Reichstag (gebou)

52°31′7″N 13°22′34″E / 52.51861°N 13.37611°O / 52.51861; 13.37611

Die Reichstag-gebou in Berlyn is gebou om die Reichstag (letterlik "Ryksdag"), die oorspronklike parlement van die Duitse Ryk te huisves. Dit is in 1894 geopen en het die Reichstag tot in 1933 gehuisves. In 1999 het dit weer die setel van die Duitse parlement geword na dit herbou is onder leiding van die beroemde argitek Norman Foster.

Vandag word die parlement van Duitsland die Bundestag genoem. Die Reichstag as parlement dateer terug tot die dae van die Heilige Romeinse Ryk en het ophou funksioneer as 'n ware parlement in die dae van Nazi-Duitsland (1933-1945). Vandag word die woord Reichstag allerweë gebruik om na die gebou te verwys en Bundestag om na die parlement.

Geskiedenis van die Gebou

Konstruksie van die gebou het eers lank na 1871 begin. Voor dit het de parlement in verskeie ander geboue in Leipziger Straße in Berlyn vergader; maar hierdie geboue is as te klein beskou en is 'n argitektoniese kompetisie in 1872 met 103 deelnemers gehou. Konstruksie het egter eers jare later begin as gevolg van probleme met die aankoop van geskikte eiendom en argumente tussen Wilhelm I, Otto von Bismarck en die lede van die Reichstag oor hoe die gebou, gebou moes word.

In 1882 is nog 'n argitektoniese kompetisie gehou met 189 deelnemers. Hierdie keer was die wenner Paul Wallot, 'n argitek uit Frankfurt am Main en sou sy plan 'n werklikheid word. Op 9 Junie 1884 is die hoeksteen uiteindelik deur Wilhelm I gelê. Wilhelm I het in 1888, die "Jaar van die Drie Keisers", tot sterwe gekom. Sy opvolger, Wilhelm II was baie sterker gekant teen die parlement as 'n instelling. Die oorspronklike gebou was veral bekend vir sy oorspronklike koepel van staal en glas, 'n tegniese meesterstuk vir sy tyd.

Na die einde van die Eerste Wêreldoorlog en die abdikasie van die Keiser het Phillipp Scheidemann die instelling van 'n republiek vanaf een van die balkonne van die Reichstag gebou verklaar op 9 November 1918. Die gebou is steeds as die setel van die parlement van die Republiek van Weimar (1919 – 1933) gebruik en is in daardie tydperk ook na verwys as die Reichstag.

Derde Ryk

Nadat Adolf Hitler as Rykskanselier op 30 Januarie 1933 aangestel is, is die gebou op die 27^steFebruarie 1933 aan die brand gesteek onder omstandighede wat tot vandag nog nie duidelik is nie. Dit het die Nazi's van 'n gerieflike verskoning voorsien om die menseregte waarvoor die grondwet van 1919 voorsiening gemaak het, op te skort.

In teenstelling met wat algemeen geglo word, was die Reichstag gebou glad nie in die 12 jaar van die Derde Ryk vir parlementsittings gebruik nie. Die paar kere waar die Reichstag wel byeengekom het in die tydperk is daar in die Krolloper gebou vergader, 'n voormalige operasaal oorkant die Reichstag gebou. Dit sluit die sitting van 23 Maart 1933 in toe die Reichstag van sy magte ontneem is ten gunste van die Nazi-regering. Die gebou was na die brand nie meer bruikbaar nie en is hoofsaaklik vir propaganda doeleindes tydens die Tweede Wêreldoorlog gebruik. Die gebou is nog verder beskadig deur lugaanvalle tydens die oorlog. Tydens die Stryd om Berlyn in 1945 was dit een van die hoofteikens van die Rooi Leër.

Koue Oorlog

Tydens die Koue Oorlog was die gebou in Wes-Berlyn geleë, net 'n paar meter vanaf die grens met Oos-Berlyn, wat in 1961 deur die Berlynse Muur van die Weste geskei is. Tydens die Berlynse blokkade het 'n groot getal Wes-Berlyners voor die gebou op 9 September 1948 vergader en het die burgemeester Ernst Reuter 'n beroemde toespraak gelewer wat hy beëindig het met die uitroep: "Ihr Völker der Welt, schaut auf diese Stadt!" ("Julle Volkere van die wêreld, kyk na hierdie stad!")

Ná afloop van die oorlog was die Reichstag basies 'n bouval. Verder was daar ook geen duidelike nut daarvoor nie aangesien die hoofstad van Wes-Duitsland in 1949 na Bonn verskuif is. Daar is egter in 1956 na vele bespreking, besluit om nie die gebou te sloop nie, maar dit te restoureer. Die koepel, wat ook erg beskadig is gedurende die oorlog, is ongelukkig gesloop. Daar is weer 'n argitektoniese kompetisie gehou en die wenner, Paul Baumgarten, is aangestel om die gebou weer op te bou (1961 - 1964). Die kuns- en praktiese waarde van sy werk is 'n veel besproke onderwerp sedert Duitse hereniging. As gevolg van die bepalings wat deur die Geallieerdes vir Berlyn gestel is, is die Bundestag verbied om formeel in Wes-Duitsland te vergader en is die gebou om hierdie rede tot in 1990 slegs vir 'n permanente uitstalling oor die Duitse geskiedenis gebruik.

Hereniging

Die amptelike seremonie vir die hereniging van Duitsland is op 3 Oktober 1990 gehou by die Reichstag gebou. Die volgende dag het die parlement van die verenigde Duitsland in die Reichstag vergader, 'n handelinge met ryk simboliese betekenis. Die rol van Berlyn in die herenigde Duitsland was egter op daardie stadium nog nie beslis nie. Die Bundestag het na vurige debatvoering en 'n stemming met 'n klein meederheidsbeslissing, Berlyn as die setel van beide die regering en die parlement van 'n herenigde Duitsland verklaar.

Norman Foster het weereens 'n argitektoniese kompetisie gewen vir die herbou van die Reichstag. Sy wenkonsep het egter heelwat anders gelyk as dit wat uiteindelik uitgevoer is. Veral betekenisvol was die feit dat sy oorspronklike ontwerp nie 'n koepel ingesluit het nie. Tydens die herbouing is die gebou byna geheel en al van binne gestroop en is net die buitenste mure behou. Die setel van die parlement is in April 1999 na die Reichstag verskuif. Die herbouing word deur baie as 'n suksesvolle projek beskou. Die groot koepel wat op die Reichstag opgerig is, is een van die mees besoekte besienswaardighede in Berlyn vanwaar dit aan die besoeker 'n indrukwekkende uitsig oor die stad gee, veral snags. Die hoofkamer van die parlement kan ook vanaf die koepel gesien word, vanwaar daglig die parlementsvloer verlig. Die koepel is oop vir die algemene publiek sonder vooraf registrasie, maar die toue kan egter baie lank wees veral in die somer.