aumentu de potencia (pasó de tener Categoría G a Categoría Y)[58]
La emisora foi concebida como mediu públicu. Presenta una programación complementaria de les frecuencies comerciales y los sos conteníos introducen a temátiques de relevancia social ya interés coleutivu. Propónse venceyar los saberes de los graduaos, docentes y estudiantes qu'integren la comunidá académica de los trelce facultaes de la Universidá de Buenos Aires.
Emite producción mesmu tolos díes les 24 hores. Tamién coproduce con distintes unidaes académiques de la Universidá programes de divulgación científica y d'espresión cultural.[59] De la mesma, los estudiantes pueden aportar a espacios por aciu concursos. El primer concursu d'esti tipu realizar en xunetu de 2009.
↑[www.mov-estudiantil.com.ar/terceres/20065.doc El movimientu estudiantil na UBA ente 1955 y 1976] Juan Sebastián Califa, Facultá de Ciencies Sociales, UBA
.jpg)
.jpg)
.jpg)
