Xuất thân từ gia tộc Wittelsbach có nguồn gốc Đức, Hoàng hậu Elisabeth nổi danh với nhan sắc cũng như tầm vóc chính trị, ngay cả trước khi bà trở thành Hoàng hậu của Đế quốc Áo. Vốn có một nền giáo dục nhẹ nhàng tự do, đến khi kết hôn, Hoàng hậu Elisabeth phải vật lộn trong quy tắc và trách nhiệm đối với một người con dâu của nhà Habsburg. Do những lý do ấy, bà có quan hệ không mấy khả quan với bác, và cũng là mẹ chồng mình, Sophie của Bayern. Nhưng cuộc sống của bà thay đổi khi hạ sinh người thừa kế cho hoàng tộc, Rudolf, Thái tử của Áo.
Ngoài những vấn đề đời tư cùng tán dương về nhan sắc, Hoàng hậu Elisabeth có vai trò quan trọng khi giúp Hoàng đế Franz Joseph thành lập nền quân chủ lưỡng thể tại Hungary, trở thành Đế quốc Áo-Hung mà ta biết trong lịch sử. Tuy nhiên, cái chết của Thái tử Rudolf vào năm 1889 đã khiến sức khỏe của bà trầm trọng suy yếu. Cái chết chấn động của bà vào năm 1898 khiến Hoàng đế Franz Joseph cùng toàn dân Áo tiếc thương trong nhiều năm sau.
Khác với các nhà quý tộc thông thường, Maximilian lại vui thú với những chuyến đi, thường cùng gia đình cư trú luân phiên giữa các mùa tại những tòa lâu đài riêng của dòng họ. Vì những lý do đó, Elisabeth cùng các anh chị em lớn lên trong một môi trường giáo dục hòa nhã, không gò bó và khá tự do. Nhan sắc của Elisabeth càng lớn lên càng được tô điểm và ca thán vì sự lộng lẫy cũng như không kém phần tinh tế dịu dàng.
Năm 1853, vị Hoàng đế trẻ 23 tuổi Franz Joseph theo sự sắp đặt của mẹ mình, Sophie Friederike của Bayern, đến Bad Ischl để gặp vị hôn thê trong mắt bà, tức Helene, chị cả của Elisabeth. Năm đó, Elisabeth 15 tuổi, bằng vẻ đẹp cũng như khí chất của mình, đã hớp hồn hoàn toàn vị Hoàng đế điển trai, và Hoàng đế quyết định cưới Elisabeth thay vì chị gái Helene. Lễ cưới diễn ra ngày 24 tháng 4 năm 1854.
Do thời thơ ấu tự do, Elisabeth hoàn toàn chưa chuẩn bị những áp lực khi trở thành con dâu nhà Habsburg. Bên cạnh đó, bản thân Hoàng hậu Elisabeth có mối quan hệ không mấy khả quan với mẹ chồng là Sophie. Hai đứa con đầu đều là con gái, đã khiến những áp lực của Sophie đối với Elisabeth càng tăng, điều này chỉ tạm kết thúc khi Elisabeth hạ sinh đứa con trai duy nhất, vị Hoàng thái tử Rudolf Franz Karl Joseph.
Mãn đời
Năm 1889, Thái tử Rudolf tự tử cùng người tình. Vì quá đau buồn nên lúc nào bà cũng mặc đồ đen, sự ra đi của con trai khiến Hoàng hậu cách ly khỏi triều đình và vai trò chính trị. Tháng 7 năm 1898 bà đến Genève ở Thụy Sĩ để du lịch, tại nơi đây bà trú tại Hotel Beau-Rivage. Ngày 10 tháng 9 năm 1898, sau khi rời khỏi Hotel Beau-Rivage, Hoàng hậu Elisabeth bị đâm chết bởi một người Ý tên Luigi Lucheni, một người theo thuyết vô chính phủ.
Hoàng hậu Elisabeth, với nhan sắc tuyệt thế đã đi vào huyền thoại cùng rất nhiều lời đồn về bí quyết bảo dưỡng của phái nữ. Sau cái chết của vợ, Hoàng đế Franz Joseph lập nên "Order of Elizabeth" để tưởng niệm bà.
Năm 1858, bà hạ sinh một người con trai nối dõi cho hoàng tộc Habsburg-Lothringen, tức Thái tử Rudolf của Áo.
Nhưng những người con của bà đều do Đại vương công phu nhân Sophie Friederike nuôi dưỡng vì bà cho rằng Elisabeth còn quá trẻ và thiếu kinh nghiệm. Năm 1867, bà sinh Nữ Đại vương công Marie Valerie, đây cũng là đứa con duy nhất bà được tự tay nuôi dưỡng cho đến lớn.
Ảnh hưởng
Hình ảnh Elisabeth trong nghệ thuật
Hội họa
Âm nhạc
Văn học
Sân khấu
Điện ảnh
Tham khảo
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Elisabeth xứ Bayern.
Konstantin Christomanos: Diaries (Tagebuchblätter, several editions in Modern Greek, German, French)
Barry Denenburg: The Royal Diaries: Elisabeth, The Princess Bride
Brigitte Hamann: Sissi, Elisabeth, Empress of Austria (Taschen America: 1997) (ISBN 3-8228-7865-0) (short, illustrated).
Ann Nibbs: The Elusive Empress (Youwriteon.com: 2008) (ISBN 978-1849231305) (372pp).
Matt Pavelich: Our Savage (Shoemaker & Hoard: 2004) (ISBN 1-59376-023-X) (270pp.).
Matteo Tuveri: Elizabeth of Austria: A Beauvoirian perspective, Simone de Beauvoir Studies, Volume 24, 2007 – 2008, Published by the Simone de Beauvoir Society (CA – U.S.A.)
Matteo Tuveri: Sissi: Myth and history, Journal Eco delle Dolomiti, Pinzolo (TN), Italy.
