Lê Cẩm Huy, người đặt nền móng cho sự phát triển của dòng nhạc pop tiếng Hoa
C-pop, viết tắt của cụm từ Chinese pop (giản thể: 中文流行音乐; phồn thể: 中文流行音樂; bính âm: Zhōng wén liú xíng yīn yuè; Hán-Việt: Trung văn lưu hành âm nhạc) hay còn gọi là nhạc pop Hoa ngữ, nhạc pop tiếng Hoa hay nhạc pop tiếng Trung, là một nền âm nhạc hiện đại của Trung Quốc (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa), Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc) cũng như Hồng Kông xuất hiện vào thập niên 1920, đôi khi C-pop cũng được nói một cách khó hiểu, bởi vì từ "C-pop" cũng được sử dụng ở cả hai quốc gia này và người Hoa thường gọi C-pop bằng nhiều từ như: "nhạc Tàu", "nhạc Quảng Đông" (Cantopop), "nhạc Quan thoại" (Mandopop), "nhạc Hoa", "nhạc Hồng Kông" (HK-pop),... Ở Việt Nam, C-pop thường được gọi bằng hai cái tên "nhạc Hoa" và "C-pop".
Hiện tại có ba nhánh chính trong C-pop, đó là: Cantopop (tiếng Quảng Đông), Mandopop (tiếng Hoa phổ thông) và nhạc pop tiếng Mân Nam (hay tiếng Phúc Kiến). Khoảng cách giữa Cantopop và Mandopop đang được thu hẹp dần trong những năm của thế kỉ 21. Nhạc pop tiếng Đài Loan, mặc dù có nguồn gốc từ dòng nhạc enka của Nhật Bản, nay đã được tái hòa nhập với C-pop đồng thời thu hẹp xu hướng phát triển theo hơi hướng Mandopop.
Tại Trung Quốc đại lục, dòng nhạc đại chúng (hay quần chúng) ban đầu là công cụ truyền bá cho Cách mạng Văn hóa và tư tưởng Mao Trạch Đông; tuy nhiên, trải qua những thay đổi về văn hóa và chính trị rộng khắp đất nước trong suốt 50 năm qua, nó đã mất dần đi rất nhiều ý nghĩa về mặt chính trị, và nay tiến gần hơn với những tương đồng về mặt phong cách với các dòng nhạc Mandopop Đài Loan, Cantopop, K-pop và J-pop, lần lượt của Đài Loan, Hồng Kông, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Lịch sử
Buck Clayton, một người Mỹ đã giúp mang ảnh hưởng nhạc jazz tới Thượng Hải.
Từ năm 1920 đến năm 1949, "âm nhạc đại chúng Trung Hoa" được dùng để miêu tả tất cả những dòng nhạc đương đại hát bằng phương ngữ tiếng Hoa ở Thượng Hải. Một tên tuổi quan trọng là Lê Cẩm Huy. Buck Clayton là người đã đem ảnh hưởng nhạc jazz của Mỹ tới Trung Quốc và thứ nhạc này đã trở nên phổ biến tại các khu vui chơi của những hộp đêm và vũ trường ở các thành phố lớn trong những năm 1920. Một số đài phát thanh tư nhân đã phát những bài nhạc tiếng Hoa theo phong cách của thế kỉ 20 từ đầu năm 1920 đến 1950.[4]
Trong tháng 2 năm 2008, công cụ tìm kiếm hàng đầu của Trung Quốc đại lục là Baidu.com đã bị các tập đoàn công nghiệp địa phương đâm đơn kiện về việc cung cấp nghe, phát và tải nhạc không có sự đồng ý cho phép.[5] Tình trạng vi phạm bản quyền vẫn tiếp tục tồn tại ở Trung Quốc[6] nhưng Google đã công bố một thoả thuận hợp tác cung cấp nghe nhạc miễn phí và các bản sao chép nhạc chính thống. Tương lai của C-pop ở Trung Quốc đại lục đang nổi lên chậm rãi. Tuy nhiên, việc ngăn cấm chương trình cực kỳ phổ biến Super Girl vào các năm 2008 và 2012 của chính phủ Trung Quốc vẫn là một tranh cãi rất lớn cho thị trường Trung Quốc đại lục.[7]
Trác Y Đình - người thể hiện ca khúc Bướm bay đầy trời bằng tiếng Hoa phổ thông
Trong khi đó, cùng một giai điệu thì Trần Tuệ Nhàn hát thành Mưa tuyết bằng tiếng Quảng Đông
Xét về điểm khác biệt giữa hai nhóm này là lời ca của Mandopop và Cantopop khác nhau hoàn toàn về ý nghĩa, nhưng điểm chung là cùng một nhạc đệm. Có một số ca sĩ của Hồng Kông như Lưu Đức Hoa hoặc Quách Phú Thành, Lê Minh, Vương Kiệt, Trịnh Tú Văn,... có những ca khúc hát bằng tiếng Quan thoại thì họ cũng thể hiện luôn những bài đó bằng tiếng Quảng Đông, phụ thuộc vào người viết lời bài hát chứ không phải người viết nhạc (tác khúc) (ví dụ như Lưu Đức Hoa với 2 bài là "Nếu em là truyền thuyết của anh" hát tiếng Quan thoại, còn "Duyên đã tận" thì hát bằng tiếng Quảng Đông, hoặc dịch lời Việt là Tình nhạt phai thì bản gốc tiếng Quan thoại là "Duyên kiếp sau" còn bản tiếng Quảng Đông là "Những tháng ngày bên nhau"), hay cũng có trường hợp mà bản Quan thoại do một ca sĩ này hát mà bản Quảng Đông lại là một ca sĩ khác (lấy ví dụ điển hình là bài "Tìm một từ để thay thế" do Thái Chánh Tiêu hát tiếng Quan thoại, trong khi Đàm Vịnh Lân hát bài này bằng tiếng Quảng Đông với tên gọi "Chia tay trong nước mắt" (được phổ lời việt là Kiếp Ve Sầu), "Mưa tuyết" của Trần Tuệ Nhàn bằng tiếng Quảng Đông trong khi đó Trác Y Đình hát bằng tiếng Quan thoại là "Bướm bay đầy trời").
^T.M.P (nstranminhphi.blogspot.com) (ngày 26 tháng 6 năm 2006). “Khi nhạc Hoa "qua tay" người Việt”. Báo điện tử Tiền Phong. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2018.
