Huyện Châu Thành nằm ở phía bắc của tỉnh Sóc Trăng, nằm cách thành phố Sóc Trăng khoảng 13 km, cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 50 km về phía bắc, có vị trí địa lý:
Huyện Châu Thành là huyện mới thành lập trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính từ huyện Mỹ Tú theo Nghị định số 02/NĐ-CP ngày 24/9/2008 của Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 6/1/2009. Huyện có diện tích tự nhiên là 23.632,43 ha, trong đó đất nông nghiệp 21.240,97 ha, chiếm 89,88 % diện tích đất tự nhiên.
Toàn huyện có 7 xã và 1 thị trấn, gồm 56 ấp. Trong đó, có 3 xã đặc biệt khó khăn (Phú Tân, An Ninh, Hồ Đắc Kiện thụ hưởng Chương trình 135 của Chính phủ giai đoạn II đến 2010) và 10 ấp đặc biệt khó khăn thuộc 4 xã trên địa bàn.
Tính đến thời điểm tháng 11/2009, các lĩnh vực như: Nông nghiệp; tiểu thủ công nghiệp; tài chính, tín dụng; văn hoá xã hội; an ninh quốc phòng,... đã được giữ vững và có hướng phát triển tích cực theo xu thế chung của tỉnh nhà, giúp huyện cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu chính về kinh tế xã hội do tỉnh giao, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết năm của Huyện uỷ, của Hội đồng nhân dân huyện.
Văn bản số 1720/VP-TH về việc lấy ý kiến đối với dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh về việc thông qua chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2025 của tỉnh Sóc Trăng[2]
Lịch sử
Vài nét về địa danh Châu Thành
Trong văn học dân gian ở Nam Bộ có khá nhiều câu sử dụng từ "châu thành", mặc dù trong văn bản được viết hoa, nhưng "châu thành" ở đây được dùng như là một danh từ chung, chỉ nơi phố xá đông đúc, văn minh. Từ "châu thành" vốn là một từ Hán-Việt, được sử dụng khá phổ biến ở Nam Bộ. Khái niệm "châu thành" có thể hiểu là:
Phố phường, thành thị, nơi dân cư đông đúc
Khu vực chính một xứ hay một tỉnh
Vùng đất bao quanh, ở cạnh thành phố, thị xã, đơn vị hành chính cấp huyện.
Sau khi chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây Nam Kỳ, ngày 5 tháng 6 năm 1867, thực dân Pháp ra nghị định chia 6 tỉnh Nam Kỳ ra 24 hạt tham biện (arondissemnent). Viên cai trị hạt là tham biện (inspecteur, sau đổi là administrateur). Lỵ sở của hạt gọi là "châu thành", có chức năng như một "trung tâm hành chính" của hạt. Bắt đầu từ năm 1912, địa danh Châu Thành chính thức được đặt tên cho nhiều đơn vị hành chính cấp quận ở các tỉnh Nam Kỳ.
Ban đầu, "Châu Thành" chỉ các trung tâm hành chính, nơi có chợ búa, các cơ quan của hạt tham biện trú đóng. Sau khi thành lập các thị xã với chức năng "tỉnh lỵ", nó chiếm một phần diện tích của "châu thành", phần diện tích còn lại vẫn giữ tên cũ là quận Châu Thành và sau này là huyện Châu Thành. Hiện nay các thị xã tỉnh lỵ đó đều đã được nâng cấp trở thành các thành phố trực thuộc tỉnh.
Huyện Châu Thành thuộc tỉnh Sóc Trăng ngày nay chính là quận Châu Thành thuộc tỉnh Sóc Trăng thời Pháp thuộc (quận Châu Thành khi mới thành lập bao gồm cả các huyện Mỹ Xuyên, Mỹ Tú ngày nay). Địa bàn thành phố Sóc Trăng ngày nay khi đó vẫn nằm trong quận Châu Thành.
Quận lỵ Châu Thành đặt tại làng Khánh Hưng thuộc tổng Nhiêu Khánh. Thời Pháp thuộc, làng Khánh Hưng vừa đóng vai trò là quận lỵ quận Châu Thành và là tỉnh lỵ tỉnh Sóc Trăng.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp sau năm 1945, Chính quyền Việt Minh tiến hành tách làng Khánh Hưng và các vùng phụ cận ra khỏi huyện Châu Thành để thành lập thị xã Sóc Trăng trực thuộc tỉnh Sóc Trăng.
Thời Việt Nam Cộng hòa, thành lập quận Bố Thảo trên cơ sở tách một phần của quận Châu Thành. Quận lỵ đặt tại Bố Thảo thuộc xã An Ninh.
Sau năm 1956, quận Châu Thành thuộc tỉnh Ba Xuyên, gồm 2 tổng: Nhiêu Khánh, Nhiêu Hòa với 12 xã trực thuộc. Quận lỵ được dời về xã Mỹ Xuyên.
Ngày 13 tháng 1 năm 1958, Bộ Nội vụ ban hành Nghị định số 9-BNV/NC/NĐ[4] về việc đổi tên quận Châu Thành thành quận Mỹ Xuyên và quận Bố Thảo đổi tên thành quận Thuận Hoà (quận lỵ được dời từ Bố Thảo đến Thuận Hòa).
Quận Mỹ Xuyên có 2 tổng: Nhiêu Khánh với 4 xã và Nhiêu Hòa với 5 xã.[2]
Chính quyền Cách mạng
Sau năm 1956, chính quyền Cách mạng vẫn đặt huyện Châu Thành thuộc tỉnh Sóc Trăng.
Đầu năm 1961, Chính quyền Cách mạng thành lập thêm huyện Mỹ Xuyên thuộc tỉnh Sóc Trăng trên cơ sở tách một số xã của huyện Thạnh Trị và huyện Châu Thành. Như vậy địa bàn huyện Châu Thành lúc này tương ứng với phần lớn quận Thuận Hòa thuộc tỉnh Ba Xuyên của chính quyền Việt Nam Cộng hòa, còn địa bàn quận Châu Thành trước đó tương ứng với huyện Mỹ Xuyên ngày nay.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban đầu vẫn duy trì tên gọi huyện Châu Thành thuộc tỉnh Sóc Trăng cho đến đầu năm 1976. Huyện lỵ là thị trấn Huỳnh Hữu Nghĩa, được thành lập do tách đất từ xã Mỹ Tú. Lúc này, chính quyền Cách mạng cũng bỏ danh xưng “quận” có từ thời Pháp thuộc và lấy danh xưng “huyện” (quận và phường dành cho các đơn vị hành chánh tương đương khi đã đô thị hóa).
Lúc này, huyện Châu Thành (thuộc tỉnh Sóc Trăng cũ) được đổi tên thành huyện Mỹ Tú, do tỉnh Hậu Giang lúc này đã có huyện Châu Thành vốn trước đó thuộc tỉnh Cần Thơ.
Thành lập thị trấn Châu Thành thuộc huyện Mỹ Tú trên cơ sở điều chỉnh 603,80 ha diện tích tự nhiên và 6.984 nhân khẩu của xã Thuận Hòa; 165 ha diện tích tự nhiên và 1.608 nhân khẩu của xã Hồ Đắc Kiện.
Thành lập huyện Châu Thành thuộc tỉnh Sóc Trăng trên cơ sở điều chỉnh 23.632,43 ha diện tích tự nhiên và 103.518 nhân khẩu của huyện Mỹ Tú (bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của các xã: Thuận Hòa, Hồ Đắc Kiện, An Ninh, An Hiệp, Phú Tân, Phú Tâm, Thiện Mỹ và thị trấn Châu Thành).
Huyện Châu Thành có 23.632,43 ha diện tích tự nhiên và 103.518 nhân khẩu, có 8 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 7 xã: Thuận Hòa, Hồ Đắc Kiện, An Ninh, An Hiệp, Phú Tân, Phú Tâm, Thiện Mỹ và thị trấn Châu Thành.
Dân số
Huyện Châu Thành có diện tích 236,15 km², dân số năm 2020 là 94.674 người, mật độ dân số đạt 401 người/km², trong đó dân số thành thị là 15.325 người.[9]
Huyện Châu Thành có diện tích 236,15 km², dân số năm 2022 là 93.425 người,[10] mật độ dân số đạt 396 người/km².
Huyện Châu Thành có diện tích 236,15 km², dân số tính đến ngày 31/12/2022 là 135.250 người (đã quy đổi),[2] mật độ dân số đạt 572 người/km².
Theo số liệu Chi cục Thống kê khu vực Châu Thành – Mỹ Tú, huyện Châu Thành có diện tích 236,15 km², dân số thường trú tính đến ngày 31/12/2023 là 93.425 người, mật độ dân số đạt 404 người/km².[11]
Văn hóa
Đặc sản: Dù đi đến nơi nào của mảnh đất Sóc Trăng chúng ta cũng sẽ được đắm mình vào các món ngon pha lẫn một chút hương vị quê hương, nhưng món đặc sản tiêu biểu của tỉnh là món bánh píaSóc Trăng mà hương vị ngon nhất là tại vùng đất Vũng Thơm.
Giao thông
Huyện có đường quốc lộ 1 đi qua xuyên suốt chiều dài của huyện, kết nối với các tuyến đường tỉnh 939B, 982, là tuyến giao thông huyết mạch đi trong và ngoài huyện, nối địa bàn huyện với các tỉnh Hậu Giang, Bạc Liêu.
^Cục Thống kê tỉnh Sóc Trăng (3 tháng 7 năm 2023). “Niên giám thống kê tỉnh Sóc Trăng năm 2022”(PDF). Cục Thống kê tỉnh Sóc Trăng. Bản gốc(PDF) lưu trữ ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2023.
