Voronež (ven.: Воро́неж) om millionerlidn da lidnümbrik Venäman päivlaskmas. Se om Voronežan agjan administrativine keskuz i kaikiš suremb lidn, järed openduzkeskuz, «sodahoštusen lidn»-arvnimenke (vspäi 2008), Voronežan aglomeracijan keskuz (1,3 mln rist.).
Istorii
Eländpunktan aluz om pandud vl 1586 kuti lidnuz lidnan statusanke kaičemha tahondad kalaidajiden heimoiden londoid vaste. Vspäi 1715 lidn oli Azovan gubernijan keskuseks (oli sätud vl 1708), udesnimitihe Voronežan gubernijaks vl 1725. Vn 1748 semendkus lämoipalo mureni lidnan edelišt keskust.
7. heinku 1942 — 25. viluku 1943 oma lidnan palahižen okkupacijan datad Suren voinan aigan, Voronežan pertišton 92 % oli pandud mantazole (18 tuhad pertid). Lidnan udessauvond oli vaumitud tobjas palas vodele 1950.
Voronež šingotase tegimišton nenil sarakoil: himine, mašinansauvomine (avia- da raudtetransportine, torviden i kaivuzmašiništ), sömtegimišt, elektronine, meblin edheotandad.
Geografijan andmused
Lidn sijadase agjan lodehes, ühtennimižen jogen muugotil randoil (Voronežan vezivaradim, Donan hura randpol'), 154 metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Hural randal reljef om tazo da madal, oiktal randal — kukhikaz, 100..160 m korktusil. Voronežan keskuz sijadase kahesas kilometras Donaspäi. Muga nimitadud «Voronežan pol'sar'» sijadase Donan da Voronežan vezivaradimen keskes. Lidn seižub mecstepin rajonan suves.
Matkad Moskvhasai om 515 km pohjoižhe. Lähembaine lidn om Semiluki ani päivlaskmha Donan vastrandal.
Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +7,5 C°, kezakun-elokun +19,1..+21,1 C°, tal'vkun-uhokun −4,3..−6,0 C°. Ekstremumad oma −36,5 C° (viluku, uhoku) i +40,5 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om −1,6 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +12,4 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus (elokun minimum om +0,4 C°). Paneb sadegid 572 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba kezakus-heinkus (58..61 mm kus), vähemba uhokus-keväz'kus (38..39 mm kus). Il'man vozne keskmäine relätivine nepsuz om 74 %.
.JPG)
.jpg)
