Konimex tumani

Konimex tumani
Канимехский район

tuman
Tarkibida	Navoiy viloyati
Maʼmuriy markazi	Konimex (shaharcha)
Hokim	Ro`ziyev Ruslan Nosirovich
Rasmiy tillar	Oʻzbek qoraqolpoq qozoq
Aholi	36,9 ming kishi
Dinlar tarkibi	musulmonlar
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Telefon kodi	+998436
Avtomobil raqami kodi	85
Rasmiy sayti	https://konimex.uz
Xaritada
40°16′47″N 65°8′48″E

Konimex tumani — Navoiy viloyatidagi tuman. 1925-yil 29-sentabrda tashkil etilgan. Konimex tumani viloyatning shimoli-gʻarbida joylashgan. Sharqdan Navbahor, shimoli-sharqdan Nurota, gʻarbdan Tomdi, Uchquduq, janubdan Qiziltepa tumanlari, gʻarbdan Buxoro viloyatining Gʻijduvon, Peshku tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 15,5 ming km². Aholisi 36,9 ming kishi (2002). Tumanda 1 shaharcha (Konimex), 7 qishloq fuqarolari yigʻini (Boymurot, Sarjal, Uchtepa, Chordara, Sho'rkol, Toqqiztepa, Yangiqazgan, Karaqota) bor. Markazi Konimex shaharchasi.

Tabiati

Relyefi, asosan, tekislik, koʻp qismi qumlik. Shimoli-sharqda Qizilqum choʻli, janubi va janubi-gʻarbda Zarafshon vodiysi bilan tutashgan. Tumanning gʻarbida Ovminzatovning sharqiy tarmoqlari joylashgan. Janubiy qismida Qaraqota botigʻi bor. Iqlimi quruq, keskin kontinental. Oʻrtacha temperatura iyulda 32—33°, yanvarda — 0—2°. Yiliga 100-150 mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri qisqa. Tumanda oqar daryo yoʻq. Asosan, artezian suvlaridan foydalaniladi. Shoʻrkoʻl suv ombori qurilgan. Undan baliq ovlashda foydalaniladi. Tuprogʻi och tusli boʻz, shoʻrxok. Oʻsimliklardan efemer, efemeroidlar va butasimon oʻsimliklar, rang, qoʻngʻirbosh, astragal, selin, saksovul, quyonsuyak qabilar oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan tulki, chiyaboʻri, jayron, kemiruvchi va sudraluvchilar yashaydi. Tuman hududidagi Qizilqum qoʻriqxonasida toʻqay va choʻl landshaftlari majmuoti va u yerdagi nodir hayvonlardan buxoro bugʻusi (xongul) muhofazaga olingan.

Aholisi

Aholisi oʻzbek, qozoq, qoraqalpoqlar. Shuningdek, boshqa millat vakillari ham yashaydi. 1 km² ga oʻrtacha 2,4 kishi toʻgʻri keladi. Shaharliklar 8,4 ming kishi, qishloq aholisi 28,5 ming kishi (2002).

Xoʻjaligi

Tuman qishloq xoʻjaligining asosiy tarmogʻi — chorvachilik (qorakoʻlchilik). Gʻallachilik bilan ham shugʻullaniladi. Konimex tumanida fosfor kombinati, 100 dan ziyod kichik va xususiy korxona, 20 davlat korxonasi, oʻndan ortiq aksiyadorlik jamiyati mavjud.

Qishloq xoʻjaligida sugʻoriladigan yerlar 5,2 ming gektar, shundan 1,9 gektar yerga gʻalla ekiladi. 9 shirkat xoʻjaligi faoliyat koʻrsatadi. Tuman shirkat va shaxsiy xoʻjaliklarida qariyb 8,6 ming qoramol, 350 mingga yaqin qoʻy va echki, 2 mingdan ziyod tuya, 2,5 mingga yaqin ot boqiladi.

Tuman hududining asosiy qismini oʻrmon xoʻjaligi egallaydi (maydoni 1660 ming gektar). Daraxtlarning asosiy turi — saksovul, terak.

Tumanning oʻrta qismidan Navoiy — Uchquduq temir yoʻli kesib oʻtgan (uzunligi 212 km). Avtomobil transporti yoʻllari uzunligi qariyb 300 km. Tumanda 37 umumiy taʼlim maktabi 1 Iqtisoshlashtirilgan maktab, kasb-hunar, sport maktabi, 23 kutubxona, 11 klub, tarix va oʻlkashunoslik muzeyi, bolalar madaniy markazi mavjud. 1 markaziy kasalxona (225 oʻrin) va boshqa tibbiy muassasalarda 90 vrach, 200 ga yaqin oʻrta maʼlumotli tibbiy xodim ishlaydi. „Konimex tongi“ tuman gazetasi 1930-yildan chiqadi (adadi 1500).^[1]

Manbalar

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.