Isabel II của Tây Ban Nha (tiếng Tây Ban Nha: Isabel II, María Isabel Luisa de Borbón y Borbón-Dos Sicilias; 10 tháng 10 năm 1830 – 9 tháng 4 năm 1904) là Nữ vương Tây Ban Nha từ năm 1833 cho đến khi bị phế truất vào năm 1868. Bà là nữ vương duy nhất trị vì trong lịch sử thống nhất của Tây Ban Nha.[1][n. 1]
Isabel được tuyên bố đã đủ tuổi và bắt đầu cai trị trực tiếp vào năm 1843. Triều đại thực sự của bà là một giai đoạn được đánh dấu bằng những âm mưu trong cung đình, âm mưu trong doanh trại và pronunciamientos quân sự. Cuộc hôn nhân của bà với Francisco de Asís, Công tước xứ Cádiz không hạnh phúc, và hành vi cá nhân cũng như tin đồn về các mối quan hệ đã làm tổn hại đến danh tiếng của bà. Vào tháng 9 năm 1868, một cuộc nổi loạn trên biển bắt đầu ở Cadiz, đánh dấu sự khởi đầu của Cách mạng Vinh quang. Việc lực lượng của bà bị Thống chế Francisco Serrano, Công tước thứ 1 xứ la Torre đánh bại đã chấm dứt triều đại của bà và bà phải lưu vong ở Đệ Nhị Đế chế Pháp. Năm 1870, bà chính thức thoái vị khỏi ngai vàng Tây Ban Nha để ủng hộ con trai mình là Vương tử Alfonso. Năm 1874, Đệ nhất Cộng hòa Tây Ban Nha bị lật đổ trong một cuộc đảo chính. Chế độ quân chủ Bourbon được phục hồi, và Alfonso lên ngôi với tư cách là Vua Alfonso XII. Isabel trở về Tây Ban Nha hai năm sau đó nhưng sớm rời đi Pháp, nơi bà sống cho đến khi qua đời vào năm 1904.
Isabel lên ngôi vì Fernando VII đã thuyết phục Cortes Generales giúp ông bãi bỏ luật Salic, do Nhà Bourbon sử dụng từ đầu thế kỷ XVIII, và tái lập luật kế vị cũ của Tây Ban Nha. Luật Salic cấm nữ giới nắm vương quyền, nên người đầu tiên lên ngôi sau cái chết của Fernando VII chính em trai của chính vị vua này là Hoàng thân Carlos, Bá tước xứ Molina, Carlos đã chiến đấu trong 7 năm trong thời kỳ Isabel còn nhỏ để tranh chấp ngai vàng của bà (xem Chiến tranh Carlist lần thứ nhất). Những người ủng hộ Carlos và hậu duệ của ông được gọi là Carlists, và cuộc chiến giành quyền kế vị là chủ đề của một số cuộc chiến tranh Carlist vào thế kỷ XIX.
Triều đại của Isabel chỉ được duy trì thông qua sự hỗ trợ của quân đội. Cortes và những người Tự do Ôn hòa và Tiến bộ đã tái lập chính quyền lập hiến và nghị viện, giải tán các giáo đoàn và tịch thu tài sản của họ (bao gồm cả tài sản của Dòng Tên), và cố gắng khôi phục trật tự tài chính của Tây Ban Nha. Sau cuộc chiến tranh Carlist, nhiếp chính, Maria Christina, đã từ chức để nhường chỗ cho Baldomero Espartero, Thân vương xứ Vergara, vị tướng Isabelline thành công và được yêu mến nhất. Espartero, một người Tiến bộ, chỉ làm nhiếp chính trong 2 năm.
Thời kỳ bà còn niên thiếu, Tây Ban Nha đã chứng kiến căng thẳng với Hoa Kỳ về vụ việc Amistad.
Baldomero Espartero bị phế truất vào năm 1843 bởi một tuyên ngôn quân sự và chính trị do các tướng Leopoldo O'Donnell và Ramón María Narváez lãnh đạo. Họ thành lập một nội các, do Joaquín María López y López chủ trì. Chính phủ này đã thuyết phục Cortes tuyên bố Isabel lúc đó 13 tuổi, đã đủ tuổi cai trị. Từ khi bà bắt đầu trị vì vào năm 1833 cho đến khi Margrethe II của Đan Mạch thoái vị vào năm 2024, tại bất kỳ thời điểm nào, đều có một nữ vương trị vì ở châu Âu.
Isabel được tuyên bố đủ tuổi trị vì Tây Ban Nha và tuyên thệ trước Hiến pháp năm 1837 vào ngày 10 tháng 11 năm 1843,[3] ở tuổi 13. Bất chấp quyền tối cao của quốc hội, nhưng trên thực tế, "sự tin tưởng kép" đã khiến Isabel có vai trò trong việc thành lập và bãi bỏ các chính phủ, làm suy yếu những người tiến bộ.[4] Liên minh không dễ dàng giữa những người ôn hòa và những người tiến bộ đã lật đổ Espartero vào tháng 7 năm 1843 đã tan rã vào thời điểm nữ vương đến tuổi trưởng thành.[5] Sau một chính phủ ngắn ngủi do Salustiano de Olózaga y Almandoz tiến bộ lãnh đạo, những người ôn hòa đã bầu ứng cử viên của họ, Pedro José Pidal, làm chủ tịch Cortes.[5] Sau quyết định giải tán Cortes thù địch tiếp theo của Olózaga vào ngày 28 tháng 11, tin đồn về việc bị cáo buộc ép nữ vương ký sắc lệnh hoàng gia đã lan truyền. Kết quả là, Olózaga bị truy tố, cách chức và buộc phải lưu vong, trong khi Đảng Tiến như rắn mất đầu, đây là điểm khởi đầu cho sự bất mãn ngày càng tăng của họ đối với chế độ quân chủ của Isabel.[5]
^She was formally Queen of Spain, unlike Isabella I, who was proclaimed Queen of Castile, although the latter is nevertheless sometimes considered to have also been Queen of Spain.[2]
Trích dẫn
^Monarchy and Liberalism in Spain: The Building of the Nation-State, 1780–1931. United Kingdom, Taylor & Francis, 2020.
Burdiel, Isabel (2012). “El descenso de los reyes y la nación moral. A propósito de Los Borbones en pelota”. Los borbones en pelota(PDF). Zaragoza: Institución Fernando el Católico. tr. 7–74. ISBN978-84-9911-196-4.
Bài viết này bao gồm văn bản từ một ấn phẩm hiện thời trong phạm vi công cộng: Chisholm, Hugh biên tập (1911). “Isabella II”. Encyclopædia Britannica. 14 (ấn bản thứ 11). Cambridge University Press. tr. 859–860.
