Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Republica Islamica de Mauritania République Islamique de Mauritanie الجمهورية الإسلامية الموريتانية Al-Yumhūriyya al-Islāmiyya al-Mawrītāniyya
Mauritania, nombre oficial Republica Islamica de Mauritania (Yumhuriya Islamiya Mauritaniya), ye un país en o norueste d'Africa. Tien una ampla costa en l'Oceano Atlantico, entre o Sahara Occidental en o norte y Senegal en o sud.
Per superficie terrestre, Mauritania ye l'onceno país mas gran d'Africa y lo 28º d'o mundo, y lo 90 % d'o suyo territorio ye situau en o Sahara. A mayor parti d'a suya población d'a raya de 4,3 millons vive en o sud atemperau d'o país, y arredol d'un tercio se concentra en a suya capital y ciudat mas gran, Nouakchott, que se troba en a costa atlantica. As atras ciudaz prencipals son Nouadhibou, Kiffa, Kaédi, Néma y Rosso.
O nombre d'o país deriva de l'antigo reino berber de Mauretania, situau en o norte d'Africa adintro de l'antigo Magreb. Os berbers ocuporon lo que hue ye Mauritania a partir d'o sieglo III. Os arabes baixo lo califato omeya conquerioron a redolada en zaguerías d'o sieglo VII, trayendo con ells l'Islam, a cultura arabe y a luenga arabe. En primerías d'o sieglo XX, Mauritania estió colonizada per Francia. Aconsiguió la suya independencia en 1960, pero dende alavez ha experimentau golpes d'Estau recurrents y periodos de dictadura militar. O golpe mas recient, en 2008, estió encabezau per o cheneral Mohamed Ould Abdel Aziz, qui ganó as eslecions presidencials posteriors en 2009 y 2014. Estió succediu per Mohamed Ould Ghazouani dimpués d'as eslecions de 2019, que se consideroron a primera transición pacifica d'o poder en Mauritania dende la independencia.
Tot y con l'abundancia de recursos naturals, incluyius o mineral de fierro y lo petrolio, Mauritania sigue estando pobre; a suya economía se basa sobretot en l'agricultura, a ganadería y a pesca. En cheneral, se considera que Mauritania tien un historial deficient en materia de dreitos humans y ye particularment censurada per a perpetuación d'a esclavitut como institución adintro d'a sociedat mauritana: s'estima que entre lo 10 % y lo 20 % d'os mauritanos yeran en servitut en 2012, encara que l'abolición d'a esclavitut en 1981 y la criminalización d'a propiedat absoluta d'esclaus en 2007.
Clima
Mauritania tien en gran medida un clima desertico ixuto y calido. L'unico efecto refrescant ye la freda corrient de Canarias frent a la costa, que a ormino provoca la formación de boira en as redoladas costeras. En a metat norte d'o país, as precipitacions se producen, entre atros puestos, d'hibierno, pero rara vegada superan os 100 mm per anyo; en l'extremo sud son de 300 a 400 mm, sobretot de chulio a octubre. As temperaturas meyas en chinero son de 20 a 24 °C, as temperaturas de chulio son de 30 a 34 °C y as temperaturas maximas de verano aconsiguen os 50 °C.
O grupo etnico dominant son os moros u beidan, un 80 % d'a población en 1980. Atros grupos etnicos son os wólof, tukulor, soninké y fulbe, que tienen una tasa de natalidat mes gran que os moros.[2]
Gastronomía
Cuscús de dromedario.
En Mauritania, o cuscús se considera lo plato nacional. Atras especialidaz tipicas mauritanas son Maru we-llham (roz con carne) y A mechwi (carne cueta en arena calient). As bebidas populars incluyen o té, que gosa estar muit endolzainau, asinas como la leit, a leit agra y lo Zrig, una bebida freda feita con yogur u leit, augua y zucre. A base d'a nutrición en o desierto ye la leit de camello u de vaca y los dátils. Nomás que en primerías d'o sieglo XX a cultura d'o té marroquín s'extendió per tot o país y lo té verde con menta se convirtió en a bebida nacional. L'alcol ye prohibiu en a fe musulmana y la suya venda se limita en gran medida a los hotels.
