Slag van Hastings

Harold Rex Interfectus Est: "Koning Harold is vermoor". Toneel uit die Tapyt van Bayeux wat die Slag van Hastings en die dood van Harold uitbeeld.

Die Slag van Hastings het op 14 Oktober 1066 plaasgevind tussen die Normandies-Franse leër van Willem, die Hertog van Normandië en die Engelse leër onder leiding van die Angel-Saksiese koning, Harold Godwinson. Daarmee het die Normandiese oorname van Engeland begin. Die slag het sowat 11 km noordwes van die dorp Hastings plaasgevind. Dit is naby die huidige dorp Battle in Oos-Sussex. Die geveg het met ’n oortuigende oorwinning vir die Normandiërs geëindig.

Die agtergrond van die geveg was die dood van die kinderlose koning Eduard die Belyer in Januarie 1066, wat 'n opvolgingstryd tussen verskeie aanspraakmakers op sy troon tot gevolg gehad het. Harold Godwinson is kort na Eduard se dood tot koning gekroon, maar hy moes invalle deur Willem, sy eie broer Tostig Godwinson en die Noorse koning Harald Hardrada (Harold III van Noorweë) trotseer. Hardrada en Tostig verslaan 'n haastig versamelde Engelse leër tydens die Slag van Fulford op 20 September 1066 en word op hul beurt vyf dae later deur Harold verslaan in die Slag van Stamford Bridge. Die dood van Tostig en Hardrada op Stamford Bridge het Willem as die enigste ernstige teenstander van Harold gelaat. Terwyl Harold en sy troepe besig was om te herstel, het Willem sy invalsmag in die suide van Engeland op 28 September 1066 in Pevensey geland en 'n steunpunt gevestig vir sy verowering van die koninkryk. Harold moes noodgedwonge vinnig suidwaarts opruk, terwyl hy magte bymekaargemaak het soos hy beweeg het.

Die presiese getalle wat tydens die geveg teenwoordig was, is onbekend, want selfs moderne beramings wissel aansienlik. Die samestelling van die magte is duideliker; die Engelse leër was bykans geheel en al uit infanterie saamgestel en het min boogskutters gehad, terwyl slegs die helfte van die invallende mag infanterie was, en die res gelykop tussen berede en boogskutters verdeel het. Dit lyk asof Harold Willem probeer verras het, maar verkenners het sy leër gevind en hul aankoms gerapporteer aan Willem, wat van Hastings na die slagveld opgeruk het om Harold te konfronteer. Die geveg het van ongeveer 09:00 tot skemer geduur. Die vroeëre pogings van die indringers om die Engelse gevegslinies te breek, het min effek gehad; daarom het die Normandiërs die taktiek aangeneem om voor te gee dat hulle in paniek vlug en dan teen hul agtervolgers te draai. Harold se dood, waarskynlik naby die einde van die geveg, het gelei tot die terugtrekking en die nederlaag van die grootste deel van sy leër. Na verdere marse en enkele skermutselings word Willem op Kersdag 1066 as koning gekroon.

Daar was steeds rebellies en weerstand teen Willem se bewind, maar Hastings was die hoogtepunt van Willem se verowering van Engeland. Dit is moeilik om syfers oor ongevalle te bekom, maar sommige historici skat dat 2 000 invallers gesterf het, saam met ongeveer twee keer soveel Engelse. William het 'n klooster gestig op die plek van die geveg, die hoë altaar van die abdykerk wat vermoedelik geplaas is op die plek waar Harold gesterf het.

Agtergrond

In 911 het die Karolingiese heerser Karel die Eenvoudige toegelaat dat 'n groep Wikings hulle onder hul leier Rollo in Normandië kon vestig. ^[1] Hulle nedersetting was suksesvol,^[2] en het vinnig aangepas by die inheemse kultuur, en die Paganisme verloën, tot die Christendom bekeer,^[3] en ondertrou met die plaaslike bevolking.^[4] Met verloop van tyd het die grense van die hertogdom na die weste uitgebrei.^[5] In 1002 trou koning Ethelred II van Engeland met Emma, die suster van Richard II, hertog van Normandië. ^[6] Hul seun Eduard die Belyer het baie jare in ballingskap in Normandië deurgebring en volg in 1042 op die Engelse troon. ^[7] Dit het gelei tot die totstandkoming van 'n kragtige Normandiese belangstelling in die Engelse politiek, aangesien Eduard sterk op sy voormalige gashere gesteun het en het Normandiese hofdienaars, soldate en geestelikes ingebring en in magsposisies aangestel, veral in die Kerk. Eduard was kinderloos en gewikkel in konflik met die formidabele Godwin, graaf van Wessex, en sy seuns, en hy het moontlik ook hertog Willem van Normandië se ambisies vir die Engelse troon aangemoedig. ^[8]

Opvolgkrisis in Engeland

Koning Eduard se dood op 5 Januarie 1066^[9] het geen duidelike erfgenaam gelaat nie, en verskeie aanspraakmakers het aanspraak gemaak op die troon van Engeland.^[10] Edward se onmiddellike opvolger was die graaf van Wessex, Harold Godwinson, die rykste en magtigste van die Engelse aristokrate en seun van Godwin, Edwuard se vroeëre teenstander. Harold is tot koning verkies deur die Witenagemot van Engeland en gekroon deur Ealdred, die aartsbiskop van York, hoewel die Normandiese propaganda beweer dat die seremonie uitgevoer is deur Stigand, die onkanonies verkose aartsbiskop van Canterbury.^[10][11] Harold is dadelik deur twee magtige naburige heersers uitgedaag. Hertog Willem beweer dat die koning hom die troon beloof het en dat Harold daartoe ingestem het.^[12] Harald Hardrada van Noorweë het ook die opvolging betwis. Sy aanspraak op die troon was gebaseer op 'n ooreenkoms tussen sy voorganger Magnus die Goeie en die vroeëre koning van Engeland Hartaknoet, waardeur indien enige sonder erfgenaam sou sterf die ander een en Engeland sowel as Noorweë se troon sou erf.^[13] Willem en Harald Hardrada het onmiddellik begin om troepe en skepe bymekaar te maak vir afsonderlike invalle.^[14]

Tostig en Hardrada se invalle

Vroeg in 1066 het Harold se verbanne broer, Tostig Godwinson, die suidooste van Engeland ingeval met 'n vloot wat hy in Vlaandere gewerf het, en later deur ander skepe van Orkney gesteun. Bedreig deur Harold se vloot, trek Tostig noordwaarts en val Oos-Anglia en Lincolnshire in. Hy is deur die broers Edwin, graaf van Mercia en Morcar, graaf van Northumbria, na sy skepe teruggedryf. Verlaat deur die meeste van sy volgelinge, trek hy na Skotland terug, waar hy die helfte van die jaar spandeer om nuwe magte te werf.^[15] Hardrada het Noord-Engeland vroeg in September binnegeval en 'n vloot van meer as 300 skepe gelei met miskien 15 000 man. Hardrada se leër is verder aangevul deur die magte van Tostig, wat die Noorse koning se troonaanspraak ondersteun het. Die Noorweërs het York ingeneem nadat hulle 'n Noord-Engelse leër onder Edwin en Morcar op 20 September verslaan het tydens die Slag van Fulford.^[16]

Engelse leër en Harold se voorbereidings

Die Engelse leër was volgens streke georganiseer, met die fyrd, of plaaslike heffing, wat onder 'n plaaslike magnaat gedien het - hetsy 'n graaf, biskop of balju.^[17] Die fyrd was saamgestel uit mans wat hul eie grond besit en deur hul gemeenskap toegerus was om aan die eise van die koning vir militêre magte te voldoen. Vir elke vyf huide^[18] of eenhede grond wat nominaal in staat is om een huishouding te onderhou,^[19] moes een man dien.^[18] Dit blyk dat die honderdtal die belangrikste organisasie-eenheid vir die fyr was. In die geheel kon Engeland ongeveer 14 000 man vir die fyrd voorsien, toe dit uitgeroep is. Die fyrd het gewoonlik twee maande gedien, behalwe in noodgevalle. Dit was selde dat die hele nasionale land opgeroep word; tussen 1046 en 1065 is dit net drie keer gedoen, in 1051, 1052 en 1065^[18] Die koning het ook 'n groep persoonlike magte, bekend as huiskarls, gehad wat die ruggraat van die koninklike magte gevorm het. Sommige grawe het ook hul eie magte van huiskarls. Thegns, die plaaslike landbesit-elite, het óf met die koninklike huiskarls geveg óf het hulle aan die magte van 'n graaf of ander magnaat geheg.^[17] Die fyr en die huiskarls het albei te voet geveg, met die grootste verskil tussen hulle was die huiskarls se beter wapenuitrusting. Die Engelse leër het blykbaar nie 'n beduidende aantal boogskutters gehad nie.^[20]

Harold het middel 1066 aan die suidkus deurgebring met 'n groot leër en vloot om te wag vir Willem om in te val. Die grootste deel van sy magte was 'n burgermag wat hul oeste moes oes, en op 8 September het Harold die burgermag en die vloot ontslaan.^[21] Toe hy van die Noorse inval verneem het, het hy hom noordwaarts gehaas, terwyl hy op pad was en die Noorweërs verras en hulle verslaan in die Slag van Stamford Bridge op 25 September. Harald Hardrada en Tostig is dood, en die Noorweërs het soveel verliese gely dat slegs 24 van die oorspronklike 300 skepe nodig was om die oorlewendes weg te voer. Die Engelse oorwinning het baie kos, aangesien Harold se leër in 'n gehawende en verswakte toestand agtergelaat is, en ver van die suide was.^[22]

Verwysings

1. Bates Normandy Before 1066 bl. 8–10
2. Crouch, David (2007). The Normans: The History of a Dynasty. London: Hambledon & London. ISBN 978-1-85285-595-6.
3. Bates Normandy Before 1066 bl. 12
4. Bates Normandy Before 1066 bl. 20–21
5. Hallam and Everard Capetian France bl. 53
6. Williams Æthelred the Unready bl. 54
7. Huscroft Ruling England bl. 3
8. Stafford Unification and Conquest bl. 86–99
9. Fryde, et al. Handbook of British Chronology p. 29
10. Higham Death of Anglo-Saxon England bl. 167–181
11. Walker Harold bl. 136–138
12. Bates William the Conqueror bl. 73–77
13. Higham Death of Anglo-Saxon England bl. 188–190
14. Huscroft Ruling England bl. 12–14
15. Walker Harold bl. 144–145
16. Walker Harold bl. 154–158
17. Nicolle Medieval Warfare Sourcebook bl. 69–71
18. Marren 1066 bl. 55–57
19. Coredon Dictionary of Medieval Terms and Phrases bl. 154
20. Gravett Hastings bl. 28–34
21. Walker Harold bl. 144–150
22. Walker Harold bl. 158–165

Skakels

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.