Dinastía timúrida

	estáu desapaecíu
Alministración
Nome oficial	گورکانیان (fa)
Capital	Samarcanda ; Herat (de 1405 a 1507)
Forma de gobiernu	Feudalismu ; monarquía ; teocracia ; monarquía absoluta
Llingües oficiales	persa ; Idioma chagatai
Relixón oficial	sunismu, Zoroastrismu, Nestorianismu, tengrianismo (es) , budismu y Hinduismu
Xeografía
Coordenaes	34°20′28″N 62°12′11″E / 34.341°N 62.203°E
Superficie	4400000 km²
Llendaba con	Samma dynasty (en)
Demografía
Economía
Moneda	Dinar

El Turcu-Mogol dinastía de los timúridas empecipiar con Tamerlán, fíu de Taragai, que yera emir de Transoxiana por cuenta de los kanes del kanatu de Chagatai, a los cualos quitó de too poder. Tamerlán construyó tou un imperiu n'Asia central, que fizo recordar a la dómina dorada del Imperiu mongol.

Asitió la capital en Samarcanda, ciudá de la que foi gobernador, y enguapecer cola construcción de palacios y xardinos.

Tamerlán

Dende 1370 hasta la so muerte en 1405, llevó a cabu continues campañes militares estendiendo los sos dominios hasta llegar a gobernar 4,4 millones de km².

N'afarando Xeorxa, Bagdag (1393) y Damascu (1401) y ganar a los otomanos na batalla de Ankara tomando prisioneru al Sultán Bāyāzīd I en 1402, Tamerlán empieza los preparativos pa la fazaña más grande: una campaña contra China. Axunta un enorme exércitu y grandes cantidaes de suministros, y a fines de la seronda de 1404 dirixir a Utrar, onde entamaba envernar. Ellí morrería'l 19 de xineru de 1405 por causa de una enfermedá.

Exércitu

Tamerlán foi asina mesmu un musulmán, pero'l so exércitu yera un amiestu de musulmanes, cristianos, chamanistas, paganos y zoroastristas. El gruesu del so exércitu componer de tropes turcu-mongoles, que componíen formaciones similares al sistema mongol.

Emprestaba muncha atención al so exércitu y frecuentemente realizaba reformes militares. Los arqueros a caballu fueron de gran importancia nos sos ésitos iniciales, la caballería pesada y la infantería sofitar. Depués interesóse especialmente nos inxenieros d'asediu y la infantería tomó un papel más importante, pero ye claro que la caballería yera la clave pal exércitu timúrida. El mieu y el terror fueron tamién de gran importancia pa Tamerlán.

Los timúridas tamién utilizaben elefantes. Colgaben nos sos caniles curvos fueyes curties y entrenáben-yos p'avanzar en llinia nuna serie de saltos curtios, cortando escontra riba y escontra baxo con cada movimientu.

Descendientes

El so fíu mayor Jahangir morriera y la socesión recayó nel fíu d'este, llamáu Pir Muhammed, y darréu dempués nel so primu Jalil Sultan, dambos nietos de Tamerlán. Tres l'arrenunciu d'esti postreru, foi l'únicu fíu vivu de Tamerlán, Shahruj, quien ocupó'l poder en 1409, y foi'l segundu miembru más destacáu de la dinastía. A la so muerte en 1447 asocedió-y el so fíu Ulug Beg y en 1449 el fíu d'este, Abd al-Latif.

En 1450 foi soberanu por poco tiempu Abdalá Mirza, que yera fíu d'un hermanu de Ulug Beg, y dempués Abu Said, nietu de Miranshah (hermanu de Shah Rokh). En 1469 pasó a un biznietu de Umar Shayk (otru hermanu de Shah Rokh), Husayn Bayqara.

En 1503 Babur o Baber, nietu d'Abu Said, facer col poder en Delhi. Bayqara gobernó hasta'l 1506 siendo asocedíu polos sos fíos Badiaz y Zaman.

Fin del imperiu

Finalmente, col fin del imperiu timúrida, establecer na India l'Imperiu mogol en 1526 de la mano de Babur, descendiente de Tamerlán. Los mogoles gobernaron cuasi por completu la rexón hasta la so decadencia nel sieglu XVIII. En 1857, eslleir l'imperiu cola llegada de los británicos.

Llista de los gobernantes timúridas

Feches		Nome	Fíu de
1369	1405	Tamerlán	Taragaï emir de Kesh.	Tamién conocíu como Timur Lang, Amir Timur, fundador epónimu de la dinastía.
1405	1407	Pir Muhammad	Djahangir, fíu mayor de Tamerlán, que morrió en 1375^[1]	Gobernador d'Afganistán oriental. Designáu socesor, foi asesináu en 1407.
	1408	Miren Shah	Tercer fíu de Tamerlán	Gobernador d'Iraq y d'Azerbaixán
	1409	Khalil Sultan	Miren Shah	A Samarcanda. Depuestu por Shahruj, convertir en gobernador de Ray (1409-1411).
	1447	Shahruj	Cuartu fíu de Tamerlán	Gobernador de Jorasán (1405-1409). Guarda Herāt como capital en llugar de Samarcanda.
1447	1449	Ulugh Beg	Shahruj	Regresu a Samarcanda.
1449	1450	Abd ul-Latif	Ulugh Beg	Remóntase y matu al so padre en 1449. Asesináu por Abd Allah en 1450.
1450	1451	Abd Allah	Ibrahim Sultan ibn Shahrukh (de la mesma fíu de Shahruj)
1452	1457	Babur Mirza	Baysunghur I	En Jorasan.
1452	1469	Abu Said	Muhammed Umar (de la mesma fíu de Miren Shah)	Vuelve a entamar el control de Jorasan en 1459.
1469	1494	Ahmed Sultan	Abu Said	En Samarcanda.
1469	1494	Omar Cheikh II	Abu Said	En Ferganá.
1469	1506	Husayn Bayqara	Ghiyâth al-Dîn Mansûr	(Ghiyâth al-Dîn Mansûr arrière-petit-fils de Tamerlán) en Jorasan.
1469		En 1469, los turcomanos de la Oveya Blanca (Ak Koyunlu) tomen Azerbaixán y el norte d'Iraq.
1494	1495	Mahmud Sultan	Abu Said	En Samarcanda
1494	1504	Babur	Omar Cheikh II	En Ferganá, aína rei de Kabul (1504-1526) y primero de los Mogoles del Indo (1526-1530).
1495	1499	Masud Sultan	Mahmud Sultan	En llucha en Samarcanda.
1495	1499	Baysunghur II	Mahmud Sultan	En llucha en Samarcanda.
1498	1500	Ali Sultan	Mahmud Sultan	En Samarcanda.
1506	1507	Badi az-Zaman	Husayn Bayqara	N'Herāt. Muertu en 1517 nel exiliu n'Istambul.
1507		Los timúridas son derrocaos polos uzbecos de la dinastía de los shaybánidas.