Lê Phụ Trần

Lê Phụ Trần
黎輔陳
Bảo Văn hầu
Tên húyLê Tần
Binh nghiệp
Phục vụNhà Trần-Đại Việt
ThuộcQuân đội Đại Việt
Cấp bậcThủy quân đại tướng quân (1259)
Tham chiếnChiến tranh Nguyên Mông-Đại Việt lần 1
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên húy
Lê Tần
Nơi sinh
Thanh Hóa
Mất
Nơi mất
Đại Việt
Giới tínhnam
Gia quyến
Thân phụ
Lê Khâm
Phu nhân
Lý Chiêu Hoàng
Hậu duệ
Lê Tông
Lê Ngọc Khuê
Trần Bình Trọng (?)
Chức quanNgự sử trung tướng tri Tam ty viện sự (1250);
Ngự sử đại phu (1258);
Thiếu sư, kiêm Trừ cung giáo thụ (1274)
Tước hiệuBảo Văn hầu
Gia tộcnhà Trần
Tôn giáoNho giáo
Quốc tịchViệt Nam
Thời kỳNhà Trần

Lê Phụ Trần (chữ Hán: 黎輔陳, ? -?), tức Lê Tần (黎秦), người Ái Châu,[1] là một danh tướng của triều đại nhà Trần, phục vụ trải các triều Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông.

Sử sách không ghi chép gì về ngày, tháng, năm sinh mất của ông. Trong Đại Việt Sử ký toàn thư, những ghi chép đầu tiên về ông bắt đầu từ năm 1250 và kết thúc vào năm 1278, khi vợ ông là Chiêu Thánh công chúa mất.

Thân thế

Trần Bá Chí căn cứ vào Cổ Mai bi ký và Lê triều miêu duệ cho rằng Lê Tần là con Lê Khâm - dòng dõi của hoàng đế Lê Đại Hành. Lê Khâm là một công thần đầu thời Trần, có công giúp Trần Thái Tổ và Thái sư Trần Thủ Độ đánh sứ quân Nguyễn Nộn, được phong tước Thượng vị hầu.[2]

Cuộc đời

Tháng 2, năm 1250, hoàng đế Trần Thái Tông cho ông làm Ngự sử trung tướng, tri Tam ty viện sự.[3]

Ngày 12 tháng 12, năm 1257[4], quân Mông Cổ dưới sự chỉ huy của Cốt Đãi Ngột Lang, hay được nhiều người bết đến với tên Ngột Lương Hợp Thai, từ Vân Nam xuôi theo sông Hồng tràn vào Đại Việt. Trần Thái Tông thân hành đốc chiến, xông pha tên đạn. Quan quân hơi núng, hoàng đế ngoảnh trông tả hữu, chỉ có Lê Phụ Trần một mình một ngựa, ra vào trận giặc, sắc mặt bình thản như không.[3] Lúc ấy, có người khuyên đức hoàng dừng lại để chỉ huy chiến đấu. Phụ Trần cố sức can:[3]

"Nay thì bệ hạ chỉ đánh một ván dốc túi thôi! Hãy nên tạm lánh chúng, sao lại có thể dễ dàng tin lời người ta thế!"

Bấy giờ, Thái Tông mới lui quân đóng ở sông Lô. Phụ Trần giữ phía sau. Quân giặc bắn loạn xạ, Phụ Trần lấy ván thuyền che cho Thái Tông khỏi trúng tên giặc.[3] Thế giặc rất mạnh, Thái Tông lại phải lui giữ sông Thiên Mạc.[5] Phụ Trần theo vua bàn những việc cơ mật, rất ít người biết được điều đó.[3] Ngày 24 tháng 12 năm đó, sau thất bại tại Đông Bộ Đầu, quân Mông Cổ rút chạy.

Tháng giêng năm 1258, Trần Thái Tông định công phong tước, ban cho Lê Phụ Trần làm Ngự sử đại phu, tước Bảo Văn hầu; lại đem Chiêu Thánh công chúa gả cho. Thái Tông nói:[3]

"Trẫm không có khanh, thì đâu có ngày nay. Khanh hãy cố gắng để cùng được trọn vẹn về sau".

Nhận xét về việc này, sử gia Ngô Sĩ Liên trong sách Đại Việt Sử ký Toàn thư viết: Vua tôi nhà Trần coi thường đạo vợ chồng lại thấy ở đây lần nữa.[3]

Cũng trong tháng giêng này, ông cùng Chu Bác Lãm (周博覽) đi sứ sang nhà Nguyên. Lúc này, sứ Nguyên sang đòi lễ vật hằng năm, đòi tăng thêm tiến cống, lung tung không định. Vua sai Lê Phụ Trần đi sứ, lấy Bác Lãm làm phó. Cuối cùng quy định 3 năm một lần tiến cống, coi là thường lệ.[3]

Ngày 24 tháng 2 âm lịch năm 1258,[6] Trần Thái Tông nhường ngôi cho con là Trần Hoảng để làm thái thượng hoàng. Trần Hoảng lên ngôi, tức vua Trần Thánh Tông. Tháng 6 năm 1259, Thánh Tông giao cho ông làm Thủy quân đại tướng quân.[7]

Đến tháng 12 năm 1274, Thánh Tông phong ông làm Thiếu sư, kiêm Trừ cung giáo thụ,[7] tức là thầy học của thái tử Trần Khâm.

Tháng 3 năm 1278, Chiêu Thánh công chúa Lý thị qua đời, từ đây cũng không còn ghi chép gì liên quan đến ông nữa.

Sử gia Ngô Sĩ Liên đã nhận định: "Lê Phụ Trần... dũng lược đứng đầu ba quân, một mình một ngựa xông pha trong lúc gian nguy, mà tài văn học của ông đủ để dạy bảo thái tử".[8]

Gia đình

  • Vợ: Công chúa Chiêu Thánh Lý thị, tức Lý Chiêu Hoàng (1218-1279). Hai người sống với nhau từ năm 1258 tới năm 1279.
  • Con trai: Thượng vị hầu Lê Tông.[7]
  • Con gái: Ứng Thụy công chúa Lê Ngọc Khuê.[7]

Trần Bình Trọng

PGS Trần Bá Chí căn cứ vào Lê triều miêu duệ và Cổ Mai bi ký cho rằng Lê Phụ Trần là cha Trần Bình Trọng và có thể chính Lê Tông là Trần Bình Trọng vì tài liệu chỉ ghi Lê Phụ Trần và công chúa Chiêu Thánh chỉ có một người con trai, không nhắc đến người con trai nào khác.[9]

Xem thêm

Tham khảo

Ghi chú

  1. ^ Khâm định Việt sử thông giám cương mục: Chính biên, quyển thứ VI, lời chua năm 1250
  2. ^ Trần Bá Chí, sách đã dẫn, tr 179
  3. ^ a b c d e f g h Đại Việt Sử ký toàn thư, Quyển V: Kỷ nhà Trần - Thái Tông hoàng đế
  4. ^ Tức ngày ngày 24 tháng 1 năm 1258 theo dương lịch.
  5. ^ Theo Cương mục là hạ lưu sông Phú Lương (sông Hồng) chảy qua vùng bãi Mạn Trù, ở Mạn Trù Châu, huyện Đông Yên, thuộc địa giới tỉnh Hưng Yên, nay thuộc xã Tân Châu, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.
  6. ^ Tức ngày ngày 6 tháng 4 năm 1258.
  7. ^ a b c d Đại Việt Sử ký toàn thư, Quyển V: Kỷ nhà Trần - Thánh Tông hoàng đế
  8. ^ Đại Việt Sử ký toàn thư, Quyển V: Kỷ nhà Trần - Minh Tông hoàng đế
  9. ^ Trần Bá Chí, sách đã dẫn, tr 180

Read other articles:

فورد فالكون (ارجنتين)

فورد فالكونمعلومات عامةالعلامة التجارية Ford (en) المصنع Ford Motor Argentina (en) الإنتاج 1962م-1991مالوزن والأداءالوزن 1,230–1,406 كـغ (2,712–3,100 رطل)الأبعادقاعدة الإطارات 2,781 مـم (109 بوصة)الطول 4,597–4,732 مـم (181.0–186.3 بوصة)العرض 1,781–1,793 مـم (70.1–70.6 بوصة)تعديل - تعديل مصدري - تعديل

 

Robert Mallet

Robert Mallet Född3 juni 1810[1][2][3]DublinDöd5 november 1881[1][2][3] (71 år)Clapham, StorbritannienBegravdWest Norwood CemeteryMedborgare iIrlandUtbildad vidTrinity College, Dublin SysselsättningCivilingenjör, geolog, seismolog, ingenjör, geofysikerBarnJohn Mallet (f. 1832)Robert Trefusis Mallet (f. 1837)UtmärkelserCunninghammedaljen (1862)Wollastonmedaljen (1877)[4]Fellow of the Royal SocietyRedigera Wikidata Robert Mallet, född 3 juni 1810 i Dublin, död 5 november...

 

Sumitra Guha

Indian classical singer PSVidushi Sumitra Guhaసుమిత్రా గుహ/ সুমিত্রা গুহGuha on the occasion of Indian Republic Day celebrations in Paris, 2018.BornSumitra Raju21 JanuaryAndhra Pradesh, IndiaEducationVisva-Bharati University, (B.A., M.A.)Years active1972–presentSpousePran Kumar GuhaParentsR. G. Narayana Raju (father)Rajyalakshmi Raju (mother)RelativesShobha Raju(sister), Sreyash Sarkar(grand-nephew), Phulrenu Guha(grand aunt-in-law)AwardsPadm...

スウィートウォーター郡 (ワイオミング州)

座標: 北緯41度39分 西経108度53分 / 北緯41.650度 西経108.883度 / 41.650; -108.883 ワイオミング州スウィートウォーター郡 郡内の国道30号線を走る荷馬車（1940年） 郡のワイオミング州内の位置 州のアメリカ合衆国内の位置 設立 1867年 郡名の由来 州内を流れるスウィートウォーター川（ノースプラット川の支流）から 郡庁所在地 グリーン・リバー 最大都市 ロッ

 

Joseph Schröffer

Kardinalswappen von Joseph Schröffer Joseph Martin Kardinal Schröffer (* 20. Februar 1903 in Ingolstadt; † 7. September 1983 in Nürnberg) war Bischof von Eichstätt, später Kurienerzbischof der römisch-katholischen Kirche und Kardinaldiakon mit der Titeldiakonie San Saba. Leben Schröffer wurde 1903 in Ingolstadt geboren, wo er zusammen mit seinen vier jüngeren Schwestern aufwuchs und 1917 an das Bischöfliche Knabenseminar in Eichstätt wechselte. Bereits 1921, im Jahr vor seinem Abi...

 

The Empress of Dreams

2021 book by Tanith Lee The Empress of Dreams Cover of first editionAuthorTanith LeeCover artistLauren GornikCountryUnited StatesLanguageEnglishGenreFantasyPublisherDMR BooksPublication date2021Media typeprint (paperback), ebookPages224ISBN978-1-735898247 The Empress of Dreams is a collection of fantasy short stories by British author Tanith Lee. It was first published in trade paperback and ebook by DMR Books in February 2021.[1][2] Summary The book collects sixteen...

Monocotyledon reproduction

Flowering plant reproduction system A solitary bee pollinating an Allium monocot flower. The monocots (or monocotyledons) are one of the two major groups of flowering plants (or Angiosperms), the other being the dicots (or dicotyledons). In order to reproduce they utilize various strategies such as employing forms of asexual reproduction, restricting which individuals they are sexually compatible with, or influencing how they are pollinated. Nearly all reproductive strategies that evolved in ...

 

Свинарська балка

Комплексна пам’ятка природимісцевого значення«Свинарська балка»Країна  УкраїнаРозташування  УкраїнаЛуганська областьБіловодський район, Городище Площа 5 гаЗасновано 1984Посилання Свина́рська ба́лка — комплексна пам'ятка природи місцевого значення. Розташов...

 

Shiloh (Foote novel)

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Shiloh Foote novel – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2008) (Learn how and when to remove this template message) For the 1991 novel by Phyllis Reynolds Naylor, see Shiloh (Naylor novel). For the short story by Bobbie Ann Mason, see Shiloh and Other Stor...

Arsitektur Kebangkitan Renaisans

Neo-Renaisans beralih ke halaman ini. Untuk gaya perhiasan, lihat Perhiasan Holbeinesk. Istana Schwerin di Mecklenburg, Jerman, merupakan karya arsitektur kebangkitan Renaisans untuk keperluan representasi. Terselesaikan pada tahun 1857. Waddesdon Manor, tempat kedudukan keluarga Rothschild, dibangun sejak tahun 1874. Kebangkitan Renaisans (terkadang disebut Neo-Renaisans) adalah suatu sebutan luas yang mencakup banyak gaya kebangkitan arsitektural pada abad ke-19, yang mana bukanlah Yunani K...

 

AXE telephone exchange

This article may be in need of reorganization to comply with Wikipedia's layout guidelines. Please help by editing the article to make improvements to the overall structure. (July 2016) (Learn how and when to remove this template message) Ericsson AXE cabinets The AXE telephone exchange is a product line of circuit switched digital telephone exchanges manufactured by Ericsson, a Swedish telecom company. It was developed in 1974 by Ellemtel, a research and development subsidiary of Ericsson an...

 

Damside Windmill

Tower windmill in Lancashire Damside WindmillLooking southwest, 2009OriginMill locationPilling, Lancashire, EnglandCoordinates53°55′52″N 2°54′14″W / 53.9310771°N 2.9038817°W / 53.9310771; -2.9038817Year built1808; 215 years ago (1808)InformationTypeTower millStoreysFiveWindshaftCast iron Damside Windmill (also known as Pilling Windmill and The Old Mill) is a tower windmill in the English village of Pilling, Lancashire.[1] It was bu...

Gillette, Wyoming

City in Wyoming, United StatesGillette, WyomingCityGillette seen from Overlook Park FlagLocation of Gillette in Campbell County, Wyoming.Coordinates: 44°17′28″N 105°30′08″W / 44.29111°N 105.50222°W / 44.29111; -105.50222[1]Country United StatesState WyomingCountyCampbellGovernment[3] • TypeMayor–Council • BodyGillette City Council • MayorShay Lundvall[2]Area[4] • Tot...

 

Gun control

Laws or policies that regulate firearms For international arms restrictions, see Arms control. For techniques for the safe handling, possession, and storage of firearms, see Gun safety. For the debate about gun control in the U.S., see Gun politics in the United States. Firearm guiding policy by country according to the University of Sydney[a] (April 2022)   Permissive   Restrictive   Not included Gun control, or firearms regulation, is the set of laws or...

 

Red Hot + Dance

1992 compilation album by Various artistsRed Hot + DanceThe cover features artwork by Keith HaringCompilation album by Various artistsReleasedJuly 7, 1992GenreDanceLength65:44LabelEpicSony MusicProducer The Basement Boys Sly Dunbar Robbie Shakespeare George Michael Todd Terry David Morales Young Disciples Various artists chronology Red Hot + Blue(1990) Red Hot + Dance(1992) No Alternative(1993) Singles from Red Hot + Dance Too FunkyReleased: 12 July 1992 Professional ratingsReview sco...

Bifenox

Bifenox Names Preferred IUPAC name Methyl 5-(2,4-dichlorophenoxy)-2-nitrobenzoate Identifiers CAS Number 42576-02-3 Y 3D model (JSmol) Interactive image ChemSpider 35891 ECHA InfoCard 100.050.795 PubChem CID 39230 UNII KSB85XT26Y Y CompTox Dashboard (EPA) DTXSID1040320 InChI InChI=1S/C14H9Cl2NO5/c1-21-14(18)10-7-9(3-4-12(10)17(19)20)22-13-5-2-8(15)6-11(13)16/h2-7H,1H3Key: SUSRORUBZHMPCO-UHFFFAOYSA-N SMILES COC(=O)C1=C(C=CC(=C1)OC2=C(C=C(C=C2)Cl)Cl)[N+](=O)[O-] Properties[1&...

 

Art in Sierra Leone

A Sande society helmet mask (1940–1965) in the collection of The Children's Museum of Indianapolis Art in Sierra Leone has a long and significant tradition of carving and ceremonial works like masks and cloth for initiation and protection. Although art styles are oftentimes ascribed to a single ethnic group (often the Mende[citation needed]), the styles and processes are spread throughout the country and many artists move between the different ethnic groups in the country.[1]...

 

Cromwell Gardens

Cromwell Gardens, opposite the Victoria and Albert Museum, looking west. Cromwell Gardens is a short but major road in South Kensington, within the Royal Borough of Kensington and Chelsea, London, England. It joins the Cromwell Road at the junction with Exhibition Road to the west with the Brompton Road to the east. To the north, the main facade and entrance of the Victoria and Albert Museum is a dominant feature. To the south, on the corner with Exhibition Road, is the Ismaili Centre, a reli...

Peter Horrocks

British broadcast executive Peter HorrocksCBEBorn (1959-10-08) 8 October 1959 (age 64)Alma materChrist's College, Cambridge UniversityChildren3Peter John Gibson Horrocks CBE[1] (born 8 October 1959) is a broadcast executive and a former Vice-Chancellor (chief executive) of The Open University. He was educated at the independent King's College School in Wimbledon and at Christ's College, Cambridge. He was previously director of the BBC World Service Group. BBC Horrocks joined...

 

Xiangmei North station

Metro station in Shenzhen, China Xiangmei North香梅北Chinese nameChinese香梅北Literal meaningFragrant Blossom NorthTranscriptionsStandard MandarinHanyu PinyinXiāngméi BěiYue: CantoneseJyutpingHoeng1 Mui4 Bak1 General informationLocationFutian District, Shenzhen, GuangdongChinaOperated bySZMC (Shenzhen Metro Group)Line(s)     Line 2Platforms2 (1 island platform)Tracks2ConstructionStructure typeUndergroundAccessibleYesOther informationStation code218HistoryOpen...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!