Di Europäischi Union (EU) isch e Staateverbund z Europa. Iri Ursprüng het si in de Europäische Gmeinschaft vo Chole un Stahl (EGKS) un de Europäische Wirtschaftsgmeinschaft (EWG), wo 1951 bzw. 1957 gründet worre sin, un de Euratom.
Europäische Kommissiond Europa-Fahne vor em Sitz vo de Europäische Kommission
Nach em Zwaite Weltchrieg mit sine verheerende Folge für Europa isch d Idee ufcho, ma chönnt en noie Chrieg verhindere, we ma d Wirtschaftsberiich, wo für d Rüschtig wichtig sin, so duet vernetze, dass e noii Ufrüschtig gar nöd möglich isch. S Ziil derbi isch au gsi, mit de Ziit zu ere Versöhnig zwüsche de ehemalige Gägner biizträge. En dritte wichtige Uslöser für d Gründig vo de EWKS isch de Chalt Chrieg gsi, wo derzue gführt het, dass d Weschteuropäer d Bundesrepublik Dütschland hei welle nöcher a sich binde.[1]
So het ma uf Grund vo eme Vorschlag vom Robert Schuman, wo französischer Usseminischter isch gsi, di dütschi un die französischi Produktion vo Chole un vo Stahl ere gmeinsame Behörde unterstellt.[2]
Us dem sognannte Schuman-Plan isch dann 1951 di Europäischi Gmeinschaft vo Chole un Stahl, wo ma au Montanunion gnennt het, entschtande.[3] Scho bi dere Gründig het me Institutione gmacht, wo mit veränderte Näme und Ufgabe au hüt no d Grundlag für d Verwaltig vo de EU bildet. Us de Hohe Behörde isch di Europäischi Kommission worde, wo under dr Leitig vom EU-Kommissionspresidänt stoot, us em Ministerrot (Legislative), em hütige Rot vo de EU, un us de Beratende Versammlig, wo s Europäische Parlamänt worden isch.
Di legislativ Gwalt frü d EU ligt hüt bim Europäische Parlament, de Root het degäge hüt kum noch e Bedütig.
D EWG un d Euratom
Im Johr 1957 hei di Staate, wo scho d EWKS gründt hei, di Römische Verträg abgschlosse, un si hei dodermit di Europäischi Wirtschaftsgmeinschaft (EWG) un die Europäischi Atomgmeinschaft (EAG bzw. Euratom) gründt.[4]
S Ziil vo de EWG isch es gsi, en gmeinsame Markt z schaffe, wo s für Ware, Dienschtleischtige, Kapital un Arbeitschräft kei Gränze git. D Euratom het solle di friidlichi Nutzig vo de Atomenergii fördere.
Zerscht hei d EGKS, EWG un d Euratom en eigeni Kommission un en eigene Rot gha. 1967 het me di Inschtitutone zämeglegt un si als Inschtitutione vo de Europäische Gmeinschaft (EG) bezeichnet.[5]
Di witeri Integration
I de Gschicht vo de EU hets immer wider Schritt von ere grössere Integration ghä un au Rückschritt uf dem Wäg, meischtens will d Einzelinteresse vo de verschidene Staate z gross si gsi. So isch d Idee von ere Europäische Verteidigungsgmeinschaft (EVG) im Johr 1954 bachab gange. Di französischi Nationalversammlig het dem nöd welle zustimme. Mit eme Veto gäge de Bitritt vom Vereinigte Königriich hät de Charles de Gaulle i de 60er-Johr d Integration ghämmt.[6][7] I de früehe 1980er-Johr isch d Forderig vo de britische Premierminischterin Margaret Thatcher es Probläm gsi, wo en tüfere Bitragssatz für d Brite het welle ha.[8]
Mee Schwung het d EU in de spöte 80er-Johr übercho, wo ma de Plan von eme Europäische Binnemarkt entwicklet het. Bis zum 1. Januar 1993 hei alli Mitgliidstaate ihres Wirtschaftsrächt so wit anenand solle aagliche, dass sämtlichi nationale Hindernis für en europawiite Handel hete solle überwunde si.[9]
Grossi Veränderige het s End vom Oscht-Wescht-Konflikt mit sich brocht, un d Wiidervereinigung vo Dütschland het däm Staat es grössers Gwicht gä.[10] Im Vertrag vo Maastricht, wo am 7. Februar 1992 unterschribe worde isch, het me us de EG d EU gmacht. Au d Gründig von ere Wirtschafts- un Währigsunion isch in dem Vertrag igschlosse gsi.
Zum nach em End vom Chalte Chrieg di politisch Spaltig vo Europa z überwinde, het d EU, wo nach Bitritt vo witere Staate i de Ziit bis 1995 jetzt scho 15 Mitglider het gha, z Kopehage Kriterie für d Ufnahm vo de oschteuropäische Schtaate feschtgleit.
Freiheit, Demokratii, Rächtsschtaatlichkeit, Menschenrächt un bürgerlichi Grundfreiheite het ma als Grundwert vo de Union definiirt.[11] 2004 un 2007 sind witeri Staate der EU biträtte. In de Zwischeziit het d EU 27 Mitglidsstaate gha, und sit em Biitritt vu Kroatie am 1. Juli 2013 het si 28 Mitglider gha. Am 31. Jänner 2020, 23:00 GMT hed s Vereinigtes Königreich d'EU verloo (Brexit), demit hed d'EU nur no 27 Mitglidsstaate.
Mitglidstaate nach Datum vom Bitritt
d Gründigsmitglider un d Fahne vo de EGKSd Entwicklig von 1952 bis 2020
Gründigsmitglider
Belgie
d Bundesrepublik Dütschland (Bi der Wiidervereinigung 1990 isch s Gebiet vo de ehemalige DDR zu de EG dezu cho)
Werner Weidenfeld: Die Europäische Union. 3., aktualisierte Auflage. München 2013, ISBN 978-3-8252-3986-2.
Jürgen Hartmann: Das politische System der Europäischen Union. Eine Einführung. 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage. Frankfurt am Main 2009, ISBN 978-3-593-39025-3.
Wilfried Loth: Europas Einigung. Eine unvollendete Geschichte. Frankfurt am Main 2014, ISBN 978-3-593-50077-5.
Ulrike Guérot: Warum Europa eine Republik werden muss! Eine politische Utopie Bonn 2016, ISBN 978-3-8012-0479-2.
