Sa hoàng

Nikolai II, Sa hoàng cuối cùng của nước Nga

Sa hoàng (tiếng Anh: Tsar; /zɑːr, sɑːr/ hay /tsɑːr/; Tiếng Slav Giáo hội cổ: ц︢рь), còn gọi là Nga hoàng, là tước vị chính thức của các vua trong lịch sử Nga từ năm 1547 đến năm 1721 và là tên gọi không chính thức của các Hoàng đế của Đế quốc Nga từ đó về sau.

Thực ra, vị vua đầu tiên xưng Sa hoàng là Simeon I của Bulgaria[1]. Đây cũng là tước vị của các vị vua của Bulgaria trong thời gian 893-1014, 1085-13961908-1946; và của các vua Serbia trong thời gian 1346-1371.

Trên thực tế, Sa hoàng được xem là nguyên thủ quốc gia suốt chiều dài lịch sử Nga kể từ khi Moskva trở thành một công quốc độc lập cho đến chế độ quân chủ bị lật đổ vào tháng 2 năm 1917. Như vậy Sa hoàng kế thừa các đại công tước Moskva, và là tiền thân của các Hoàng đế Nga. Trong những thời kỳ thiếu Sa hoàng, như "Thời kì lộn xộn" (1610 - 1613), Giáo trưởng Moskva, là người đứng đầu Giáo hội Chính thống giáo Nga, đóng vai trò như vua Nga và nguyên thủ quốc gia.

Lịch sử

Từ nguyên của Tsar có nghĩa là "nguyên thủ quốc gia", "quân vương", "người đứng đầu", và cũng là tước vị chính thức của quân vương, hoặc người mang danh hiệu đó. Từ này bắt nguồn từ danh hiệu "Caesar" có từ thời La Mã cổ đại. Theo nghĩa hẹp, từ Царь (tiếng Anh: Tsar, gốc từ tiếng Latin Caesar, viết theo tiếng Nga là Цезарь) có họ hàng với từ tiếng Đức Kaiser và là tước vị chính thức của các vua Nga từ năm 1547 đến năm 1721.

Trước năm 1547, đứng đầu quốc gia Moskva là một Đại công tước (Великий князь, Velikiy Knyaz). (Hồi đó các vua Nga thực ra là lãnh chúa từng vùng, phạm vi quyền lực hạn chế nên chỉ là Đại công tước). Năm 1547 Đại công tước Moskva là Ivan IV, tức Ivan Hung đế (Иван Грозный) xưng là Sa hoàng (Царь) để khẳng định vị trí đặc biệt hơn hẳn các đại công tước khác. Tước vị đó đặt Ivan IV ngang hàng với các vua chúa châu Âu, coi như ông là ngưởi kế thừa các hoàng đế Đông La Mã năm xưa. Thực ra, sau khi Đông La Mã sụp đổ thì các đại công tước Ivan IIIVasily III xứ Moskva đã xưng làm "Sa hoàng" khi giao tiếp với các nước nhỏ như Livonia[2]. Đế hiệu chính thức của các Sa hoàng Nga là "Sa hoàng và Đấng cầm quyền chuyên chính của toàn Nga"[3].

Năm 1721, Pyotr I, tức Pyotr Đại đế (Пётр Великий), đổi tước hiệu từ Sa hoàng thành Hoàng đế (Император Imperator), là từ cùng gốc với từ Emperor của Tây Âu, nhưng tước vị Sa hoàng vẫn được dùng một cách không chính thức để gọi hoàng đế Nga cho đến khi Cách mạng tháng Hai năm 1917 lật đổ chế độ quân chủ. Hoặc, xem tước hiệu đầy đủ của Hoàng đế Nikolai II, ông xưng làm "Hoàng đế và Đấng cầm quyền chuyên chính của Nga" kèm theo nhiều danh hiệu khác như "Sa hoàng của Moskva, Kiev, Vladimir, Novgorod, Kazan, Astrakhan, Siberia, Chersonesos dãy Taurus, Gruzia…"[4].

Các Sa hoàng trong lịch sử Nga

Ảnh Tên Năm sinh - Năm mất Năm trị vì
Ivan IV (Ivan Bạo Chúa) 1530 - 1584 26 tháng 1 1547 - 28 tháng 3 1584
Fyodor I 1557 - 1598 28 tháng 3 1584 - 17 tháng 1 1598
Ảnh Tên Năm sinh - Năm mất Giai đoạn trị vì
Boris Godunov 1550/ c. 1551 - 1605 3 tháng 3 1598 - 23 tháng 4 1605
Fyodor II 1589 - 1605 23 tháng 4 1605 - 11 tháng 6 1605

Giai đoạn tiếm ngôi

Ảnh Tên Năm sinh - Năm mất Giai đoạn trị vì
Người mạo danh Dmitriy I 1581 - 1606 30 tháng 6 1605 - 27 tháng 5 1606
Ảnh Tên Năm sinh - Năm mất Giai đoạn trị vì
Vasili Shuisky IV 1552 - 1612 27 tháng 5 1606 - 27 tháng 7 1610

Giai đoạn Hội đồng 7 vị Boyars (27 tháng 7 1610 - 4 tháng 11 1612)

(Từ ngày 6 tháng 12 năm 1610 (thiếu Władysław IV Vasa):

Giai đoạn Hội đồng toàn lãnh thổ (17 tháng 4 1611 - 26 tháng 7 1613):

Nhà Romanov (1613-1917)

Ảnh Tên Năm sinh - Năm mất Giai đoạn trị vì
Mikhail I 1596 - 1645 21 tháng 7 năm 1613 - 23 tháng 7 năm 1645
Aleksei 1629 - 1676 23 tháng 7 năm 1645 - 7 tháng 2 năm 1676
Fyodor III 1661 - 1682 7 tháng 2 năm 1676 - 7 tháng 5 năm 1682
Pyotr I (Đại đế) 1672 - 1725 7 tháng 5 năm 1682 (cùng trị vì với Ivan V cho đến 1696) (1682-1689: Công chúa Sophia Alekseyevna) nhiếp chính - 2 tháng 11 năm 1721 (tự xưng Hoàng đế của tất cả nước Nga)
Ivan V (cùng trị vì với Pyotr I) 1666 - 1696 2 tháng 6 năm 1682 - 8 tháng 2 năm 1696
Ekaterina I 1684 - 1727 8 tháng 2 năm 1725 - 17 tháng 5 năm 1727
Pyotr II 1715 - 1730 18 tháng 5 năm 1727 - 30 tháng 1 năm 1730
Anna 1693 - 1740 13 tháng 2 năm 1730 - 28 tháng 10 năm 1740
Ivan VI 1740 - 1764 28 tháng 10 năm 1740 - 6 tháng 12 năm 1741
Elizaveta I 1709 - 1762 6 tháng 12 năm 1741 - 5 tháng 1 năm 1762
Pyotr III 1728 - 1762 5 tháng 1 năm 1762 - 9 tháng 7 năm 1762(bị ám sát)
Ekaterina II (Đại đế) 1729 - 1796 9 tháng 7 năm 1762 - 17 tháng 11 năm 1796
Pavel I 1754 - 1801 17 tháng 11 năm 1796 - 23 tháng 3/24 tháng 3 năm 1801 (bị ám sát)
Aleksandr I 1777 - 1825 24 tháng 3 năm 1801 - 1 tháng 12 năm 1825
Konstantin I 1779 - 1831 1 tháng 12 năm 1825 - 26 tháng 12 năm 1825 (thoái vị)
Nikolai I 1796 - 1855 26 tháng 12 năm 1825 - 2 tháng 3 năm 1855
Aleksandr II (Người giải phóng) 1818 - 1881 2 tháng 3 năm 1855 - 13 tháng 3 năm 1881 (bị ám sát)
Aleksandr III (Người mang lại hoà bình) 1845 - 1894 13 tháng 3 năm 1881 - 1 tháng 11 năm 1894
Nikolai II (Tử vì đạo) 1868 - 1918 1 tháng 11 năm 1894 - 15 tháng 3 năm 1917 (thoái vị)
Đại công tước Mikhail Alelsandrovich 1878 - 1918 15 tháng 3 năm 1917 - 16 tháng 3 năm 1917 (Kế vị Nikolai II, tuy nhiên bị buộc thoái vị ngay sau đó. Về sau thỉnh thoảng cũng xưng hiệu là "Mikhail II", nhưng không chính thức.

Các tước vị trong hoàng gia

  • Царица Tsaritsa — Sa hậu hoặc nữ Sa hoàng
  • Цесаревич TsesarevichThái tử, tước vị đầy đủ là Наследник Цесаревич Naslednik Tsesarevich; không chính thức gọi là Наследник Naslednik, nghĩa là Người kế vị.
  • Царевич Tsarevich — Hoàng tử. Trước kia từ này được dùng để chỉ thái tử thay vì Tsesarevich. Các hoàng tử không phải là người kế vị và các hoàng tôn (cháu nội vua) thì được phong Đại công tước.
  • Царевна Tsarevna — Hoàng nữ
  • Цесаревна Tsesarevna — Thái tử phi (vợ của Thái tử)

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ "Simeon I." Encyclopædia Britannica. 2009. Encyclopædia Britannica Online. ngày 12 tháng 7 năm 2009, EB.com.
  2. ^ Isabel De Madariaga, Ivan the Terrible, trang 50
  3. ^ Ferdinand Joseph Maria Feldbrugge, Gerard Pieter Van den Berg, William B. Simons, Encyclopedia of Soviet Law, trang 469
  4. ^ Edmund A. Walsh S. J. Ph. D., The Fall of the Russian Empire: The Story of the Last of the Romanovs and the Coming of the Bolshevik, trang 132

Read other articles:

Constituency in the Eastern Region, Ghana Asene Akroso-Mansoconstituencyfor the Parliament of GhanaDistrictBirim Central Municipal DistrictRegionEastern Region of GhanaCurrent constituencyPartyNew Patriotic PartyMPGeorge Kwame Aboagye Asene Akroso-Manso is one of the constituencies represented in the Parliament of Ghana. It elects one Member of Parliament (MP) by the first past the post system of election.[1] Asene Akroso-Manso was one of the constituencies created before the 2012 gen...

 

الانتخابات البرلمانية السورية 2016  →2012 13 أبريل 2016 2020←  جميع المقاعد 250 لمجلس الشعب السوريالمقاعد اللازمة للأغلبية 126   الحزب الأول   القائد بشار الأسد الحزب حزب البعث التحالف الجبهة الوطنية التقدمية آخر انتخاب 168 المقاعد المربوحة 200 تغيّر المقعد 32 الرئيس قب

 

Pour les articles homonymes, voir Ogre (homonymie). Cet article est une ébauche concernant une localité lettonne. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Ogre Héraldique Drapeau Administration Pays Lettonie Rajons Ogre Code postal LV-5001 Démographie Population 25 380 hab.[1] (2016) Densité 266 hab./km2 Géographie Coordonnées 56° 49′ 07″ nord, 24° 36′ ...

American technology company Looker Data Sciences, Inc.TypeSubsidiaryIndustrySoftwareFounded2012; 11 years ago (2012)Santa Cruz, California, U.S.FoundersLloyd TabbBen PorterfieldHeadquartersSanta Cruz, California, U.S.Key peopleLloyd Tabb (CTO)Frank Bien (CEO)Marc Randolph (Director)ProductsBusiness intelligence toolsData visualization toolsAnalytics toolsBig data toolsData warehousing toolsETL toolsNumber of employees500 (July 2018)ParentGoogleWebsitelooker.com Looker Data S...

 

Species of gastropod Kelletia lischkeiTemporal range: Middle Pleistocene to Recent, 0.13–0.00 Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N ↓ Two live Kelletia lischkei snails Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class: Gastropoda (unranked): clade Caenogastropoda clade Hypsogastropoda clade Neogastropoda Superfamily: Buccinoidea Family: Buccinidae Genus: Kelletia Species: K. lischkei Binomial name Kelletia lischkei(Oyama, K., 1951) Kelletia lischkei is a specie...

 

Church in Oxford, United KingdomSt Peter-le-BaileyChurch of St Peter-le-BaileySt Peter-le-Bailey, now St Peter's College chapelLocationNew Inn Hall, OxfordCountryUnited KingdomDenominationChurch of EnglandWebsiteSt Peter's College: chapelArchitectureStyleVictorian Gothic RevivalYears built1874AdministrationDioceseOxfordParishSt Ebbe with Holy Trinity and St Peter-le-Bailey The Church of St Peter-le-Bailey is a church on New Inn Hall Street in central Oxford, England. It was formerly next to B...

Universitas Mulawarman/Fakultas KedokteranLambang Universitas MulawarmanDidirikan1 November 2001 Dekandr. Ika Fikriah,M.Kes[1]Staf administrasi31[1]Lokasi0°27′57.1788″S 117°9′21.999″E / 0.465883000°S 117.15611083°E / -0.465883000; 117.15611083WarnaHijau mudaNama julukanFK UNMULOlahragaSepak Bola Fakultas Kedokteran Universitas Mulawarman, adalah sekolah kedokteran yang terdapat pada Universitas Mulawarman di Samarinda, Kalimantan Timur, Indo...

 

Men's 400 metre freestyleat the Games of the XXXI OlympiadVenueOlympic Aquatics StadiumDates27 April 2016 (heats & final)Competitors50 from 39 nationsWinning time3:41.55Medalists Mack Horton  Australia Sun Yang  China Gabriele Detti  Italy← 20122020 → Swimming at the2016 Summer OlympicsQualificationFreestyle50 mmenwomen100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mwomen1500 mmenBackstroke100 mmenwomen200 mmenwomenBreaststroke100 mmenwomen200 mm...

 

Australian rules footballer Australian rules footballer Ben Jacobs Jacobs playing for North Melbourne in April 2018Personal informationFull name Ben JacobsDate of birth (1992-01-09) 9 January 1992 (age 31)Original team(s) Sandringham Dragons (TAC Cup)Draft #16, 2010 National draft, Port AdelaideHeight 185 cm (6 ft 1 in)Weight 85 kg (187 lb)Club informationCurrent club North MelbourneNumber 5Playing career1Years Club Games (Goals)2011–2012 Port Ad...

For the SANFL listed players (before 1997), see List of Port Adelaide Football Club players (before 1997). Since becoming a member of the Australian Football League (AFL) in 1997, 198 players have represented the Port Adelaide Football Club in a senior AFL match.[1][notes 1] The list below is arranged in the order in which each player made his debut for Port Adelaide in a senior AFL match. Where more than one player made his debut in the same match, those players are listed al...

 

Radio Drama CompanyTypeCompany of actorsIndustryRadio broadcastingPredecessorRepertory Drama CompanyFounderVal GielgudArea servedWorld The Radio Drama Company is a company of actors formed by the British Broadcasting Corporation (BBC) in 1939, at the beginning of the Second World War. It is sometimes referred to as RDC, or the Rep, a survival from its original name, the Drama Repertory Company.[1] The cast of the company changes every six months, and auditions are held for the Carleto...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2015) الجمعية الدولية للمجالس الاقتصادية والاجتماعية والهيئات المماثلة المقر الرئيسي إقليم بروكسل العاصمة, بلجيكا تاريخ التأسيس 2 يوليو 1999  النوع جمعية غير ها...

Military police of the State of Israel Military Police Corpsחיל המשטרה הצבאיתCorps insigniaActive1944–presentCountry IsraelTypeProvostSize~4,500Part ofManpower DirectorateGarrison/HQTel HaShomerMotto(s)Military Police – People FirstColorsRed–blueCommandersCurrentcommanderAvichai MaibarInsigniaShoulder TagCorps FlagMilitary unit The Military Police Corps of the Israel Defense Forces (Hebrew: חֵיל הַמִּשְׁטָרָה הַצְּבָאִית, Chayal HaMis...

 

Визуализация воздушного потока, рассчитанная решением уравнения Навье-Стокса Визуализация теплообмена в корпусе насоса, созданная путём решения уравнения теплопроводности График некоторых частных интегралов дифференциального уравнения Дифференциа́льное уравне́ни...

 

2018 Indian filmGulaebaghavaliTheatrical release posterDirected byKalyaanWritten byKalyaanProduced byKotapadi J. RajeshStarringPrabhu DevaHansika MotwaniRevathiCinematographyR. S. AnandakumarEdited byVijay VelukuttyMusic byVivek–MervinProductioncompanyKJR StudiosDistributed byMishri EnterprisesRelease date 12 January 2018 (2018-01-12) CountryIndiaLanguageTamil Gulaebaghavali (/ɡʊleɪbʌɡɑːvʌli/) is a 2018 Indian Tamil-language heist action comedy film written and direct...

Ukrainian footballer (1950–2021) This article is about a footballer from Kyiv born in 1950. For Sehiy Morozov from Mariupol born in 1961, see Serhiy N. Morozov. Serhiy Morozov photo of 2009Personal informationFull name Serhiy Yuriyovych MorozovDate of birth (1950-04-30)30 April 1950Place of birth Kyiv, Ukrainian SSR, Soviet UnionDate of death 22 October 2021(2021-10-22) (aged 71)Place of death Kyiv, UkrainePosition(s) MidfielderYouth career1964–1969 Dynamo Kyiv academySenior career*Y...

 

A Sony CLIÉ PEG-NZ90 Personal Entertainment Organiser model featuring a respectable multimedia specification. The Sony Clie PEG-NZ90 was a flagship handheld PDA announced by Sony in January 2003.[1] This model was feature-packed, further improving on the capabilities of the NX series models. Like its predecessors, this handheld had a vertical clamshell swivel-screen form factor, and was powered by a 200mhz Intel XScale CPU, running the Palm OS (version 5). The main improvement to thi...

 

Main article: List of butterflies of North America Subfamily Libytheinae: snouts American snout, Libytheana carinenta American snout, Libytheana carinenta Subfamily Heliconiinae: heliconians and fritillaries Gulf fritillary, Agraulis vanillae Banded orange heliconian, Dryadula phaetusa Zebra heliconian, Heliconius charithonia Male Diana fritillary, Speyeria diana Female regal fritillary, Speyeria idalia Gulf fritillary, Agraulis vanillae Alberta fritillary, Boloria alberta Astarte fritillary,...

Paul LePageGubernur Maine ke-74Masa jabatan5 Januari 2011 – 2 Januari 2019PendahuluJohn BaldacciPenggantiJanet MillsWalikota Waterville ke-50Masa jabatanJanuari 2003 – Januari 2011PendahuluNelson MadorePenggantiDana Sennett Informasi pribadiLahirPaul Richard LePage9 Oktober 1948 (umur 75)Lewiston, Maine, Amerika SerikatPartai politikRepublikSuami/istriSharon Crabbe ​ ​(m. 1971; bercerai 1980)​ Ann DeRosby ​&#...

 

Railway station in Mizunami, Gifu Prefecture, Japan This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Kamado Station – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2017) (Learn how and when to remove this template message) CF15Kamado Station釜戸駅Kamado Station in December 2004General informationLo...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!