Norma Monserrat Bustamante Laferte (2 de mayu de 1983, Viña del Mar), más conocida como Mon Laferte, ye una cantante y compositorachilena. Toca diversos preseos musicales y les sos principales influencies son el rock, blues y pop.
Arreyar na música cuando ingresó al conservatoriu de la so ciudá natal a los 13 años. Ellí permaneció un añu y mediu hasta optar por una carrera independiente, empezando a cantar en chigres de Valparaíso. Hasta la fecha vendió más de mediu millón d'álbumes alredor de Llatinoamérica y cerca de 800 000 copies dixitales ente álbumes y singles lo que la convierte na cantante chilena con más ventes na era dixital.
Algamó reconocencia nel so país natal gracies a la so participación nel programa de televisión buscatalentos Coloráu fama contrafama en 2003, quedando en tercer llugar de la segunda xeneración del programa. Mientres dellos años caltúvose acomuñada al programa de TVN, sol cual llanzó'l so primer discu La moza de Colloráu y protagonizó Colloráu, la película que foi un ésitu total en Chile.
Tres el so ésitu col programa,[4] en 2007 decidió empezar una nueva etapa sol nome de Mon Laferte y aniciar en Ciudá de Méxicu. De magar, publicó cuatro álbumes d'estudiu, algamando col terceru Mon Laferte, vol.1 gran reconocencia a nivel llatinoamericanu y una nominación Premios Grammy Llatinos a meyor álbum alternativu.[5]
Empezó na música a bien temprana edá, afayó'l so amor a la música cuando apenes tenía 9 años, cuando participó nun festival de la so escuela, ganó'l primer llugar y recibió de premiu una guitarra, gracies a eso sintió la necesidá de componer los sos propios cantares. Crióse cola so madre, Myriam Laferte Herrera, la so güela materna Norma y la so hermana menor Solange. A los 13 años ganó una beca pa estudiar música nel conservatoriu de Viña del Mar en Chile per un añu y mediu, pero escoyó'l camín autodidacta y empezó a tocar en chigres de Viña del Mar y Valparaíso.[10][11]
Según un reportaxe de la revista El Sábadu de El Mercurio, publicáu'l 8 d'abril de 2017,[12] la so carrera empezó en 1996, cuando participó cantando na campaña municipal del candidatu Rodrigo González Torres, quien buscaba la so reelección como alcalde de Viña del Mar. Primeramente empezó cantando cantares de Nubeluz, cantaba antes d'una pareya de boleristas locales María Teresa Airam y Luis Alberto Martínez, nestos años presentar sol nome de Norma, n'homenaxe a la so güela,[13] tamién foi cercana al dúu d'humoristes chilenos conocíos como los Pitusos (que participaren nel XXXIV Festival Internacional del Cantar de Viña del Mar (1993) ganando la gavilueta de plata) quien la ayudar a buscar locales pa cantar, ella nos sos entamos cantó na cai, animó shows infantiles y cantó en chigres ; nel so repertoriu solía cantar cumbies, cantares del so compatriota Myriam Hernández y de Thalía ya inclusive a los 16 años viaxó sola a Antofagasta pa cantar cerca del mercáu central. La so primer apaición en televisión foi a los 17 años nel programa Xube la marea na canal UCV TV, un programa musical onde apaecíen artistes locales.[14]
2003-2007: La so etapa en "Coloráu fama contrafama"
Unu de los mayores problemes que Mon atopó nel programa foi la sobreexposición de la so vida privada,[19] daqué que la mesma artista chilena plantegó años más tarde nel programa Alfombra Colorada : "cuando unu nun tien educación, educación musical, les opciones que te dan na to inorancia son estos programes que non te ufierten lo qu'unu precisa como músicu, sinón que te esploten, esponen la to vida, te faen llorar, faen llorar a la to familia y te dexen como un estúpidu. ¿Por qué unu fai eso? Porque ye ignorante".[19][20]
Tres 3 años nel programa Coloráu, incursiono nel cine como protagonista en Colloráu, la película,[22] l'añu 2007 foi candidata a Reina Guachaca quedando en segundu llugar de les votaciones[24] y foi premiada con un Copihue d'Oru na categoría "Cantante femenina".
Dempués de 4 años de fama y ésitu en Chile, decide abandonar tou por sentise vacida artísticamente.[25]
En xunetu de 2007, Monserrat viaxa a Ciudá de Méxicu p'aprender y conocer l'ambiente musical d'esi llugar. Sofita la so estadía namái trabayando na música realizando presentaciones en dellos chigres y pubs. Mientres estes presentaciones conoció dellos músicos chilenos aniciaos en dicha ciudá colos cualos trabayó darréu, amás de grupos mexicanos como Café Tacuba y otros popularmente conocíos naquel país.
2009-2010: L'álbum ensin publicar y problemes de salú
Mientres l'añu 2009 atopábase promocionando'l senciellu "Lo mesmo que yo" el cual diba formar parte d'un álbum que diba llanzar mientres esi añu.[27]
Pero a finales de 2009, Mon ye diagnosticada con cáncer tiroideo,[28] por esi motivu ye obligada a retirase temporalmente de los escenarios, dempués d'un llargu tiempu de tratamientos y operaciones, llogra vencer el cáncer y siguir cola música, nesta dómina asume'l nome de Mon Laferte,[29] esti cambéu deber a un deséu de nuevu empiezu, según lo espresao pola mesma artista al portal Terra mientres una entrevista:"el mio cambéu de nome nun ye por querer ser otra persona, ye que les circunstancies de la vida lleváronme a camudar enforma y sentí que tenía qu'empezar de cero".[29] Tamién decide nun publicar l'álbum que se diba a llanzar mientres 2009 y empieza a trabayar nun nuevu álbum.[30]
En 2012, compunxo'l cantar principal de la película peruana El bon Pedro, cantar tituláu, Vuelve por favor que más tarde incluyiría na so nueva producción musical. Per otra parte, Mon torna a Chile y acepta la invitación pa participar como xuráu na segunda temporada del programa de televisión chilena, Factor X de TVN, xunto a Tito Beltrán, Karen Doggenweiler y José Luis Rodríguez "El Puma", teniendo un ampliu recibimientu per parte del públicu chilenu agora con una nueva apariencia y un nuevu nome artísticu, Mon foi la mentora de la categoría de "Grupos" del programa, quedando en cuartu llugar na competencia. Tamién aceptó ser vocalista de la banda de heavy metal mexicana Mystica Girls, banda formada por muyeres,[28] d'una importante trayeutoria nel país, tocando inclusive nel Vive llatín, la banda esi mesmu añu llanza'l so primer cantar tituláu "The Conquest" incluyida nel álbum debú MetalRose llanzáu'l mesmu añu.[31]
2013: Tornasol y debú en cine peruanu
Mon Laferte en 2016.
El 7 de xineru de 2013, llanza'l so segundu discu independiente tituláu Tornasol, compuestu por catorce cantares nes que collaboren distintos artistes como Paz Quintana, Mariel Mariel, El Viaxe de Seth, Fakuta y Renee Mooi; nesti llarga duración esplora soníos que van dende'l rock, pasando pol reggae, pop, electrónica, ente otros, onde dexa claro una notable crecedera artística y sellu personal. Amás, nesta ocasión, Mon debuta como productora, trabayu realizáu en xunto col músicu mexicanu César "Mr." Ceya y llanzó cuatro senciellos, llamaos Ángel Negru, Hey Hey, Orgasmu pa dos y Tornasol, más dos senciellos promocionales que son Vuelve por favor y Lo Que Pido. Con esti discu, viaxó per dellos países llatinos promocionándolo y adulces empieza a consolidar la so carrera como músicu independiente.
Tamién nel añu 2013, Mon debutó nel cine peruanu en película "Japy Ending" onde interpreta a Eli, una cantante que al enterase de que'l fin de la Tierra ta cerca, pide como últimu deséu morrer nel escenariu. N'agostu del mesmu añu, Mon participó xunto a otros artistes nuna sesión especial de la banda chilena Les Tetes pa repasar parte de los grandes ésitos de l'agrupación.
2014-2015: Gates of Hell y Mon Laferte Vol. 1
En febreru del añu 2014, Mystica Girls, la banda de metal en que Mon foi vocalista, llanzó'l so segundu discu d'estudiu, tituláu Gates of Hell. Esperóse que pa ochobre del aquel añu va llanzar la so tercer producción musical como solista (cuarta si considérase l'álbum La moza de Colloráu de los sos entamos de carrera en Chile), dientro de la cual atópase Tormentu, primer cantar adelantro del nuevu material.[32]
Esti álbum finalmente llanzóse'l 31 de xineru de 2015, na Sala SCD Vespucio, Santiago de Chile, el so tercer álbum, Mon Laferte Vol.1.[33] El discu cuntaba orixinalmente con 10 temes,[n. 1] de los cualos esprender les pistes "La to falta de querer" y "Amor completo". A una selmana del estrenu consigue'l #7 en iTunes Chile, y el #10 iTunes en Méxicu. El 25 de febreru, realízase'l llanzamientu de Mon Laferte Vol.1 en Méxicu nel Foru Indie Rocks![33][34]
Este mesmu añu, Mon Laferte llogró enllenar la carpa intolerante del Vive Llatín el día domingu 25 de marzu.
La so tema "Amor Completo" foi escoyíu como'l cantar del añu por Gritaradio, allugándolo nel puestu 1 dientro de les 100 meyores cantares de Méxicu.
2016: Reedición de Mon Laferte Vol. 1 y ésitu internacional
A mediaos del añu 2015 la cantante chilena Mon Laferte anuncia'l so nuevu contratu discográficu con Discos Valiente, una sub-división d'Universal Music Méxicu col fin de llanzar una remasterización de Mon Laferte Vol.1 y el llanzamientu d'este de forma comercial. El 21 d'agostu ye'l llanzamientu de felicidá remasterización y del cantar Amor completo como primer senciellu del álbum, la tema tuvo una bona acoyida per parte del públicu mexicanu y rápido el video musical d'esta llogró devasar el millón de reproducciones na cuenta Vevo de la cantante.
El 14 de setiembre Mon Laferte publica'l so segundu senciellu y pieza audiovisual del álbum, el cantar La to falta de querer que llogró convertise nun ésitu a nivel mexicanu y llatinoamericanu llegando al puestu númberu 4 nes llistes de Méxicu y llogrando hasta la fecha (xunu de 2018) más de 250 millones de reproducciones en Vevo[35], convirtiéndose nunu de los cantares más sonaos nel añu 2016 na radios mexicanes y allugándose por más de 6 meses nel top 100 de los senciellos más vendíos en iTunes Méxicu.
A raigañu del llanzamientu del discu, la cantautora chilena xunir al mexicanu Caloncho nel Mon La Fruta Tour llogrando ser sold out na mayoría de los sos shows por tou Méxicu, enllenando dos veces el Teatru Metropólitan de Méxicu[36] y rematando con una presentación con llenu total nel Auditoriu Nacional (Méxicu).[37]
N'abril de 2016 estrénase una reedición del álbum Mon Laferte Vol.1 esta vegada cola grabación del conciertu de Laferte nel lunario del auditoriu nacional y una nueva tema, el cantar Guapa.
El 13 de mayu Mon realiza un únicu conciertu nel teatru Cariola, llogrando'l sould out un mes antes de la fecha del conciertu.
En mayu de 2016 recibió discu d'oru poles altes ventes en Méxicu del so últimu álbum.
En xunu del mesmu añu Mon Laferte presentar en direuto nos MTV MIAW 2016 el cual destaca a los mozos más influyentes del mundu y que son escoyíos al traviés de votaciones por redes sociales, ganando dos de los trés categoríes a les cualos foi nomada “Video llatín del añu” pol cantar “La to falta de querer”, que yá cunta con millones de reproducciones en YouTube.[38] Y amás, foi reconocida col premiu "Artista buzz del añu".[38]
Mientres el mes de xunetu, y a solu dos meses de ser gallardoniada col Discu d'Oru, Mon Laferte recibe Discu de Platín pola venta de más de 60 mil copies del so álbum "Mon Laferte Vol 1" en Méxicu.
El 21 de setiembre, la cantautora chilena ye doblemente nomada a los Premios Grammy Llatín 2016, nes categoríes de Meyor Nuevu Artista y Meyor Álbum de Música Alternativa, compitiendo nesta postrera con artistes como Carla Morrison, Bebe, Illya Kuryaki and the Valderramas y Esteman. Tamién ye confirmada como unu de los númberos de la gala que va celebrar una versión de los Premios Grammy Llatín d'esi añu.
El 5 de payares del mesmu añu mientres la so presentación nel Festival Catrina, Mon Laferte recibe frente a 15 mil persones la certificación de Platín + Oru por más de 90 mil unidaes vendíes.
En payares presentar nos Premios Grammy Llatín xunto col colombianu Juanes.
N'avientu de 2016 Mon Laferte recibe'l Discu d'Oru nel so país, Chile, en superando 5 mil descargues dixitales, amás de que los sos cantares como "La to falta de querer", "Amor completo", "Si tu quixéresme" atopar ente les más vendíes de iTunes Chile mientres 2016.
Recibe una invitación pa cantar nel "Festival Frontera", el que se suspende por non cuntar autorización de la intendencia.[39]
El 4 de mayu de 2017 llogra la so primer certificación Vevo pol so cantar "La to falta de querer" en superando les 100 millones de reproducciones en Youtube, recibiendo una reconocencia pol llogru'l día 9 de mayu del mesmu añu.[40]
2017: "Fenómenu Laferte" y ésitu nel Festival de Viña
El 7 de xineru de 2017 la cantautora chilena participa na cuarta edición Cume del Rock Chilenu , realizáu nel Estadiu Nacional de Chile,[41] onde más de 35 mil persones guardaron una puesta n'escena cautivante y la so espectacular voz llevar a ser l'actuación más destacada del Cume.[42] Hai de solliñar qu'esta foi l'actuación más multitudinaria hasta esa fecha de Mon Laferte en Chile.[n. 2]
En 26 de xineru de 2017 otorgar a los cantares "Amor completo" y "Si tu quixéresme" Senciellu D'Oru en superando les 30 000 descargues dixitales, ente que "La to falta de querer" foi certificáu Senciellu de Platín + Oru en degolando les 90 000 descargues dixitales, faciendo qu'estos trés senciellos (amestando l'álbum) superen les más de 150 000 ventes solo en Méxicu.
El 24 de febreru de 2017 mientres la conferencia de prensa pola so actuación nel Festival Internacional d'El Cantar de Viña del Mar recibe'l Discu de Platín en Chile en superando les 10 mil descargues dixitales por Mon Laferte Vol.1.[43]
El día sábadu 25 de febreru presentar por primer vegada na so carrera en la edición de 2017 del Festival Internacional del Cantar de Viña del Mar como una de les grandes estrelles convidaes, onde se-y dio los mayores gallardones del certame: Gavilueta de plata y d'Oro, ante más de 15 mil persones.[44] La euforia del públicu foi tanta que-y esixíen a la organización del festival da-y la Gavilueta de Platín, que solo dar dos veces na historia del festival (Luis Miguel en 2012 y Isabel Pantoja en representación de Juan Gabriel en 2017).[45] Tres nun da-y la ( por cuenta de que'l premiu reconoz la trayeutoria), el públicu torgó la realización normal del eventu por más de 20 minutos, atayando la premiación de la competencia internacional, yá que ciscaben el dichu gallardón y la vuelta al escenariu pa l'artista.[46] Foi primer vegada en tola historia del festival que'l públicu esixe la gavilueta de platín a un artista. Alicando escenes que nun se víen dende los grandes shows na dómina d'oru del festival na década de 1980. El show de Laferte ye consideráu por munchos como'l meyor show del festival na década de 2010 comparable a los shows d'estrelles mundiales como Sting y Elton John siendo enclín amás a otru día en Youtube cuando'l so show llegó al 1.000.000 de visites en tan solo 24 hores. Amás convirtióse na Reina de la Bisarma concursu que cuntó cola participación de más de 32 mil persones ente prensa y públicu, Laferte llogró superar a Valentina Saini y Lali Espósito, llogrando'l primer llugar de la competencia que se realizó per primer vegada, instancia en que recibió la corona y la banda tres esti llogru,[47] amás foi nomada Reina de la prensa que cuntó cola participación de 32.000 persones ente públicu y prensa acreditada del Festival, ganando unos aros de la Xoyería Barón.[48][49]
El 8 de marzu de 2017 llogra ingresar el ranking Social 50 de Billboard, apaeciendo nel númberu 42.[50]
El 11 de marzu de 2017 llogró entrar nos álbumes mas veníos de iTunes Bermudes allugándose na posición N°15 siendo la primer artista chilena en consiguir allugar un álbum nel país caribeñu.[51]
El 19 de marzu de 2017 participa per segunda vegada nel Festival Vive Llatín, esta vegada nel escenariu Escenariu Indiu Pilsner Plata, onde cantó en direuto con Juanes el cantar Ensóbiame.[52]
Mientres mediaos de 2016 la cantautora chilena empezó a trabayar no que sería'l so cuartu álbum d'estudiu "La trenza" el cual llanzóse'l 28 d'abril de 2017.
El discu foi grabáu ente Méxicu y Chile onde se van rescatar tintes del folclor chilenu y mexicanu, amás de soníos llatinoamericanos carauterísticos na rexón como los ritmos andinos de Perú, Bolivia y el norte de Chile , anque ensin escaecer balaes col soníu carauterísticu de Mon. Según pallabres de la cantante chilena define al discu "un portal ente Méxicu y Chile" onde rescata lo vivío mientres la so xira y otros momentos tanto profesionales como personales.
El 10 de febreru de 2017 llanza'l single Ensóbiame xunto a Juanes, una collaboración del xéneru cumbia, el videu musical foi estrenáu en MTV el mesmu día y darréu na plataforma VEVO. Simultáneamente llanza'l mesmu día'l cantar Yo Te Qui, disponible en plataformes de streaming y Apple Music. El día del so llanzamientu'l single debutó nos más vendíos de iTunes Méxicu, Chile, Costa Rica, Ecuador, Colombia y Bolivia, amás, previu al llanzamientu, llogró convertise en poques hores en Trending Topic na plataforma Twitter y darréu n'Enclín en Youtube nel so país natal Chile.
Na actualidá la cantante chilena ta de xira entá presentando'l so álbum anterior, incluyendo nel so repertoriu les producciones "Ensóbiame" y "Yo Te Qui", que fueron estrenaes en direuto nel show Festival de Viña del Mar. El single "Ensóbiame" convertir na primer artista chilena en consiguir allugar un single ente los cinco primeros d'enclinos en Spotify Mundial y paralelu a esto nel númberu 1 en Spotify Méxicu y Chile simultáneamente, según númberu 1 y 4 en YouTube Chile y Méxicu respeutivamente con más de dos millones de reproducciones en tan solo 4 díes. Na actualidá'l videu lleva más de 40 millones de visites en Youtube a dos meses de la so publicación.
El single entró nos 40 principales de países como Colombia, Méxicu y Chile, gociando de gran popularidá nos países antes yá mentaos.
El 14 d'abril de 2017 convertir na artista chilena más escuchada nes radios de Chile asitiándose con cuatro senciellos nes principales radios del so país, el so cantar Ensóbiame xunto a Juanes foi'l cantar chilenu más tocada nes radios del país dende'l so llanzamientu, con un total de 4135 execuciones según datos de la SCD (Sociedá Chilena del Derechu d'Autor). Ye más: dende marzu a la fecha, el dueto de Laferte con Juanes allugar nel segundu llugar del ranking xeneral, que considera tantu música chilena como estranxera[54]
El 5 de mayu de 2017 otorgar al single Ensóbiame la certificación de Senciellu o Discu d'Oru en Chile, Colombia y Méxicu, nesti postreru superando les 30 mil descargues, díes de dempués d'esti llogru'l 11 de mayu Ensóbiame ye certificáu como "Streaming d'Oru" en superando les 4 millones de reproducciones en plataformes dixitales en Chile.
El 28 d'abril estrena l'álbum La trenza, que contién 11 cantares, onde esiste la collaboración de Juanes,[55]Enrique Bunbury,[55]Manuel García[55][56] y del grupu chilenu los Celestinos.[56]
El día del so llanzamientu l'álbum entró direutamente al N°1 en iTunes Méxicu y Chile. Amás en tan solu dos selmanes de la so publicación "La Trenza" debutó nel N°1 en discos físicos en Méxicu y foi certificáu como Discu d'Oru en Méxicu en superando les 30 mil copies vendíes, y solo un mes dempués foi certificáu en Chile el Discu de Platín por 60 mil copies vendíes y Doble Discu de Platín en Chile por 20 mil copies vendíes, mientres la so Ensóbiame Tour en Chile,les sos presentaciones en Santiago de Chile fueron los díes 20 y 21 de xunu, Mon Laferte tamién aprovechó de grabar nel so país natal un nuevu y esclusivu DVD para los sos fans .[40]
Tres la so visita a Colombia como parte del Ensóbiame Tour, el 03 de xunetu la cantante chilena recibió'l Discu de Platín pol so senciellu "Ensóbiame" por superar les 10 000 descargues dixitales, dos díes depués, el 5 de xunetu, antes del so conciertu en Perú dióse-y el Discu d'Oru tamién pol so senciellu con Juanes.
El día 24 de xunetu de 2017 recibe discu de platín en Méxicu y doble discu de platín en Chile pol álbum La trenza.[53]
En setiembre de 2017, la cantante chilena realizó una xira promocional de la so Ensóbiame Tour per primer vegada n'España, n'ónde se va presentar nel mes de payares en Madrid y Barcelona.[53] El día 20 de setiembre llego a Chile pa celebrar les fiestes patries del so país onde participó na clausura de la Fiesta de la Pampilla en Coquimbo, Chile, onde se presentó ante 200 mil persones.[57]
Mon Laferte nel Auditoriu Nacional el 5 d'ochobre de 2017 presentando l'Ensóbiame Tour.
El 5, 6 y 7 d'ochobre presentóse ante un Auditoriu Nacional apináu[58] y el 8 d'ochobre la cantante chilena participó nel eventu benéficu "Tamos Xuníos Mexicanos" n'El Zócalo de Ciudá de Méxicu ante una 170 mil persones que coriaron los sos cantares[59].
Llogra cinco nominaciones a los premios Grammy Llatinos nes categoríes: "Grabación del Añu", "Cantar del Añu", Álbum del Añu", "Meyor álbum de música alternativa" y "Meyor cantar alternativu",[60] ganando'l premiu como "Meyor cantar alternativu" pol cantar "Ensóbiame",[61] amás un premiu MTV EMA como "Meyor artista llatinoamericana zona norte".[62]
El 10 de payares estrenaron cuatro cantares «Palombina», «Airada», «Alelí» ( onde fai una collaboración Caloncho) y «Cuando yera flor» na versión La trenza deluxe del álbum La trenza[63], esti tamién inclúi un DVD con material d'una de presentaciones nel Teatru Caupolicán en Santiago de Chile de la xira Ensóbiame Tour[64].
Foi escoyida pol diariu El Mercurio y Muyeres empresaries dientro de les «100 muyeres líderes del añu 2017»[65].
↑Mon Laferte vol. 1 cuntaba orixinalmente de 10 temes, na so reedición al traviés de Discos Valiente incluyóse un cantar adicional, el cantar Si tu quixéresme
↑Foi superada pola actuación nel Fiesta de la Pampilla en setiembre de 2017 ante 200 mil persones.
↑«Twitter de Mon Laferte». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de payares de 2016. Consultáu'l 18 de payares de 2017.
Nota: Na so descripción actual de Twitter descríbese como "Vegan" (traducíu del inglés: "vegana"), ente que nel pasáu facer como "Vexetariana".
.jpg)
.jpg)
.svg){kind=small}
