Expo 2008

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Expo Zaragoza 2008

Vista cheneral
Clase-BIE	Especializada
Categoría	Exposición Internacional Reconoixita
Nombre	Expo 2008
Tema	Augua y desembolique sostenible
Aria	25 ha.
Vesitants	5.650.941
Participant(s)
Países	104
Organizacions	21
Puesto
Seu	Meandro de Raniellas
Localidat	Zaragoza
País	Aragón
Calendata
Candidatura	chunio de 2003
Asignación	16 d'aviento de 2004
Devantadera	14 de chunio de 2008
Clausura	14 de setiembre de 2008
Exposicions universals
Anterior	Expo 2000 en Hannover
Siguient	Expo 2010 en Xangai
Exposicions especializatas
Anterior	Expo 2005 en Nagoya
Siguient	Expo 2012 en Yeosu
Exposicions horticulturals
Anterior	Royal Flora Ratchaphruek en Chiang Mai
Siguient	Floriade 2012 en Venlo

A Expo Zaragoza 2008 estió una Exposición Internacional Reconoixida que se celebró a Zaragoza, a capital d'Aragón, dende o 14 de chunio dica o 14 de setiembre de 2008, y que tenió l'augua como principal eixe tematico. A localización d'o recinto d'a Exposición fació parti d'a mesma: a la espuenda d'o Meandro de Raniellas, vuelta que fa l'Ebro en pasar per a ciudat.

**Votación d'o BIE**
	Zaragoza	Trieste	Tesalonica	Abst.
1a Ronda	47	35	12	3
2a Ronda*	57	37	-	1
(*) A la 2a ronda no i acudioron dos comisarios d'o BIE.

A Expo 2008 fue coordinada per o Bureau International des Expositions, organización responsable d'asignar as Exposicions. O 16 d'aviento de 2004, a candidatura de Zaragoza ta estar seu de l'Expo 2008 venció las d'altras ciudaz candidatas como Tesalonica (Grecia) y Trieste (Italia).

Zaragoza commemoró tamién en 2008 o bicentenario d'os Setios de Zaragoza d'a Guerra d'o Francés contra la invasión napoleonica (1808) y o centenario d'a Exposición Hispano-Francesa de 1908, que suposó un primer blinco cualitativo en a modernidat d'a ciudat.

A mascota de l'Expo 2008 represientaba una chisla u gota d'augua clamada «Fluvi». O nombre, acronimo de flumen vitae ('arrigo d'a vida', en latín), se li dio dimpués d'un debate ciudadano prou controvertito, y en o cual un d'os nombres favoritos yera estada la parola aragonesa 'Chisla'.

Tema principal

A tematica d'a Exposición tenió l'augua per obchecto central, baixo lo epigrafe de «augua y desarrollo sostenible», y se'n desglosoron uns cuantos temas: «L'augua, recurso escaso»; «l'augua t'a vida»; «os paisaches de l'augua» y «l'augua como elemento de relación entre os pueblos».

Espacios emblematicos

D'entre os espacios emblematicos, se i troba:

o Pabillón Puent, construcción que achunta o recinto de l'Expo con o barrio de l'Almozara, encomendada ta l'arquitecta britanico-iraquí Zaha Hadid;
a Torre de l'Augua, gratacielos de 76 metros d'altaria, disenyau per Enrique de Teresa, que permete de canalizar l'augua d'o recinto de l'Expo en creyar un circuito trancau en o cual se pueden fer actividaz variadas;
o Palacio de Congresos de Zaragoza, de Nieto & Sobejano;
l'Acuario fluvial, adestinau a estar o mes gran d'Europa;
o Pabillón d'Aragón, d'os arquitectos Olano y Mendo;
o Pabillón d'Espanya, de l'arquitecto navarro Patxi Mangado, un edificio climaticament sostenible, a refricheración d'o cual se fa de trazas naturals per meyo de l'augua de plevia;
a Palanga d'o Voluntariau de Manterola que, con una lonchitut de 277 m, achunta las dos espuendas sin emparar-se mica sobre o río, con un mástel de 75 metros d'altaria;
o Puent d'o Tercer Milenio, que enlaza la marguin dreita de l'Ebro con a Expo;
o Pabillón Latinoamericán, que con o epigrafe "Baixo la plevia, selvas y bosques latinoamericans" esprisa la valura de l'augua d'as selvas latinoamericanas, entegrando-ie elementos climaticos, edaficos, zoolochicos, botanicos y hidrolochicos en os suyos conceptos expositivos, sobre o río Ebro, a cargo de l'arquitecto mexicano Fernando López Guerra;
as seis Plazas tematicas, que deenvolicoron un seguito d'exposicions y espectaclos como estimulo t'a reflexión sobre l'augua;
cualques telecabinas que achuntan a Estación Intermodal de Zaragoza-Delicias con o parque metropolitano y o recinto de l'Expo.

Prochectos relacionaus

A lo redol de l'Expo s'ha disenyau un gran parque metropolitano, a on que os vesitadors pueden fer diferents actividaz, pus conta d'entre altras cosas con:

plachas fluvials;
una canal d'auguas furas;
una zona termal;
un chardín botanico;
un campo de golf;
un pabellón de celebracions.

Amés, en relación con a celebración d'a Expo, uns altros prochectos estioron:

a construcción d'un azut en l'Ebro que regla las auguas ta fer-ie un trampo navegable;
a recuperación d'as espuendas de l'arrigo per meyo d'a enamplada d'as ceras, a esmarguinada d'o soto de ripera, a construcción de miradors u la instalación de pistas de voleibol y futbol placha, d'entre altras cosas;
l'amilloramiento de La Uerba, d'o Galligo y d'a Canal Imperial d'Aragón;
a incorporación d'os antigos depositos de Casablanca, como laco artificial con embarcacions;
a remodelación y enamplada de l'aeropuerto de Garrapiniellos.
l'amilloramiento d'a iluminación d'a ciudat, igual a molimentos y puents como a carreras y avenidas, amés d'a la basilica d'o Pilar y a la seu de Sant Salvador.

Países que i participoron

Amés de totas as Comunidaz Autonomas d'o Estau espanyol, a lista d'os 108 estaus d'o mundo que participoron en l'Expo 2008 estió a siguient:

Países que i participoron
Haití	Alcheria	Alemanya	Andorra
Angola	Antigua y Barbuda	Arabia Saudita	Archentina
Australia	Austria	Bahamas	Barbados
Belchica	Belice	Venezuela	Vietnam
Bolivia	Bulgaria	Cabo Verde	Camerún
Chamaica	Chapón	China	Chordania
Colombia	Corea d'o Sud	Costa Rica	Croacia
Dinamarca	Dominica	Echipto	Ecuador
El Salvador	Emiratos Arabes Unius	Eslovaquia	Etiopia
Filipinas	Francia	Grenada	Grecia
Guatemala	Guinea Ecuatorial	India	Indonesia
Italia	Kazaquistán	Kenya	Kuwait
Lituania	Malaisia	Malí	Marruecos
Mauritania	Mexico	Mónegue	Mozambique
Namibia	Nicaragua	Nícher	Nicheria
Omán	Honduras	Pakistán	Panamá
Paraguai	Perú	Polonia	Portugal
Qatar	Republica Dominicana	Rumanía	Rusia
Sant Vicent y as Granadinas	Sant Cristofo y Nieus	Santa Lucia
Senegal	Siria	Sudán	Suiza
Sudafrica	Surinam	Tailandia	Tanzania
Trinidad y Tobago	Tunicia	Turquía	Ucraína
Uganda	Uruguai	Yemen	Ciudat d'o Vaticano

Emplego posterior d'o recinto

Ye previsto que bels edificios de l'Expo sian logaus u enallenaus a diferents institucions. O Pabillón d'Aragón, per eixemplo, será la seu d'una consellería d'o Gubierno d'Aragón. Dos d'as construccions mes emblematicas, a Torre de l'Augua y o Pabillón Puent, podrían estar adquerius per conoixidas institucions financieras aragonesas.

Os pabillons internacionals s'adestinarán a uficinas a fin de creyar o parque empresarial mes gran de Zaragoza. En a suya remodelación s'ha embrecau lo estudio madrilenyo Lamela. O nuevo recinto contará igualment con establimientos ta l'ocio y a restauración.

Controversias

A construcción d'o recinto de l'Expo 2008 a lo Meandro de Raniellas ye estada cuestionada dende diferents colectivos socials que han ensistiu en a contradicción d'as obras y d'a ubicación d'o evento con o lema d'a propia exposición referiu a la sostenibilidat.

En ixe sentiu, os cheologos recomiendan no edificar sobre ramblars como o Meandro de Raniellas, ya que diz que corren periglo d'engaronar-se cada 20 anyadas. Ta solucionar o problema, se i ferán bels diques, encara que ixo podría resultar insuficient a largo termín.

Cientificos especialistas en limnolochía han criticau a construcción d'un azut abatible en l'Ebro, feito ta creyar una lama d'augua estable de 4 km, pus en altera o rechimen hidraulico. Per istas obras, a biodiversidat fluvial s'ha visto prou alterada, ya que ha caliu retirar os moluscos bivalvos autoctonos en un trampo de 8 km.

As queixas d'a vecindat per o nivel de rudio que pateixen son cutianas.