Louis VIII "Sư tử", sinh ngày 5 tháng 9 năm 1187 tại Paris, mất ngày 8 tháng 11 năm 1226 tại Montpensier (Auvergne), và là vua Pháp từ năm 1223 đến năm 1226, vị vua thứ tám trực hệ nhà Capet.
Là con trai của vua Philippe II "Thông Thái" (1165-1123) và Isabelle xứ Hainaut (1170-1190), Louis là vị vua Pháp đầu tiên kế thừa cả huyết thống của Hugues Capet (từ cha) và của Charles de Lorraine (từ mẹ), đối thủ bất hạnh của Hugues.
Khi là hoàng tử, ông đã xâm lược nước Anh vào ngày 21 tháng 5 năm 1216 và bị phạt vạ tuyệt thông công theo sắc lệnh giáo hoàng vào ngày 29 tháng 5 năm 1216. Vào ngày 2 tháng 6 năm 1216, Louis được các nam tước nổi loạn phong làm "vua Anh", tuy ông chưa từng được trao vương miện. Ông nhanh chóng thâu tóm một nửa lãnh thổ nước Anh nhưng bị người Anh đánh bại sau đó. Sau Hiệp ước Lambeth, ông phải trả 10.000 mark và phải lập lời thề không bao giờ xâm lược nước Anh nữa, và được giải vạ tuyệt thông.
Louis còn tham gia cuộc thập tự chinh Albigensian (chống lại người theo đạo Cathar tại miền Nam nước Pháp) từ năm 1229 đến năm 1231 cùng Simon de Montfort Già để hoàn thành lời thề của cha mình. Ông một lần nữa tham gia cuộc thập tự chinh này vào năm 1226 (từ tháng 1 đến tháng 9) với tư cách vua Pháp.
Louis là vị vua nhà Capet đầu tiên không lên ngôi khi cha mình còn sống, nhưng ông đã được Philippe II chỉ định là người kế vị trong bản di chúc công bố vào năm 1190. Do bản di chúc không bị phản đối, Louis không cần tham gia lễ gia phong hiệp sĩ, một nghi lễ di sản của nhà Capet, và được tổng giám mục Reims Guillaume xứ Joinville làm lễ lên ngôi vào ngày 6 tháng 8 năm 1223.
Sau khi lên ngôi, Louis ra sắc lệnh chống lại việc cho vay nặng lãi của người Do Thái, đảo ngược chính sách của cha mình và cho phép thành lập các ngân hàng Lombard (do người Ý điều hành) tại Paris.
Tuy trị vì trong thời gian ngắn ngủi nhưng Louis đã thực hiện thành công 2 cuộc chiến chống người Anh tại xứ Guyenne và chống bá tước Toulouse Raymond VII. Các chiến dịch chống người Anh vào các năm 1224 và 1226 đã đem về cho ông các vùng đất Poitou, Saintoigne và La Rochelle cũng như hàng loạt thành phố tại xứ Languedoc, khiến cho các vua Anh nhà Angevin chỉ còn kiểm soát duy nhất xứ Gascony tại lục địa.
Louis qua đời vào tháng 11 năm 1226 khi đang trở về sau cuộc Thập tự chinh Albigensian, và được con trai Louis IX kế vị.
Hoàng tử Louis
Tuổi trẻ
Louis, sinh ngày 5 tháng 9 năm 1187, là con trai cả của vua Philippe II. Sự ra đời của ông là một sự kiện lớn xoa dịu vương triều Capet vào thời điểm đó cũng như cuộc hôn nhân đang khủng hoảng giữa Philippe và Isabelle. Khi mẹ ông qua đời vào năm 1190 và cha ông đang tham gia thập tự chinh, Louis được bà nội Adèle xứ Champagne đón về nuôi cho đến khi Philippe quay về Pháp vào năm 1191. Tuy không được chính thức kế thừa tước vị bá tước xứ Artois từ mẹ mình, Louis được Philippe chỉ định là người giám quốc trên danh nghĩa để học tập cách trị vì. Ngoài ra, cho rằng việc kế vị đã được thiết lập chắc chắn, Philippe từ chối cho Louis làm đồng quốc vương cũng như trì hoãn việc gia phong hiệp sĩ cho ông.
Vào mùa hè năm 1195, một cuộc hôn nhân giữa Louis và Eleanor xứ Brittany, cháu gái của vua Anh Richard I, đã được đề xuất nhằm thiết lập một liên minh giữa Philippe và Richard, nhưng không thành công. Vào ngày 23 tháng 5 năm 1200, Louis kết hôn với Blanche xứ Castille, con gái của vua Castille Alfonso VIII và công chúa Anh Eleanor. Cuộc hôn nhân là kết quả của cuộc đàm phán trong thời gian dài giữa vua Philippe và vua Anh John, chú của Blanche.
Louis trở thành hiệp sĩ tại lâu đài Compiègne vào năm 1209, tuy cha ông đã đưa ra những điều kiện khắt khe để công nhận điều này, trong đó có việc ông phải chấm dứt việc tham gia các cuộc thi đấu thương.
Tham gia chiến dịch vào năm 1214
Vào năm 1213, Louis chiếm đóng 2 thị trấn St. Omer và Aire tại vùng Flanders, dẫn đến sự thù địch giữa cha ông Philippe và bá tước Boulogne Renaud. Sang năm 1214, Philippe phải đối mặt với liên minh giữa vua Anh John, hoàng đế Otto IV, bá tước Boulogne Renaud và bá tước Flanders Ferdinand. Liên minh gây chiến từ hai mặt, hướng tấn công đầu tiên do Otto IV, Renaud và Ferdinand chỉ huy và được bá tước Salisbury hỗ trợ sẽ hành quân từ Flanders theo hướng Tây Nam; hướng còn lại do John chỉ huy hành quân từ Poitou và tấn công Paris theo hướng Đông Bắc.
Louis được trao quyền chỉ huy mặt trận chống lại John từ Poitou. Giai đoạn đầu cuộc chiến diễn ra thuận lợi cho người Anh, Louis bị lực lượng của John áp đảo và để mất Angers vào cuối tháng 6. Khi John công hãm lâu đài La Roche-aux-Moines, một cứ điểm quan trọng, Louis buộc phải giao chiến với quân của John. Khi đối mặt với quân của Louis, các quý tộc địa phương của Poitou từ chối giao chiến, điều này tạo nên bất lợi và buộc John phải rút quân về La Rochelle. Chiến thắng này giúp cho vị vua tương lai Louis nhận được biệt hiệu "Sư tử". Không lâu sau đó, Philippe giành chiến thắng nhọc nhằn tại trận Bouvines ở phía Bắc chống lại Otto và những đồng minh khác, điều này đã cắt đút hy vọng giành lại xứ Normandy của John.
Tự xưng vua Anh
Louis của Pháp đến Anh (từ Chronica Majora, Matthew Paris, khoảng 1236–1259)
Năm 1215 diễn ra Cuộc chiến các nam tước lần thứ nhất khi các nam tước Anh nổi dậy chống lại vua John vốn đang mất lòng dân. Những quý tộc này lấy lý do vợ của Louis, vốn là cháu nội của vua Henry II, nên đã trao ngai vàng cho ông. Trong khi Louis đang triệu tập một đạo quân để giành quyền thừa kế ngai vàng nước Anh thì hồng y Guala Bicchieri, thuộc phái đoàn của giáo hoàng đang dừng chân tại Pháp trong chuyến công du đến Anh, đã lên án mạnh mẽ kế hoạch này.
Lực lượng của Louis đã đổ bộ lên đảo Thanet, phía đông Kent vào ngày 21 tháng 5 năm 1216 mà không gặp bất kỳ sự chống cự nào. Có rất ít sự phản kháng khi vị hoàng tử tiến vào London, và ông được tôn là vua Louis I của nước Anh tại Nhà thờ Thánh Paul cũ và tổ chức ăn mừng xa hoa trước sự chứng kiến của toàn thể London. Mặc dù không được trao vương miện, nhưng nhiều quý tộc, trong đó có vua Scotland Alexander II, người cũng đang tham gia cuộc chiến để giành lãnh địa tại Anh, đã tập hợp để bày tỏ lòng kính trọng với Louis. Tại Winchester, vào ngày 29 tháng 5 năm 1216, hồng y Guala Bicchieri đã tuyên bố vạ tuyệt thông đối với Louis và những người đi theo ông.
Vào ngày 14 tháng 6 năm 1216, Louis chiếm được Winchester và nhanh chóng kiểm soát hơn một nửa vương quốc Anh.[1] Nhưng dường như ngay khi nước Anh nằm trong tay mình, thì cái chết của Vua John vào tháng 10 năm 1216 đã khiến nhiều nam tước nổi loạn phế truất Louis để đưa con trai chín tuổi của John lên ngôi, Henry III.
Với việc Bá tước Pembroke làm nhiếp chính, lời kêu gọi người Anh "bảo vệ đất đai của chúng ta" chống lại người Pháp đã dẫn đến sự đảo ngược vận mệnh trên chiến trường. Sau khi quân đội của ông bị đánh bại trong trận Lincoln vào ngày 20 tháng 5 năm 1217 và lực lượng hải quân của ông bị đánh bại trong trận Sandwich vào ngày 24 tháng 8 năm 1217, Louis buộc phải làm hòa với các hiệp ước của Anh. Năm 1216 và 1217, Hoàng tử Louis cũng cố gắng chinh phục lâu đài Dover, nhưng không thành công.
Các điều khoản chính của Hiệp ước Lambeth là một sự ân xá cho quân nổi dậy người Anh, lời cam kết của Louis không tấn công nước Anh một lần nữa, và 10.000 Mác sẽ được trao cho Louis. Đổi lại cho khoản thanh toán này, Louis đồng ý rằng ông chưa bao giờ là vị vua hợp pháp của nước Anh.
Louis VIII kế vị cha mình vào ngày 14 tháng 7 năm 1223. Lễ đăng quang của ông diễn ra vào ngày 6 tháng 8 cùng năm tại nhà thờ lớn ở Reims. Với tư cách là Vua, ông tiếp tục tìm cách trả thù người Angevin, chiếm giữ Poitou và Saintonge, đồng thời chiếm lại những vùng lãnh thổ này từ Plantagenet cho vương miện của nước Pháp.
Chính sách với người Do Thái
Vào ngày 1 tháng 11 năm 1223, ông đã ban hành một sắc lệnh cấm các quan chức của mình ghi lại các khoản nợ người Do Thái, trái ngược với các chính sách do cha ông là Philippe II đặt ra. Ông còn cho họ vay nặng lãi mặc dù thời điểm này đây là hành vi bất hợp pháp đối với các tín đồ đạo Đấng Ki-tô. Theo luật của Giáo hội, nó được coi là một hành vi trái ngược trong đó mọi người trục lợi từ sự bất hạnh của người khác (như cờ bạc) và bị trừng phạt bằng cách vạ tuyệt thông, một hình phạt rất nghiêm khắc. Vì người Do Thái không theo đạo Thiên Chúa, họ không thể bị vạ tuyệt thông và do đó rơi vào vùng xám hợp pháp mà những người cai trị thế tục đôi khi sẽ khai thác bằng cách cho phép (hoặc yêu cầu) người Do Thái cung cấp các dịch vụ cho vay nặng lãi, thường là vì lợi ích cá nhân cho người cai trị thế tục và khiến họ bất mãn vấn đề pháp lý này, vốn là nguyên nhân thường xuyên gây xích mích trong các tòa án Nhà thờ và Tiểu bang. Lệnh cấm của Louis VIII là một nỗ lực nhằm giải quyết vấn đề pháp lý này, đây là nguồn gốc liên tục của xích mích trong các tòa án Nhà thờ và Bang.
26 nam tước đã chấp nhận điều này, nhưng Theobald IV, Bá tước xứ Champagne có quyền lực nhất thì không, vì ông đã có một thỏa thuận với người Do Thái để đảm bảo ông có thêm thu nhập thông qua thuế. Theobald IV sẽ trở thành một lực lượng đối lập chính đối với sự thống trị của triều Capet, và sự thù địch của ông đã được thể hiện dưới thời trị vì của Louis VIII. Ví dụ, trong cuộc bao vây Avignon, ông ta chỉ thực hiện nghĩa vụ tối thiểu là 40 ngày và bỏ về nhà vì tội phản bội.
Cuộc Thập tự chinh và Chinh phục Languedoc của người Albigensian
Sự vây bắt Marmande bởi Louis VIII trong trong cuộc Thập tự chinh Albigensian năm 1219. Bản thảo của William xứ Tudela và người liên tục ẩn danh, Bài hát cuộc thập tự chinh của người Albigensia, bản vẽ bằng mực, Pháp, thế kỷ 13.
Cuộc Thập tự chinh của người Albigensian bắt đầu vào năm 1209, bề ngoài thì mang cớ chống lại những người Cathars ở miền nam nước Pháp và đặc biệt là Languedoc, nhưng thực chất nó sớm trở thành một cuộc cạnh tranh giữa các lãnh chúa của miền bắc nước Pháp và những lãnh chúa của Occitania ở miền nam. Giai đoạn đầu tiên từ năm 1209 đến năm 1215 khá thành công đối với các lực lượng phía bắc, nhưng sau đó là một loạt các cuộc nổi dậy địa phương từ năm 1215 đến năm 1225 đã làm mất đi nhiều thành quả trước đó. Sau đó là việc bắt giữ Avignon và Languedoc.
Vào năm 1225, hội đồng Bourges đã ra lệnh vạ tuyệt thông Bá tước xứ Toulouse, Raymond VII, và tuyên bố một cuộc thập tự chinh mới chống lại các nam tước miền nam. Louis hài lòng làm mới cuộc xung đột để thực thi quyền hoàng gia của mình. Roger Bernard Đại đế, Bá tước Foix đã cố gắng giữ hòa bình, nhưng nhà vua từ chối sứ quán của ông và các bá tước Foix và Toulouse đã cầm vũ khí chống lại ông.
Louis VIII đứng đầu cuộc thập tự chinh mới. Quân đội của ông tập hợp tại Bourges vào tháng 5 năm 1226. Mặc dù số lượng chính xác của quân đội hiện tại là không rõ, nhưng chắc chắn đây là lực lượng lớn nhất từng được gửi đến chống lại Cathars. Chiến dịch bắt đầu vào tháng 6 năm 1226. Quân Thập tự chinh đánh chiếm thêm một lần nữa các thị trấn Béziers, Carcassonne, Beaucaire và Marseille, lần này không có sự kháng cự nào. Tuy nhiên, Avignon, trên danh nghĩa dưới sự cai trị của hoàng đế Đức, đã kháng cự, từ chối mở cửa cho quân Pháp. Không muốn xông vào các bức tường thành kiên cố của thị trấn, Louis quyết định bao vây. Một cuộc tấn công trực diện vào tháng Tám đã bị đánh trả quyết liệt. Cuối cùng, vào đầu tháng 9, thị trấn đầu hàng, đồng ý trả 6.000 mác và phá hủy các bức tường của chính mình.[2]
Qua đời
Trong khi trở về Paris, Vua Louis VIII bị bệnh kiết lỵ và qua đời vào ngày 8 tháng 11 năm 1226 tại Château de Montpensier, Auvergne.
Vương cung thánh đường Thánh Denis ngay phía bắc của Paris có lăng mộ của Louis VIII. Con trai của ông, Louis IX, kế vị ngai vàng của ông. Vương hậu Blanche kết thúc cuộc thập tự chinh ở phía nam vào năm 1229.
Gia phả
Phần này không có nguồn tham khảo nào. Mời bạn giúp cải thiện Phần bằng cách bổ sung các nguồn tham khảo đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. Nếu bài được dịch từ Wikipedia ngôn ngữ khác thì bạn có thể chép nguồn tham khảo bên đó sang đây.(tháng 9 năm 2021)
Vào ngày 23 tháng 5 năm 1200, ở tuổi 12, Louis kết hôn với Blanca de Castilla, Vương hậu Pháp (4 tháng 3 năm 1188 - 26 tháng 11 năm 1252). Họ có mười ba người con:
Hanley, Catherine. (2016) Louis: The French Prince Who Invaded England (Yale: Yale University Press) ISBN9780300217452
McGlynn, Sean. (2014) Blood Cries Afar: The Magna Carta War and the Invasion of England 1215-1217ISBN9780752492513
Tham khảo
^Alan Harding (1993), England in the Thirteenth Century (Cambridge: Cambridge University Press), p. 10. According to L'Histoire de Guillaume le Marechal Louis became "master of the country".
^Kerrebrouck records the birth of this daughter, and her death soon after her birth. P. Van Kerrebrouck, Les Capétiens 987-1328, Villeneuve d'Asq, 2000, p. 124.
^The Chronicon Turonense records the birth in 1224 "mense martio" of "Isabellis, filia Ludovici Regis Franciæ". Chronicon Turonense, Recueil des historiens des Gaules et de la France, vol. XVIII, p. 305.
^The Chronicon Turonense records the birth in 1225 (at the end of the text dealing with events in that year) of "Stephanus, Ludovici Regis Francorum filius" and his baptism in Paris. Chronicon Turonense, Recueil des historiens des Gaules et de la France, vol. XVIII, p. 313. He must have been born after the testament of King Louis VIII dated June 1225 which only names five (surviving) sons. Layettes du Trésor des Chartes, vol. II, 1710, p. 54.
^The Chronicon Turonense records that King Louis VIII left six sons (in order) "Ludovicum primogenitum, Robertum, Amfulsum, Johannem, Dagobertum id est Philippum, et Stephanum" and one daughter "Isabellam" when he died. Chronicon Turonense, Recueil des historiens des Gaules et de la France, vol. XVIII, p. 317.
Liên kết
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Louis VIII của Pháp.
.jpg)
